មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងគណបក្សនយោបាយនៅតែរកឃើញថា បក្សកាន់អំណាចរំលោភលើច្បាប់ទាក់ទងនឹងការប្រើប្រាស់ស្ថាប័ននិងធនធានរដ្ឋបម្រើប្រយោជន៍នយោបាយរបស់ខ្លួន ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដំណើរប្រកួតប្រជែងដោយស្មើភាព។ ប៉ុន្តែមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សកាន់អំណាចច្រានចោលការចោទប្រកាន់នេះ ដោយអះអាងថា ការចុះធ្វើសកម្មភាពនយោបាយនៅមូលដ្ឋានរបស់សមាជិកបក្សនេះ មិនបានប្រើប្រាស់ធនធានរដ្ឋដើម្បីកេងចំណេញគូប្រកួតប្រជែងនយោបាយនោះទេ។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងបក្សប្រឆាំង ចាត់ទុកការយកធនធានជាតិទៅគាំទ្រសកម្មភាពនយោបាយរំលោភបំពានលើការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌។
អ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកអង្កេត និងតស៊ូមតិនៃអង្គការខុមហ្វ្រែល (Comfrel) លោក កន សាវាង្ស ថ្លែងថា ច្បាប់តម្រូវឱ្យមន្ត្រីរាជការស៊ីវិលរក្សាអព្យាក្រិត្យភាព និងឯករាជ្យរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែតាមរយៈវេទិកាថ្នាក់ជាតិកន្លងទៅ អង្គការរបស់លោករកឃើញថាមន្ត្រីរាជការស៊ីវិលមួយចំនួនបានយកម៉ោងការងារ ឈ្មោះស្ថាប័ន និងធនធានរដ្ឋ ទៅបម្រើផលប្រយោជន៍គណបក្សកាន់អំណាចដែលផ្ទុយទៅនឹងគោលការណ៍ច្បាប់។ លោកថាបញ្ហានេះនឹងនាំឱ្យលម្អៀងផ្នែកនយោបាយ ប៉ះពាល់ការផ្តល់សេវាសាធារណៈដល់ពលរដ្ឋ និងការប្រកួតប្រជែងដោយស្មើភាព និងតម្លាភាព ។ លោក កន សាវាង្ស ជំរុញឱ្យស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធគួរពិនិត្យ និងពង្រឹង ការអនុវត្តច្បាប់ចំពោះសកម្មភាពរបស់ខ្លួនឱ្យបានត្រឹមត្រូវឡើងវិញ៖ «យើងឃើញហើយកន្លងមកមានដល់ទៅមន្ត្រីលើកឡើង ដោយយកក្រសួងខ្លួនឯងទៅគាំទ្រគណបក្សនយោបាយ អាហ្នឹងជាចំណុចគំរូមិនល្អនៅក្នុងការប្រកួតប្រជែងហើយ ការប្រើប្រាស់ធនធានរដ្ឋមិនត្រឹមត្រូវ ការប្រើប្រាស់ធនធានរដ្ឋមិនចាំបាច់តែយើងប្រើម៉ូតូរដ្ឋនោះទេ កាលណាយើងប្រើឈ្មោះស្ថាប័នហ្នឹងក៏ជាការប្រើប្រាស់ធនធានរដ្ឋហើយ ព្រោះស្ថាប័ននោះមិនមែនជាស្ថាប័នរបស់គណបក្សនយោបាយទេ គឺជាស្ថាប័នរបស់រដ្ឋ»។
ចំណែកប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក ទាវ វណ្ណុល វិញ លោកថ្លែងថា គោលការណ៍ច្បាប់ និងការបោះឆ្នោតតាមបែបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យការប្រកួតប្រជែងត្រូវធ្វើឡើងដោយស្មើភាពនិងស្របតាមច្បាប់ ដោយមិនអនុញ្ញាតឱ្យគណបក្សនយោបាយប្រើប្រាស់ធនធានរបស់ជាតិក្នុងគោលដៅបម្រើសកម្មភាពនយោបាយរបស់ខ្លួននោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ លោកមើលឃើញថា គណបក្សកាន់អំណាចតែងតែកៀងគរមធ្យោបាយរដ្ឋ ដើម្បីបម្រើសកម្មភាពរបស់ខ្លួន ដោយញែកមិនដាច់រវាងការងារគណបក្សនិងកិច្ចការងាររបស់រដ្ឋ។ លោកចាត់ទុកសកម្មភាពទាំងនេះ គឺជាការយកប្រៀបលើគូប្រកូតប្រជែងមុនការបោះឆ្នោត ដែលមិនអាចទទួលយកបានឡើយ៖ «មិនមែនតែគ្រឿងសម្ភារទេ សូម្បីតែបុគ្គលិកជាមន្ត្រីរាជការភាគច្រើនហ្នឹង តែងតែប្រើប្រាស់ពេលវេលាធ្វើការរបស់រដ្ឋយកទៅបម្រើកិច្ចការរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា»។
ឆ្លើយតបជុំវិញរឿងនេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច លោក សុខ ឥសាន អះអាងថា គណបក្សប្រជាជនមិនបានយកធនធានរដ្ឋ និងបង្ខិតបង្ខំមន្ត្រីរាជការសាធារណៈយកទៅប្រើប្រាស់ដើម្បីកេងចំណេញនយោបាយដូចការចោទប្រកាន់នោះទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា មន្ត្រីរាជការដែលជាក្រុមការងារគណបក្សចុះមូលដ្ឋានបានយល់ដឹងអំពីតួនាទីនិងច្បាប់បានត្រឹមត្រូវ៖ «គណបក្សប្រជាជនមានក្រុមការងារចុះមូលដ្ឋាន គឺក្រុមការងាររដ្ឋាភិបាលនិងក្រុមការងារគណបក្សប្រជាជន ហើយក្រុមទាំងអស់នេះបម្រើនយោបាយឱ្យគណបក្ស ប៉ុន្តែគេមិនប្រើមធ្យោបាយរបស់រដ្ឋទៅបម្រើនយោបាយរបស់គណបក្សទេ គោលការណ៍នេះច្បាស់លាស់ហើយមានចែងក្នុងច្បាប់ទៀត»។
កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃលោក ស ខេង បានចេញលិខិតណែនាំឱ្យមន្ត្រីរាជការត្រូវមានអព្យាក្រិត្យភាពក្នុងសកម្មភាពបំពេញការងាររបស់ខ្លួន ស្របតាមច្បាប់បទបញ្ជា និងនីតិវិធីសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់។ លិខិតដដែលក៏បានណែនាំឱ្យមន្ត្រីរាជការស៊ីវិលមិនត្រូវយកម៉ោងការងាររដ្ឋ ប្រើប្រាស់ថវិកា សម្ភារៈ ទីកន្លែង និងមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូនរបស់រដ្ឋ ដើម្បីបម្រើសកម្មភាពឃាសនាបោះឆ្នោតឱ្យគណបក្សនយោបាយណាមួយឡើយ។
ទោះជាយ៉ាងណា នាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស ហៅកាត់ថាសង់ត្រាល់ (CENTRAL) លោក មឿន តុលា មើលឃើញថាបច្ចុប្បន្នការអនុវត្តសិទ្ធិនយោបាយមានលក្ខណៈស្តង់ដារពីរ ដោយសារអ្នកដែលគាំទ្របក្សកាន់អំណាចអាចធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ និងប្រើប្រាស់ធនធានរដ្ឋតាមទំនើងចិត្តចាប់ពីថ្នាក់មូលដ្ឋានរហូតដល់ថ្នាក់ជាតិ។ លោកថាប្រសិនបើនៅតាមក្រសួងស្ថានរដ្ឋ មន្ត្រីដើរតួនាទីលាយឡំជាមួយបក្សនយោបាយ នោះកាន់តែរំលោភធ្ងន់ធ្ងរលើគោលការណ៍ច្បាប់៖ «មានស្តង់ដារពីរដែលគណបក្សកាន់អំណាចធ្វើអ្វីតាមទំនើងចិត្ត វាអត់មានទោសវិន័យ អ៊ីចឹងមន្ត្រីរដ្ឋមួយចំនួនធ្វើអ្វីតាមចិត្ត មិនមែនតែមន្ត្រីរដ្ឋស៊ីវិលណារួមទាំងមន្ត្រីនគរបាល ទាហានជាដើម គឺកំហុសមួយខុសឆ្គងណាស់នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ហើយហួសពីនិយាយថា រំលោភច្បាប់ហើយ»។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញ មាត្រា ៣៥ ពិតចែងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងពីរភេទ មានសិទ្ធិចូលរួមយ៉ាងសកម្ម ក្នុងជីវភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌របស់ប្រទេសជាតិ។ ប៉ុន្តែ ច្បាប់បោះឆ្នោត បានហាមឃាត់ មិនឲ្យមន្ត្រីសាធារណៈ ដូចជានាយករដ្ឋមន្ត្រីជាដើម ប្រើប្រាស់តួនាទីរបស់រដ្ឋ ដើម្បីកេងចំណេញប្រយោជន៍បក្សរបស់ខ្លួននោះឡើយ។ មាត្រា ៨០ នៃច្បាប់បោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ បានហាមប្រើប្រាស់ថវិកា សម្ភារៈ មធ្យោបាយដឹកជញ្ជូន ដែលជាសម្បត្តិរដ្ឋ ដើម្បីធ្វើសកម្មភាពឃោសនាបោះឆ្នោត ឲ្យគណបក្សនយោបាយណាមួយ ឬបេក្ខជនណាម្នាក់។ ទោះជាច្បាប់ចែងបែបនេះក៏ដោយ ក៏ជាញឹកញាប់គេសង្កេតឃើញមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនបានប្រើប្រាស់ធនធាន និងម៉ោងការងាររដ្ឋ ដើម្បីធ្វើនយោបាយឱ្យគណបក្សកាន់អំណាច។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ស្ថាប័នរដ្ឋភាគច្រើនមានការបង្កើតជារចនាសម្ព័ន្ធបក្សនៅក្នុងនោះ ក្រោមឈ្មោះថា ជាគណៈកម្មាធិការ ឬក្រុមការងារបក្សនៃស្ថាប័នទាំងនោះទៀតផង ដូចជា គណៈកម្មាធិការគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាប្រចាំក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច ក្រុមងារងារយុវជនគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៃក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ជាដើម។
ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់អាណត្តិទី៥ នេះ នឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនាខាងមុខ។ការបោះឆ្នោតនេះមានគណបក្សនយោបាយជាង ៤០គណបក្ស ដែលបានចុះបញ្ជីនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ និងប្រជាពលរដ្ឋជាង៩លាន២សែននាក់បានចុះឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត ខណៈអាសនៈសមាជិក ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ មានចំនួនជាង ១ម៉ឺន (១១.១២២) អាសនៈ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។