ស្ថាប័នស្រាវជ្រាវអាមេរិកថា ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនមិនគួរឱបក្រសោបរបបលោក ហ៊ុន សែន ឡើយ
2022.06.30
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន សែន
ស្ថាប័នសិក្សាស្រាវជ្រាវដ៏ល្បីឈ្មោះរបស់អាមេរិក ផ្តល់អនុសាសន៍ថា ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន (Washington) មិនគួរឱបក្រសោបរបបលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទេ។ ក៏ប៉ុន្តែគួរធ្វើការប្រកបដោយយុទ្ធសាស្ត្រជាមួយកម្ពុជា។ ការផ្តល់អនុសាសន៍នេះ កើតមានឡើងស្របពេលដែលកម្ពុជាកំពុងក្លាយជាទីតាំងភូមិសាស្ត្រនយោបាយដ៏សំខាន់មួយក្នុងតំបន់យុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិករបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងការប្រកួតប្រជែងអំណាចជាមួយប្រទេសកុម្មុយនិស្តចិន។
ការផ្តល់អនុសាសន៍ដល់ក្រុមអ្នកធ្វើគោលនយោបាយអាមេរិកបែបនេះ ធ្វើឡើងក្នុងរបាយការណ៍ថ្មីមួយទើបនឹងចេញផ្សាយដោយសា្ថប័នស្រាវជ្រាវដ៏ល្បីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកឈ្មោះ មជ្ឈមណ្ឌលដើម្បីការសិក្សាពីយុទ្ធសាស្ត្រ និងកិច្ចការអន្តរជាតិ (CSIS)។ របាយការណ៍ លើកឡើងថា គោលនយោបាយការបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកបច្ចុប្បន្នចំពោះកម្ពុជាមានលក្ខណៈមិនច្បាស់លាស់ ប្រទាញប្រទង់គ្នា និងមិនមានចិរភាព។ សំណួរដ៏សាមញ្ញមួយដែលរបាយការណ៍នេះពិនិត្យមើល គឺថា តើសហរដ្ឋអាមេរិកគួរដាក់ទណ្ឌកម្មកម្ពុជាដែលមានរបបគ្រប់គ្រងបែបផ្ដាច់ការមិនគួររាប់រក លុះត្រាណាតែប្រទេសនេះមានការផ្លាស់ប្ដូរនយោបាយជាប្រព័ន្ធ ឬក៏សហរដ្ឋអាមេរិកគួរចាត់ទុកកម្ពុជាជាដៃគូចាំបាច់នៅសមរភូមិមុខនៃការប្រកួតប្រជែងគ្នារវាងមហាអំណាច។
ក្រុមអ្នកជំនាញតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នៃស្ថាប័នស្រាវជ្រាវអាមេរិក CSIS គូសបញ្ជាក់ក្នុងរបាយការណ៍ថា ទើបតែពេលថ្មីៗនេះទេដែលសហរដ្ឋអាមេរិកផ្តោតលើសារសំខាន់នៅតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសចិន ដែលយុទ្ធសាស្ត្រនេះទទួលបានការគាំទ្រពីគណបក្សនយោបាយទាំងពីរ គឺគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ និងគណបក្សសាធារណរដ្ឋនៅសភាអាមេរិក។ ក្រុមជំនាញសរសេរថា កម្ពុជាស្ថិតក្នុងតំបន់មួយដែលមានសារសំខាន់បំផុតសម្រាប់យុទ្ធសាស្ត្ររបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដែលមិនអាចមើលរម្លងបាន។ ការផ្លាស់ប្ដូរនយោបាយណាមួយនៅក្នុងប្រទេស ទំនងជាត្រូវការពេលរហូតដល់មួយជំនាន់មនុស្ស ហើយដែលការណ៍នេះមិនពាក់ព័ន្ធទាល់តែសោះ ឬពាក់ព័ន្ធតិចតួចនឹងសម្ពាធពីបរទេសឡើយ។
ក្រុមអ្នកជំនាញនៃស្ថាប័នស្រាវជ្រាវនេះ ផ្តល់អំណះអំណាងថា គោលនយោបាយដែលផ្ដោតខ្លាំងលើការដាក់ទណ្ឌកម្ម មិនបានជំរុញឱ្យមានការកែប្រែនៅកម្ពុជា ឬក៏កាត់ផ្ដាច់នូវភាពជាដៃគូដែលកំពុងតែកើនឡើងរវាងកម្ពុជា និងចិននោះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ ពួកគេថា វានឹងរឹតតែធ្វើឱ្យក្រុមអ្នកនយោបាយកាន់អំណាចនៅកម្ពុជា មើលមកសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបក្នុងសភាពមួយបែបជូរចត់។ ជាក់ស្តែង ការស្ទង់មតិមួយកាលពីឆ្នាំ២០២១ របស់វិទ្យាស្ថានសិក្សាពីអាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានរកឃើញថា ក្រុមអ្នកនយោបាយកាន់អំណាច និងធុរជននៅកម្ពុជា មានមន្ទិលខ្លាំងចំពោះសហរដ្ឋអាមេរិក និងឥទ្ធិពលរបស់ប្រទេសនេះ កាន់តែច្រើនឡើងក្នុងឆ្នាំ២០២១ បើធៀបនឹងឆ្នាំកន្លងទៅ។
សហស្ថាបនិកនៃវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា និងជាអ្នកជំនាញភូមិសាស្ត្រនយោបាយ បណ្ឌិត រ៉ូ វណ្ណៈ ចង់ឃើញសហរដ្ឋអាមេរិកបន្តផ្តោតលើបញ្ហាស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស។ ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកក៏ចង់ឃើញសហរដ្ឋអាមេរិកពង្រីកឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ចនៅកម្ពុជាតាមរយៈការបង្កើនការវិនិយោគលើវិស័យនានា៖ «យើងត្រូវយកការទាក់ទាញ យកមន្តស្នេហ៍ ទៅជំនួសការទាក់ទាញមន្តសេ្នហ៍របស់ចិនពីព្រោះចិនគាត់ពូកែប្រើ ហៅថា Charming Offensive Startegy របស់គេ គឺពូកែអូសទាញប្រទេសនៅក្នុងភូមិផងរបងជាមួយកម្ពុជា ដើម្បីជាសំណាញ់ពីងពាង។ បានន័យថា ចិនគាត់ប្រើយុទ្ធសាស្ត្រការទូតសេដ្ឋកិច្ចនេះជាសំណាញ់ដើម្បីរួមរឹតបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ឱ្យចូលទៅក្នុងគន្លងគោចរនៃជំហរភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់ចិន។ អ៊ីចឹង សហរដ្ឋអាមេរិក ជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធមិត្តគួរតែប្រើប្រាស់យុទ្ធសាស្ត្រការទូតសេដ្ឋកិច្ច ឬក៏ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចតាមគំរូរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកទៅប្រជែងនឹងគំរូអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិនដើម្បីធ្វើឱ្យបណ្តាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់ជាពិសេសកម្ពុជាមើលឃើញថា ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចបែបលោកខាងលិច វានៅតែជាគំរូសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍជាសាកលដែលចិនមិនអាចជំនួសបាន»។
ដោយឡែក សម្រាប់អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា វិញ លោកយល់ថាការប្រើវិធីសាស្ត្របែបត្រជាក់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកមកលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងមិនអាចជួយជំរុញឱ្យកម្ពុជាងាកមកស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សបានឡើយ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត លោកពន្យល់ថា ការដាក់ទណ្ឌកម្មជាក់លាក់មកលើមន្ត្រីនយោបាយកម្ពុជាទៀតសោត ក៏មិនមែនជាកត្តាចម្បងមួយជំរុញឱ្យកម្ពុជាងាកទៅរកចិននោះដែរ៖ «ខ្ញុំគិតថាទោះបីជាសហរដ្ឋអាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្មខ្លះឬក៏ទណ្ឌកម្មច្រើនមកលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏មិនទាន់ជំរុញឱ្យមានការបើកលំហសេរីភាពឡើងវិញដែរ។ លុះត្រាតែការផ្ទេរអំណាចនៅក្នុងគណបក្សកាន់អំណាចមានភាពឋិតឋេរ និងស្ថិរភាពហើយទើបអាចឆ្លើយតបទៅនឹងសហគមន៍អន្តរជាតិ ឬក៏មានចរន្តសង្គមដែលជំរុញឱ្យអ្នកនយោបាយ ឬក៏អ្នកដឹកនាំប្រទេសឆ្លើយតបនឹងសហគមន៍អន្តរជាតិ ឬតម្រូវការរបស់ពលរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេស។ ទាល់តែមានចរន្តពីរហ្នឹងផ្គួបគ្នាទើបរដ្ឋាភិបាលអាចបើកលំហសេរីភាព ឬងាកមករកសង្គមដូចបរិយាកាសមុនឆ្នាំ២០១៧»។
បើតាមក្រុមអ្នកជំនាញនៃវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវអាមេរិក (CSIS) ពួកគេផ្តល់អំណះអំណាងថា ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនចាំបាច់ត្រូវរៀបចំគោលនយោបាយមួយមកលើកម្ពុជាដែលផ្តោតលើអនាគត។ ពួកគេថា គោលនយោបាយបច្ចុប្បន្នរបស់អាមេរិកដែលរួមមានការដាក់ទណ្ឌកម្ម និងកិច្ចពិគ្រោះយោបល់បែបម្តងម្កាល នឹងអនុញ្ញាតឱ្យការចាកចេញពីអំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវបន្តដោយការគ្រប់គ្រងអំណាចបែបផ្ដាច់ការមួយទៀតពីសំណាក់កូនប្រុសច្បងរបស់លោក គឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ឬក៏ពីដំណាក់ការដណ្តើមអំណាចណាមួយពីក្រុមយោធានៅកម្ពុជាដដែល។ ក្រុមអ្នកជំនាញដដែលផ្តល់អនុសាសន៍ថា ក្រុមអ្នកធ្វើគោលនយោបាយអាមេរិក ចាំបាច់ត្រូវបង្កើតវិធីសាស្ត្របែបច្នៃប្រឌិត និងស្ថាបនា ដែលក្នុងនោះមានដូចជា ផ្ដោតលើការគ្រប់គ្រងផលប៉ះពាល់នៅតំបន់តារាសាគរ និងតំបន់កំពង់ផែកងទ័ពជើងទឹករាម ពិចារណាលើការពិគ្រោះយោបល់ ការវិនិយោគលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យជាភាសាខ្មែរ និងបង្កើនការផ្សព្វផ្សាយពីជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកទៅកម្ពុជា ជាដើម។ ក្រៅពីនោះ ក្រុមអ្នកជំនាញដដែលក៏ចង់ឃើញសហរដ្ឋអាមេរិកពង្រីកការពិគ្រោះយោបល់ជាមួយក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលតាមថ្នាក់មូលដ្ឋាន ការចរចាស្វែងរកដំណោះស្រាយលើបំណុលដែលកម្ពុជាជំពាក់កាលពីសម័យសង្គ្រាម ព្រមទាំងការធ្វើគោលនយោបាយដោយផ្ដោតអាទិភាពលើថាមពលបៃតង និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅកម្ពុជាជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
រឿងដែលគេអានច្រើនបំផុត
RFA
- តំណាងសហគមន៍ខ្មែរ ជំរុញឲ្យអាជ្ញាធរអូស្ត្រាលី ស៊ើបអង្កេតប្រភពលុយរបស់លោក ហ៊ុន តូ
- លោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសគោលជំហរឱ្យកូនចៅលោកបន្តតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រីតជំនាន់
- ប្រជាពលរដ្ឋ និងសង្គមស៊ីវិលបារម្ភពីការឈូសឆាយព្រៃឈើនៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ
- លោក ហ៊ុន សែន លុបចោលគម្រោងអភិវឌ្ឍនៅភ្នំតាម៉ៅទាំងអស់ ហើយឱ្យក្រុមហ៊ុនដាំដើមឈើឡើងវិញ
- ជនរងគ្រោះឥណ្ឌូណេស៊ីរងការធ្វើទារុណកម្មនិងធ្វើការជាទម្ងន់នៅកម្ពុជា
រឿងដែលគេអានច្រើនបំផុត
នយោបាយ
- លោក ហ៊ុន សែន ទទួលស្គាល់ថា ការដោះស្រាយបញ្ហាភូមា ដែលលោកធ្វើជាប្រធានអាស៊ានគ្មានភាពជឿនលឿនទេ
- កិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន ចាប់ផ្ដើមជជែកជាមួយប្រទេសដៃគូ និងប្រទេសមហាអំណាច
- លោក ហ៊ុន សែន បញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យអាមេរិក និងអឺរ៉ុបពិចារណាឡើងវិញនូវទណ្ឌកម្មលើរុស្ស៊ីដែលឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន
- កម្ពុជាបារម្ភពីភាពតានតឹងនៅច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់ ខណៈបន្តបញ្ជាក់ជំហរគាំទ្រគោលនយោបាយចិនតែមួយ
- អ្នកឃ្លាំមើល៖ ប្រមុខការទូតអាមេរិកជួប លោក កឹម សុខា គឺចង់បង្ហាញថា អាមេរិកនៅតែឈរខាងអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ