ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា ប្រកាសឱ្យប្រើសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០១៩ ស្ដីពីបង្គោលព្រំដែនដែលកម្ពុជាបានបោះរួចចំនួន ៨៤% ជាមួយភាគីវៀតណាម។ មន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំង និងអ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាព្រំដែន អះអាងថា សន្ធិសញ្ញានេះមិនស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងប៉ះពាល់ដល់បូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា។
ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី បានឡាយព្រះហស្តលេខាដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ច្បាប់ស្ដីពីការអនុម័តយល់ព្រមលើសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមលើសន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋឆ្នាំ១៩៨៥ និងសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០០៥ រវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម ឬហៅដោយខ្លីថា សន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០១៩។ ការប្រកាសដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់សន្ធិសញ្ញានេះ ធ្វើឡើងតាមរយៈព្រះរាជក្រមចុះថ្ងៃទី៥ ធ្នូ ដែលទើបត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈនៅថ្ងៃទី២០ ធ្នូ ហើយដែលមានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជាអ្នកស្នើឱ្យព្រះអង្គឡាយព្រះហស្តលេខា។
ស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិដែលស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់បក្សកាន់អំណាច បានអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះដោយប្រញាប់ប្រញាល់ កាលពីអំឡុងខែវិច្ឆិកាកន្លងទៅ បន្ទាប់ពីលោក ហ៊ុន សែន បានទៅចុះហត្ថលេខាទទួលស្គាល់បង្គោលព្រំដែន ដែលបានបោះរួចចំនួន៨៤% ជាមួយភាគីវៀតណាមដល់រដ្ឋធានីហាណូយ។ សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះមានចំនួន ៣ មាត្រា ផ្តោតលើការទទួលស្គាល់ព្រំដែនគោកដែលប្រទេសទាំងពីរបានបោះជាមួយគ្នា សម្រេចបាន ៣១៥បង្គោល។
តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន រំលាយចោល គឺលោក អ៊ុំ សំអាន យល់ថា ព្រះមហាក្សត្រទំនងជាមិនចង់ឡាយព្រះហស្តលេខាលើសន្ធិសញ្ញានេះឡើយ ប៉ុន្តែដោយសារមានគំនាបពីលោក ហ៊ុន សែន ទើបព្រះអង្គសម្រេចព្រះទ័យបែបនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកថា ការឡាយព្រះហស្តលេខារបស់ព្រះមហាក្សត្រនេះ ប្រៀបបាននឹងការកាត់ទឹកដីខ្មែរឱ្យទៅវៀតណាមកុម្មុយនិស្តយ៉ាងដូច្នេះដែរ ព្រោះសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០១៩ នេះ ធ្វើឡើងដោយផ្អែកលើសន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់ឆ្នាំ១៩៨៥ និង២០០៥៖ «ការឡាយព្រះហស្ថលេខារបស់ព្រះអង្គហ្នឹង ដូចជាការយល់ព្រមជាមួយលោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីកាត់ទឹកដីខ្មែរឱ្យទៅយួនអ៊ីចឹងឯង ព្រោះសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០១៩ ហ្នឹង យកតាមសន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់ឆ្នាំ១៩៨៥ សម័យយួនគ្រប់គ្រងកម្ពុជា។ យើងដឹងហើយ សន្ធិសញ្ញាឆ្នាំ១៩៨៥ ហ្នឹង វាផ្ទុយទៅនឹងមាត្រា២ និងមាត្រា៥៥ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយផ្ទុយទៅនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសដែលតម្រូវឱ្យទុកជាមោឃៈនូវសន្ធិសញ្ញាទាំងអស់ហ្នឹង។ ដូច្នេះការដែលឡាយព្រះហស្តលេខាទៅលើសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០១៩ ធ្វើឱ្យខ្មែរបាត់បង់ដីបន្ថែមទៀតទៅប្រទេសវៀតណាម»។
លោក អ៊ុំ សំអាន ប្រកាសថ្កោលទោសរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ដែលផ្ដួចផ្ដើមគំនិតរៀបចំសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមដែលផ្ដល់ប្រយោជន៍ដល់ប្រទេសវៀតណាមនេះ។ លោកយល់ថា លោក ហ៊ុន សែន រៀបចំសន្ធិសញ្ញានេះឡើង ដើម្បីផ្គាប់ចិត្តរដ្ឋាភិបាលក្រុងហាណូយ ដែលបានលើកបន្តុប និងជួយឱ្យគាត់កាន់អំណាចនៅកម្ពុជា តាំងពីទសវត្សរ៍១៩៨០ រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។ តំណាងរាស្ត្រដែលធ្លាប់ជាប់ទោសដោយសាររិះគន់រឿងព្រំដែនរូបនេះ បញ្ជាក់ថា សន្ធិសញ្ញាថ្មីនេះ និងកិច្ចព្រមព្រៀងព្រំដែនទាំងឡាយដែលរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន បានចុះហត្ថលេខាជាមួយភាគីវៀតណាមកាលពីអតីតកាលនោះ នឹងត្រូវនិរាករណ៍ចោលទាំងអស់នៅពេលកម្ពុជាមានរដ្ឋាភិបាល និងសភា ដែលគិតពីប្រយោជន៍ជាតិពិតប្រាកដ៖ «រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន ផ្ដួចផ្ដើមឱ្យមានសន្ធិសញ្ញានេះឡើង ដើម្បីកាត់ដីឱ្យទៅយួន ជាការតបស្នងសងគុណទៅដល់យួនដែលបានលើកបន្តុបមេដឹកនាំបច្ចុប្បន្នតាំងពីទសវត្សរ៍ទី៨០ មក។ ដូច្នេះ យើងជាកូនខ្មែរនៅពេលដែលមានរដ្ឋាភិបាលដែលស្នេហាជាតិមួយ យើងនឹងសើរើការបោះបង្គោលព្រំដែនកន្លងមកឡើងវិញ ហើយយើងនឹងលុបចោលសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០១៩ នេះ នៅពេលដែលមានរដ្ឋាភិបាលមួយ និងសភាមួយដែលមិនជំពាក់គុណយួន ដូចរដ្ឋាភិបាលសព្វថ្ងៃ»។
សន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០១៩ គឺជាការរួមបញ្ចូលគ្នានៃសន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋឆ្នាំ១៩៨៥ និងសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០០៥។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអះអាងថា សន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០១៩ នេះ គឺជាឯកសារផ្លូវច្បាប់ដែលទទួលស្គាល់ការបោះបង្គោលព្រំដែន៨៤% ជាមួយប្រទេសវៀតណាម។ រដ្ឋាភិបាលអះអាងទៀតថា សន្ធិសញ្ញានេះ គឺជាឯកសារគ្រឹះការពារបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា ដែលមានខ្សែព្រំដែនមិនប្រែប្រួល ថែរក្សាបាននូវព្រំដែនសុខសន្តិភាព មិត្តភាព សហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍលើគ្រប់វិស័យ ដើម្បីភាពសុខសាន្តរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជា។
ក្នុងន័យជួយការពាររដ្ឋាភិបាល ទាំងរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា បានអះអាងថា សន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមថ្មីនេះ មានភាពចាំបាច់ ដើម្បីកំណត់ព្រំដែនគោកជាមួយប្រទេសវៀតណាម និងថា នេះសមិទ្ធផលមិនធ្លាប់មានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលកម្ពុជាមានព្រំដែនច្បាស់លាស់ជាមួយប្រទេសជិតខាង។ លើសពីនេះ ស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិទាំងពីរនេះបានបដិសេធរាល់មតិរិះគន់ទាំងឡាយអំពីសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមថ្មីនេះ និងចាត់ទុកថា មតិទាំងនោះគ្រាន់តែជាសារនយោបាយ ដែលគ្មានភាពច្បាស់លាស់។
ទោះជាយ៉ាងណា តំណាងក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក រ៉ុង ឈុន ថ្លែងថា សន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០១៩ នេះ មិនស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាឡើយ ហើយរឹតតែផ្ទុយនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១។ លោកបន្តថា សន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមថ្មីនេះ មិនគួរត្រូវបានរៀបចំ និងដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់នៅពេលនេះទេ ព្រោះកម្ពុជាមិនទាន់មានឯកភាពជាតិ ហើយប្រទេសទាំងពីរមិនទាន់បញ្ចប់ការបោះបង្គោលព្រំដែននៅឡើយ។ លោកជឿជាក់ថា សន្ធិសញ្ញាប្រភេទនេះនឹងត្រូវសើរើ និងកែប្រែវិញ នៅពេលកម្ពុជាមានការឯកភាពជាតិ និងមានរដ្ឋាភិបាលត្រឹមត្រូវ៖ «ខាងរដ្ឋាភិបាល និងគណៈកម្មាធិការព្រំដែនកម្ពុជា ត្រូវតែពិនិត្យមើលឡើងវិញរាល់ការបោះបង្គោល។ គួរតែដើរតាមអ្វីដែលមានកំណត់ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយយើងត្រូវយកសម្អាងដែលយើងធ្លាប់បោះនៅសម័យបារាំងយកមកធ្វើជាគោល។ អាហ្នឹងយើងនឹងមើលឃើញថា កម្ពុជាយើងមិនបាត់បង់ ហើយបើយើងបោះទៅតាមសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែម២០០៥ អាហ្នឹងវាធ្វើឱ្យកម្ពុជាយើងខាតបង់ច្រើន»។
គិតត្រឹមខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩ រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន សម្រេចបានការបោះបង្គោលព្រំដែនគោកជាមួយភាគីវៀតណាមបាន៣១៥ បង្គោល ស្មើនឹង៨៤% នៃបង្គោលព្រំដែនសរុប ៣៧៥ បង្គោល។ រដ្ឋាភិបាលនឹងផ្ដល់សច្ចាប័នលើសន្ធិសញ្ញាថ្មីទៀត នៅពេលការបោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយភាគីវៀតណាម ចប់សព្វគ្រប់។ ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភា លោក ឡេង ប៉េងឡុង បានអះអាងថា ប្រសិនបើទៅថ្ងៃមុខ គណបក្សប្រឆាំងឈ្នះឆ្នោតដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល ពួកគេមានសិទ្ធិក្នុងការសើរើមើលឡើងវិញនូវសន្ធិសញ្ញាដែលរដ្ឋាភិបាលសព្វថ្ងៃ បានចុះហត្ថលេខាជាមួយភាគីវៀតណាម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។