អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអ្នកជំនាញផ្នែកសន្តិសុខប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត (Internet) ឬអនឡាញ (Online) លើកទឹកចិត្តអ្នករងគ្រោះដោយសារការបោកប្រាស់តាមបណ្ដាញសង្គម ទាក់ទងនឹងកម្ចីតាមអនឡាញ ឱ្យក្លាហានចេញមុខរួមគ្នាវែកមុខជនឆបោក។
ការលើកឡើងនេះបន្ទាប់ពីអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (Licadho) បានរកឃើញថា ស្ត្រីខ្មែរកំពុងក្លាយជាគោលដៅនេះការប្រើប្រាស់កម្ចីអនឡាញ ដោយទាញស្ត្រីទាំងនោះឱ្យធ្លាក់ក្នុងបំណុលវ័ណ្ឌក និងការជំរិតទារប្រាក់តាមរយៈការប្រើប្រាស់រូបភាព និងវីដេអូអាក្រាតរបស់ជនរងគ្រោះ។
ក្រុមអ្នកជំនាញលើកឡើងថា អ្នករងគ្រោះជាផ្នែកសំខាន់ជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធយកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយបញ្ហាបានផង ជួយជនរងគ្រោះឱ្យរួចពីអន្ទាក់បំណុលវណ្ឌក និងទប់ស្កាត់មិនឱ្យករណីបែបនេះបន្តរីករាលដាលកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។
អ្នកសិទ្ធិមនុស្ស និងអ្នកជំនាញសន្តិសុខឌីជីថល រំពឹងថា ការលាតត្រដាងពីការឆបោក រួមនឹងភស្តុតាងនានា ដែលផ្ដល់ដោយជនរងគ្រោះ នឹងជួយឱ្យក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធឈានទៅដោះស្រាយបញ្ហា និងជួយជនរងគ្រោះពីការផ្ដល់កម្ចីអនឡាញបានទាន់ពេលវេលា។
នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត ថ្លែងថា ដើម្បីទប់ស្កាត់ការបោកប្រាស់ជាពិសេសការផ្ដល់កម្ចីបោកប្រាស់បានសំខាន់បំផុតគឺជនរងគ្រោះត្រូវហ៊ានចេញមុខ ក្នុងន័យជួយខ្លួនផង និងជួយទប់ស្កាត់មិនឱ្យករណីឆបោកបន្តកើតមានផង។ លោកបន្តថា ជនរងគ្រោះអាចជ្រើសរើសទៅប្ដឹងអាជ្ញាធរ ឬទៅជួបមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលអាចទុកចិត្តបាន៖ «បើដឹងខ្លួនថាចាញ់បោកគេហើយ គេបៀតបៀនខ្លួនតាមប្រព័ន្ធអនឡាញហើយ ទី១ យើងប្រមូលភស្តុតាង គឺការថត ស្គ្រីនសត (Screen shot) ការកត់អត្តសញ្ញាណផ្សេងៗ ដើម្បីទុក្ខជាភស្តុតាង ហើយហ៊ានចេញមុខនៅក្នុងការប្ដឹងទៅសមត្ថកិច្ច ដើម្បីឱ្យចាត់វិធានការតាមច្បាប់ ទោះបីថាតាមប្រព័ន្ធអនឡាញក៏ដោយ ប៉ុន្តែសម័យបច្ចេកវិទ្យា យើងដឹងហើយថា អ្នកបច្ចេកទេសក៏គេមានបច្ចេកទេសខ្ពស់ដែរ អ៊ីចឹងក៏គេអាចនឹងស្វែងរកឃើញ។ ហើយអ្វីដែលសំខាន់ទៀតគឺយើងកុំផ្អែកទៅលើការបាក់ទឹកចិត្ត ការខ្លាច ការភ័យ ការមិនហ៊ាន»។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ កាលពីថ្ងៃទី១ ខែសីហា បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍ និងវីដេអូខ្លី បង្ហាញថា ការបោកប្រាស់ដោយផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីតាមអនឡាញកំពុងដាក់គោលដៅលើស្ត្រីខ្មែរនៅលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក (Facebook)និងតេឡេក្រាម (Telegram) ដែលអាចទាញស្ដ្រីទាំងនោះឱ្យធ្លាក់ក្នុងបំណុលវ័ណ្ឌក និងការជំរិតទារប្រាក់ពីការប្រើប្រាស់រូបភាព និងវីដេអូអាក្រាតកាយរបស់ជនរងគ្រោះ។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្សមួយនេះបញ្ជាក់ថា កាលពីឆ្នាំមុន អង្គការនេះទទួលបានព័ត៌មានពីការកេងប្រវ័ញ្ចស្ត្រីចំនួន ៣នាក់ ជាអ្នករងការបៀតបៀនដោយអ្នកផ្ដល់កម្ចីតាមអនឡាញ។ អង្គការលីកាដូបញ្ជាក់បន្តថា ស្ត្រីរងគ្រោះបានជួបប្រទះរឿងស្រដៀងគ្នា ក្នុងនោះ ជំហានដំបូងពួកគេបានខ្ចីប្រាក់ប្រមាណពី៤០ ទៅ ៧០ដុល្លារ ពីក្រុមហ៊ុន ឬបុគ្គល ដែលផ្សព្វផ្សាយផ្ដល់កម្ចីនៅលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក និងតេឡេក្រាម ដើម្បីដោះទាល់ក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ។ ពួកគេបានកម្ចីទាំងនោះក្នុងអត្រាការប្រាក់ខ្ពស់ និងលក្ខខណ្ឌមិនច្បាស់លាស់ រហូតបានក្លាយជាបំណុលវណ្ឌក។ នៅពេលសម្ពាធនៃអត្រាការប្រាក់ឈានដល់ចំណុចធ្ងន់ធ្ងរ ក្រុមថ្មីមួយ ដែលមានឈ្មោះថា Loanly បានចេញមុខផ្ដល់កម្ចីខ្នាតធំរហូតដល់រាប់ពាន់ដុល្លារ ប៉ុន្តែនៅក្នុងលក្ខខណ្ឌតម្រូវឱ្យស្ត្រីជាកូនបំណុលផ្ញើរូបភាព ឬវីដេអូអាក្រាតកាយ ឯកសារសម្គាល់ខ្លួន និងទីតាំងរស់នៅរបស់ពួកគេ ទៅឱ្យម្ចាស់ប្រាក់កម្ចីជាថ្នូរមុននឹងបានប្រាក់កម្ចី។
កម្មករកាត់ដេរម្នាក់ ដែលវិទ្យុអាស៊ីសេរីបានសម្ភាសប្រាប់ថា នៅពេលគ្រួសារលោកស្រីទ័លខ្លាំង លោកស្រីក៏ទៅខ្ចីប្រាក់ចំនួន៤០ ដុល្លារពីអ្នកផ្ដល់កម្ចីអនឡាញ ហើយបានសងគេរួចរាល់ក្នុងរយៈពេលមួយអាទិត្យ។ ក្រោយមកក៏គេឱ្យខ្ចីចំនួន៧០ដុល្លារ ដោយតម្រូវឱ្យលោកស្រីថតរូបមានបញ្ជាក់ទីតាំង និងប័ណ្ណសម្គាល់ខ្លួន ព្រមទាំងលេខទូរស័ព្ទគ្រួសារសាច់ញាតិចំនួន៣ខ្សែ។ ប្រាក់កម្ចីទាំងនោះមានការប្រាក់ខ្ពស់ពី១០ ទៅ២០ដុល្លារក្នុងមួយអាទិត្យ។ លោកស្រីថាមកដល់ពេលនេះម្ចាស់បំណុលបានតម្រូវឱ្យបង់ប្រាក់ ដោយមានការគម្រាមកំហែងធ្វើបាបក្រុមគ្រួសារលោកស្រី។ លោកស្រីបន្តថា ស្របគ្នានេះក៏មានម្ចាស់ប្រាក់កម្ចីថ្មីមួយទៀតបានចេញមុខផ្ដល់កម្ចីបន្ថែមទៀត ដែលអាចឱ្យខ្ចីដល់២ពាន់ដុល្លារ ឬច្រើនជាងនេះទៀត តែលោកស្រីថា ពេលនេះលោកស្រីកំពុងភ័យខ្លាចមិនហ៊ានយកប្រាក់នោះទៀតទេ៖ «ដល់ពេលដែលជិតដល់ថ្ងៃបង់គាត់ មានសារ ម៉េសសេក (Message) មកមួយទៀតជាកម្ចី អនឡូន ដូចគ្នា ប៉ុន្តែដូររូបភាពដាក់រូបតុក្កតា ដាក់រូបខ្លាឃ្មុំអីចឹង អត់ដាក់រូបមនុស្សទេ។ គាត់ទាក់ទងរហូតបង្ខំឱ្យផ្ញើលុយ៧០ដុល្លារហ្នឹងទៅ បើមិនចង់មានរឿងគាត់ប្ដឹងប៉ូលិស ហើយក៏មានពាក្យសម្ដីហៅទៅប្រាប់ប្ដីខ្ញុំថាស្គាល់ដំបងដែកអត់ វាយទាល់តែបាក់ក បាក់ជើងហើយគេយកដល់ជីវិតទៀត គេនិយាយគំរាមកំហែងខ្ញុំអីចឹងបង។ អ៊ីចឹងអត់ហ៊ានទៅជួបកូនជួបអីខ្លាចគេធ្វើបាបតាមផ្លូវ អត់ហ៊ានសោះ លុយត្រឹម៧០រៀល ( ដុល្លារ ) ទេបង។ មូលហេតុរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំហ៊ានចងគេ ខ្ញុំនឹកឃើញថា ណាមួយអត់មានទឹកដោះគោកូន ខ្ញុំហ៊ានយកលុយគេទាំងបង្ខំចិត្ត ដែលថាមួយអាទិត្យបង់គេហ្នឹងណាបង។ ហើយមួយទៀតខាងខ្ញុំកម្ចីពី២ពាន់ ដល់៥បាន់ដុល្លារអត់មានដាក់អីទេបង តែគេឱ្យផ្ញើសេវាឱ្យគេមុន៧០ដុល្លារ»។
មិនខុសគ្នានេះដែរ ស្ត្រីកូនបំណុលមួយរូបទៀតបានប្រាប់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូថា គាត់បានយល់ព្រមទទួលកម្ចី ក្នុងទឹកប្រាក់រាប់រយដុល្លារ ដោយសុខចិត្តថតរូបអាក្រាតកាយ នៅពេលម្ចាស់ប្រាក់ធានាថា មិនឱ្យរូបភាពនោះបែកធ្លាយឡើយ ហើយគេនឹងលុបរូបនោះចោលនៅពេលសងប្រាក់គ្រប់ចំនួន។ ប៉ុន្តែក្រោយមកបំណុលនោះសងមិនចេះចប់ ហើយក៏កើតមានការជំរិតទារប្រាក់បន្ថែម ដោយគំរាមថា នឹងបញ្ចេញរូបភាពអាក្រាតកាយនោះ។ បញ្ហានេះធ្វើឱ្យស្ត្រីរូបនេះរស់នៅដោយការភ័យខ្លាចជាប់ជានិច្ច៖ «គឺវាថានឹងបោះពុម្ព ព្រីន (Print) រូបអាក្រាតកាយរបស់យើងហ្នឹង ទៅបាចនៅពេញភូមិហ្នឹងហ្មង ឱ្យនរណាក៏ឃើញដែរ។ ពេលហ្នឹងខ្ញុំស្រកគីឡូច្រើនមែនទែន សូម្បីតែបាយម៉ាម៉ាត់ក៏ហូបអត់ចូលដែរ»។
ទាក់ទងនឹងករណីនេះអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ ក៏បានដាក់ពាក្យបណ្ដឹងរបស់ជនរងគ្រោះចំនួន៣នាក់ទៅនាយកដ្ឋានប្រឆាំងបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យា នៃក្រសួងមហាផ្ទៃ ប៉ុន្តែនៅមិនទាន់ឃើញមានចំណាត់ការណាមួយនៅឡើយ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំការឆ្លើយតបរឿងនេះពីប្រធាននាយកដ្ឋានប្រឆាំងបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យា នៃក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ជា ពៅ បាននៅឡើយទេ។ ចំណែកអ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ លោក ឆាយ គឹមខឿន ក៏នៅមិនទាន់ឆ្លើយតបនឹងសំណួររបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរីតាមបណ្ដាញសង្គមតេឡេក្រាមនៅឡើយដែរ។
កន្លងទៅ លោក ជា ពៅ អះអាងប្រាប់សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកថា អាជ្ញាធរនឹងចាត់វិធានការនៅពេលទទួលបានបណ្ដឹងណាមួយ។
ទាក់ទងនឹងកម្ចីអនឡាញនេះ អ្នកនាំពាក្យសមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជា លោក កាំង តុងងី ណែនាំថា មកដល់ពេលនេះនៅកម្ពុជានៅមិនទាន់មានស្ថាប័នផ្ដល់កម្ចីតាមអនឡាញដាច់ដោយឡែកស្របច្បាប់មានដំណើរការជាផ្លូវការនៅឡើយទេ គឺមានតែធនាគារមួយចំនួនដែលប្រើបណ្ដាញសង្គមអនឡាញត្រឹមតែជាចំណែកទាក់ទងជាមួយអតិថិជន។ លោកបន្តថា ភាគច្រើននៃការផ្ដល់កម្ចីតាមអនឡាញ អាចពាក់ព័ន្ធនឹងកម្ចីបោកប្រាស់៖ «គ្រឹះស្ថានទទួលបានអាជ្ញាប័ណ្ណផ្ដល់កម្ចីពីធនាគារជាតិក៏អាចធ្វើទម្រង់អនឡាញដែរ ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែងការអនុវត្តផ្ទាល់មានតិចនៅឡើយទេ។ អ្វីដែលយើងឃើញតាមអនឡាញជាក់ស្ដែងហ្នឹងគឺជាជនបោកប្រាស់ស្ទើរតែ៩៥ % សុទ្ធតែជាជនបោកប្រាស់ទេ។ មានមួយក្រុមទៀតគាត់ទទួលបានអាជ្ញាប័ណ្ណពីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុមានក្រុមហ៊ុនថ្មីៗ ដែលគាត់ធ្វើលើការផ្ដល់កម្ចីហ្នឹងដែរ តែមិនមានច្រើនទេ ហើយដែលយើងឃើញចាក់ស្ដែងនៅក្នុងទីផ្សារតាមផេក (Page) តាមតេឡេក្រាម (Telegram) តាមតិកតុក (Tictok) អី គឺអត់មានច្បាប់ទេ ហើយមួយចំនួនអាចនិយាយបានថា អាជីវកម្មរបស់គាត់គឺជាឧក្រិដ្ឋកម្មតែម្ដង គឺមានការគំរាមកំហែង ការបោកបន្លំ»។
ជុំវិញការលើកទឹកចិត្តអ្នករងគ្រោះវិញ ទីប្រឹក្សាផ្នែកសន្តិសុខឌីជីថល លោក ង៉ែត ម៉ូសេ លើកឡើងថា ការសហការរបស់ជនរងគ្រោះ មិនគ្រាន់តែជួយដល់អាជ្ញាធរទេ ថែមទាំងអាចឱ្យជនរងគ្រោះបានទទួលជំនួយនានា ពិសេសជំនួយព្យាបាលបញ្ហាផ្លូវចិត្ត៖ «បើយើងអត់បានរាយការណ៍ទេ យើងនឹងបង្កើតនូវជនរងគ្រោះថ្មីៗជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ ក្រៅពីជនរងគ្រោះ គឺក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលគឺត្រូវប្រមូលភស្តុតាងធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ហើយនឹងជួយដល់ជនរងគ្រោះ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងបញ្ហាផ្លូវចិត្ត គឺគាត់ទទួលបានការអប់រំផ្លូវចិត្ត ។ ក្រោយពីមានបញ្ហាកើតឡើងមិនគួរទុកឱ្យគាត់នៅសហគមន៍ ឱ្យគាត់នៅតែឯងដោយគ្មានការប្រឹក្សាព្យាបាលផ្លូចចិត្តនោះទេ»។
ជាមួយគ្នានេះអ្នកជំនាញទទូចដល់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធរដ្ឋាភិបាលឱ្យបង្កើនធនធាន ពិសេសធនធានមនុស្ស ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងបណ្ដឹងពលរដ្ឋ ដែលអាចជួយសង្គ្រោះពលរដ្ឋបានទាន់ពេលវេលា ព្រោះការគំរាមកំហែង ជំរិតទារប្រាក់ ដោយប្រើប្រាស់រូបភាពអាក្រាតកាយរបស់ស្ត្រី ជាបន្ទុកធ្ងន់ធ្ងរអាចជំរុញឱ្យស្ត្រីមានវិបត្តិផ្លូវចិត្ត ឬឈានដល់ការធ្វើអត្តឃាត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។