លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅតែឃោសនាឱ្យពលរដ្ឋបោះឆ្នោតជូនបក្សកាន់អំណាចដដែល ទោះបីលោកទទួលស្គាល់ថា សារអំពាវនាវរកសំឡេងឆ្នោតមុនរដូវកាលរបស់ គ.ជ.ប នោះរងការរិះគន់ និងផ្ទុយពីច្បាប់ក៏ដោយ។ លើសពីនេះ លោក ហ៊ុន សែន បានចោទគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលនៅមុខពលរដ្ឋថែមទៀតថា ពួកគេមិនបានជួយអ្វីសោះដល់ពលរដ្ឋ។ ប៉ុន្តែមន្ត្រីបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលច្រានចោលចំពោះការចោទប្រកាន់របស់លោក ហ៊ុន សែន ដោយចាត់ទុកសារនោះ គឺជាការដាក់សម្ពាធផ្លូវចិត្តចំពោះការសម្រេចចិត្តរបស់ពលរដ្ឋ ដើម្បីកេងចំណេញផលប្រយោជន៍នយោបាយមុនពេលបោះឆ្នោត។
ថ្លែងក្នុងពិធីចែកស្រូវពូជ និងស្បៀងជូនប្រជាពលរដ្ឋជិត ៧ពាន់គ្រួសារនៅខេត្តកំពង់ធំដែលរងគ្រោះដោយសារទឹកជំនន់ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា អំពាវនាវដល់ពលរដ្ឋបោះឆ្នោតឱ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាសម្រាប់ការបោះឆ្នោតខាងមុខ ទោះបីលោកដឹងថាសារឃោសនារកសំឡេងឆ្នោតមុនរដូវកាលនោះទទួលរងការរិះគន់យ៉ាងណាក៏ដោយ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចរូបនេះ សង្ឃឹមថាពលរដ្ឋ នឹងមិនទៅបោះឆ្នោតឱ្យបក្សដទៃទៀតនោះទេ ពីព្រោះលោកអះអាងថា កន្លងទៅពេលពលរដ្ឋជួបទុក្ខលំបាកមានតែគណបក្សប្រជាជន។ លោក ហ៊ុន សែន ថែមទាំងយកវេទិកានោះចោទប្រកាន់គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលថា ក្រៅពីរិះគន់ការដឹកនាំរបស់លោកនោះពួកគេមិនបានជួយអ្វីដល់ប្រជាពលរដ្ឋទេ។
លោក ហ៊ុន សែន៖«គេថាខ្ញុំឃោសនាបោះឆ្នោតក៏ថាទៅចុះ និយាយឱ្យពិតទៅខំចង់ងាប់ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ ដល់ពេលទៅបោះឆ្នោតទៅបោះឱ្យអ្នកដទៃ ពេលមានទុក្ខលំបាកឃើញតែអាពួកហ្នឹងមកដោះស្រាយបញ្ហាឱ្យដល់ពេលបោះឆ្នោតឱ្យគេឯណានោះដែលគេអត់បានជួយធ្វើអ្វីសោះក្រៅពីជេរ»។
ការឃោសនាស្វែងរកសំឡេងឆ្នោតខុសរដូវកាល និងបំពានគោលការណ៍បោះឆ្នោតពីសំណាក់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មិនមែនជាលើកទីមួយនោះទេ។ លោក ហ៊ុន សែន តែងតែយកជំនួបចែកអំណោយជាស្បៀង និងថវិកាជាតិ ជាថ្នូរនឹងការអង្គុយស្តាប់លោកអួតអាងពីស្នាដៃ និងប្រើពាក្យសម្តីអសុរសលើគូរប្រកួតប្រជែងនយោបាយ និងការកេងយកផលប្រយោន៍នយោបាយសម្រាប់ការកាន់អំណាចតដល់កូន។ ទោះជាយ៉ាងណា ក្នុងវេទិកានោះ លោក ហ៊ុន សែន ក៏មិនបានបង្ហាញពីគោលនយោបាយដើម្បីជួយដល់កសិករឲ្យមានជីវភាពធូរធារឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ លោក បែរជាចំណាយពេលជាច្រើន និយាយអួតអាងស្នាដៃខ្លួនឯង បន្ទាប់មកជេរប្រមាថមេបក្សប្រឆាំង និងការប្រើពាក្យលេបខាយ និងសួរនាំពលរដ្ឋអំពីបញ្ហារឿងលើគ្រែហើយសើចសប្បាយទៅវិញ។
អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) លោក ហង្ស ពុទ្ធា ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ស្ថាប័នរបស់លោកពុំមានភារកិច្ចដោះស្រាយរឿងការឃោសនារបស់គណបក្សនយោបាយមុនកាលកំណត់ គ.ជ.ប នោះទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា ការដោះស្រាយបញ្ហាដែលកើតឡើងអំឡុងពេលនេះ គឺជាការទទួលខុសត្រូវរបស់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច។
លោក ហង្ស ពុទ្ធា៖«អំឡុងពេលឃោសនានៃប្រតិទិនដែលផ្សព្វផ្សាយដោយ គ.ជ.ប នោះ ប្តឹងមក គ.ជ.ប នឹងធ្វើការស្រាវជ្រាវ ហើយខុសពីប្រតិទិននៃការឃោសនារកសំឡេងឆ្នោតរបស់គណបក្សនយោបាយ សកម្មភាពពាក់ព័ន្ធរឿងនយោបាយ និងការងារគណបក្សនយោបាយជាដើម គឺប្តឹងទៅអាជ្ញាធរ»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃលោក ខៀវ សុភ័ក ដើម្បីបញ្ជាក់ពីចំណាត់ការរបស់អាជ្ញាធរជុំវិញរឿងនេះបានទេនៅថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា។
ច្បាប់បោះឆ្នោត បានហាមឃាត់ មិនឲ្យមន្ត្រីសាធារណៈ ដូចជានាយករដ្ឋមន្ត្រីជាដើម ប្រើប្រាស់តួនាទីរបស់រដ្ឋ ដើម្បីកេងចំណេញប្រយោជន៍បក្សរបស់ខ្លួននោះឡើយ។ ចំណែកមាត្រា ៨០ នៃច្បាប់បោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រវិញ បានហាមប្រើប្រាស់ថវិកា សម្ភារៈ មធ្យោបាយដឹកជញ្ជូន ដែលជាសម្បត្តិរដ្ឋ ដើម្បីធ្វើសកម្មភាពឃោសនាបោះឆ្នោត ឲ្យគណបក្សនយោបាយណាមួយ ឬបេក្ខជនណាម្នាក់។
ទោះបីលោក ហ៊ុន សែន រងការរិះគន់ពីសំណាក់គណបក្សនយោបាយ អ្នកជំនាញបោះឆ្នោត និងមហាជនមួយចំនួនពីការរំលោភច្បាប់ទាក់ទងនឹងការប្រើប្រាស់តួនាទី និងធនធានរដ្ឋបម្រើប្រយោជន៍នយោបាយ ដែលរំលោភបំពានគោលការណ៍បោះឆ្នោតដោយស្មើភាពក៏ដោយ ក៏រហូតមកដល់ពេលនេះគ្មានស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចណាមួយចាត់វិធានទប់ស្កាត់សកម្មភាពទាំងនោះនៅឡើយទេ។
ប្រធានគណៈកម្មាធិការនាយកនៃគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោក យ៉ង សាំងកុមារ យល់ឃើញថា ការដែលលោក ហ៊ុន សែន យកតួនាទីជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ដើម្បីផ្ញើសារបង្ហាញពីសមិទ្ធផលអាណត្តិដឹកនាំប្រទេសទៅកាន់ពលរដ្ឋមិនខុសនោះទេ។ ប៉ុន្តែលោក សោកស្តាយចំពោះលោក ហ៊ុន សែន បន្តយកតួនាទី និងធនធានរដ្ឋឃោសនារកសំឡេងឆ្នោត ព្រមទាំងផ្ញើសារនយោបាយវាយប្រហារគូប្រជែងនយោបាយរបស់ខ្លួនដែលអាចនាំឱ្យពលរដ្ឋយល់ច្រឡំខុសថាបក្សនៅក្រៅរដ្ឋាភិបាលពុំបានជួយដោះស្រាយបញ្ហានានារបស់ពួកគេកន្លងទៅ។ លោកបញ្ជាក់ថា សង្គមប្រជាធិបតេយ្យ គឺគណបក្សដែលឈ្នះឆ្នោតដឹកនាំប្រទេសមានសិទ្ធិអំណាចប្រើប្រាស់ថវិកា និងធនធានរដ្ឋសម្រាប់អនុវត្តគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន ចំណែកបក្សផ្សេងវិញលោកថា ពួកគេមានតួនាទីរិះគន់ស្ថាបនា ឬចង្អុលបង្ហាញពីចំណុចខ្វះខាតរបស់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីប្រកួតប្រជែង និងជំរុញឱ្យការដឹកនាំប្រទេសឲ្យប្រសើរឡើង។
លោក យ៉ង សាំងកុមារ៖«យើងយករឿងហ្នឹងទៅឃោសនារឿងបក្សធ្វើឱ្យបាត់បង់ភាពជាតំណាងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងមូល អ៊ីចឹងខ្ញុំគិតថាវាគួរតែកុំឱ្យរឿងហ្នឹងកើតឡើងក្នុងសង្គមយើង ហើយខ្ញុំសូមអំពាវនាវដល់ភាគីទាំងអស់ យើងត្រូវរួមចំណែកអប់រំប្រជាពលរដ្ឋអំពីតួនាទីតួនាទីគណបក្សដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល តួនាទីគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលដោយយើងត្រូវចែកគ្នាបំពេញតួនាទីឱ្យបានល្អ ដើម្បីបម្រើប្រជាពលរដ្ឋ»។
លោក យ៉ង សាំងកុមារ ចាត់ទុកថា សាររបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នេះ គឺជាការកេងចំណេញផ្នែកនយោបាយដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់គោលការណ៍ប្រកួតប្រជែងដោយយុត្តិធម៌ និងហាក់ដាក់សម្ពាធផ្លូវចិត្ត បំភិតបំភ័យដល់ពលរដ្ឋមុនពេលបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រខាងមុខ។
ចំណែក នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការលីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត មើលឃើញថា សារឃោសនារកសំឡេងឆ្នោតមុនរដូវកាលរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក ហ៊ុន សែន ពុំប៉ះពាល់ដល់ការសម្រេចចិត្តរបស់ពលរដ្ឋសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុននេះទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា ផ្អែកតាមច្បាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់មានសិទ្ធិបោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេដឹកនាំ ឬគណបក្ស និងចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងជីវភាពនយោបាយដែលពួកគេពេញចិត្ត។ លោក អំ សំអាត គូសបញ្ជាក់ថា អង្គការសង្គមស៊ីវិលចង់ឃើញបរិយាកាសនយោបាយអំឡុងពេលបោះឆ្នោតល្អប្រព្រឹត្តដោយសេរីត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ហើយលទ្ធផលដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតទទួលយកបានពីគ្រប់ភាគី។
គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) បានកំណត់យកថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី៧ ។ បច្ចុប្បន្ន គ.ជ.ប កំពុងដំណើរការនីតិវិធីឱ្យពលរដ្ឋពិនិត្យបញ្ជីឈ្មោះ និងចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ចាប់ពីថ្ងៃទី២០ ខែតុលា រហូតដល់ថ្ងៃទី៨ ខែធ្នូ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។