ស្ថិតិនៅប្រទេសកម្ពុជា នៅក្នុងឆ្នាំ២០១០ បង្ហាញថា មានអ្នកជក់បារីជាបុរស ៤៨% ស្រ្តី ៣,៦% ហើយអ្នកចុកថ្នាំជាបុរស ១% ស្រ្តី ១៧%។
តើផ្សែងបារីមានឥទ្ធិពលយ៉ាងណាខ្លះចំពោះសុខភាពរបស់អ្នកជក់?
បារីត្រូវបានមនុស្សក្មេងចាស់ប្រុសស្រីស្គាល់គ្រប់ៗគ្នាតាមរយៈការមើលឃើញ កាន់ ជក់ និងរស់នៅក្នុងសហគមន៍ដែលខ្លួនបានកើតមក។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ មានអ្នកជក់បារីខ្លះបាននិយាយថា បារីជាអាហារផ្សែងដ៏ឈ្ងុយឆ្ងាញ់ដែលមិនអាចអត់បាន ព្រោះតែជាប់សារជាតិញៀន។ ក៏ប៉ុន្តែបារីត្រូវបានគ្រូពេទ្យចាត់ទុកថា ជាឃាតករលាក់មុខ ពីព្រោះក្នុងមួយឆ្នាំៗ មានមនុស្សប្រមាណ ៥លាននាក់បានស្លាប់ដោយសារឥទ្ធិពលជាតិពុលរបស់វា។
នៅក្នុងឯកសារផ្សព្វផ្សាយរបស់មជ្ឈមណ្ឌលជាតិលើកកម្ពស់សុខភាពកម្ពុជា ស្តីអំពីគ្រោះថ្នាក់នៃការជក់បារីបានសរសេរថា នៅក្នុងផ្សែងបារីដែលអ្នកជក់ស្រូបចូលទៅក្នុងសួត គឺមានផ្ទុកដោយសារជាតិគីមីជាង ៤ពាន់ប្រភេទ។ ជាតិគីមីសំខាន់ៗ មានដូចជា ជ័រថា ដែលជាជាតិជ័រខ្មៅស្អិតម្យ៉ាងដូចកៅស៊ូចាក់ថ្នល់ ជាតិនីកូទីន ជាសារជាតិគីមីធ្វើឱ្យញៀន ឧស្ម័នកាបូនម៉ូណូអុកស៊ីត ដែលគេឃើញមាននៅក្នុងផ្សែងរថយន្ត អាម៉ូញាក់ មាននៅក្នុងផលិតផលលាងឥដ្ឋ និងជាតិអាសេនិក ដែលមាននៅក្នុងថ្នាំបំពុលកណ្ដុរ។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត វ៉ាន់ មិច ជាប្រធានផ្នែកជំងឺសួតនៃមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត ថ្លែងបញ្ជាក់ថា សារជាតិគីមីទាំងនេះបានបង្កឱ្យមានជំងឺផ្សេងៗ ៖ «យើងដឹងទាំងអស់គ្នាថា ក្នុងផ្សែងបារីមានសារធាតុច្រើន ជាសារជាតិពុល ដែលធ្វើឱ្យកើតមហារីកនៅសរីរាង្គផ្សេងៗ ជាពិសេសនៅសួត នៅខួរក្បាល នៅក្រពះ នៅពោះវៀនអីហ្នឹ»។
តើសារជាតិគីមីពុលដែលមាននៅក្នុងថ្នាំជក់ ឬផ្សែងបារី នឹងធ្វើអ្វីខ្លះនៅខ្លួនមនុស្ស? ក្នុងចំណោមសារធាតុពុលជាងបួនពាន់មុខដែលមាននៅក្នុងផ្សែងបារី សុទ្ធតែបានបង្កការប៉ះពាល់សរីរាង្គកាយរបស់មនុស្សផ្សេងៗគ្នា។ ឧទាហរណ៍ ជាតិនីកូទីន គឺជាសារជាតិនាំឱ្យញៀនជាតិថ្នាំជក់ ឬបារី។ សារជាតិនីកូទីន និងកាបូនកាបូនម៉ូណូអុកស៊ីត ធ្វើឱ្យសង្វាក់បេះ និងសម្ពាធឈាមកើនឡើង ជាហេតុធ្វើឱ្យបេះដូង និងសរសៃឈាមប្រឹងធ្វើការហួសកម្រិត។ នៅពេលដែលបេះដូង និងសរសៃឈាមប្រឹងធ្វើការហួសកម្រិតដូច្នេះ វាជាមូលហេតុអាចបណ្តាលឱ្យគាំងបេះដូង និងដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល។
ការដាច់សរសៃឈាមវានឹងបន្ថយចរន្តឈាម ហើយបន្ថយការនាំអុកស៊ីហ្សែនទៅចិញ្ចឹមដៃជើង ជាមូលហេតុធ្វើឱ្យស្លាប់ដៃជើង។ អ្នកជក់បារីមួយចំនួនអាចឈានទៅដល់ការកាត់អវយវៈ ឬដៃជើងដែលស្លាប់ ដោយសារតែចរន្តឈាមពុំបាននាំជីវជាតិអាហារ និងអុកស៊ីហ្សែនទៅចិញ្ចឹមកោសិកានៅទីនោះបានគ្រប់គ្រាន់។
ជាតិជ័រថាពណ៌ខ្មៅនៅក្នុងផ្សែងបារីបណ្តាលឱ្យកើតជំងឺមហារីក។ ជាតិជ័រថាវានឹងទៅរុំសួតដូចជាម្រែងភ្លើងនៅក្នុងបំពង់ផ្សែងរថយន្តដូច្នោះដែរ។
ចំពោះសារជាតិកាបូនម៉ូណូអាស៊ីត ដែលគេឃើញមាននៅក្នុងផ្សែងរថយន្តវានឹងធ្វើឱ្យដុះដុំសាច់ ដែលធ្វើឱ្យខួរក្បាលនិងកោសិកាសព៌ាង្គកាយខ្វះអុកស៊ីហ្សែន និងជាហេតុធ្វើឱ្យសព៌ាង្គកាយទាំងមូល ជាពិសេសបេះដូងធ្វើការកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ។ ការដែលបេះដូងធ្វើការកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ ហើយយូរៗទៅរលាកផ្លូវដង្ហើម និងធ្វើឱ្យខ្យល់ចូលទៅក្នុងសួតកាន់តែតិចទៅៗ។
ការជក់បារីបណ្តាលឱ្យកើតមានជំងឺរលាកទងសួតញឹកញាប់ ហើយធ្វើឱ្យសួត និងបេះដូងចុះខ្សោយទ្រុឌទ្រោម។
ប្រធានផ្នែកជំងឺសួតនៃមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត លោកវេជ្ជបណ្ឌិត វ៉ាន់ មិច ថ្លែងថា សព្វថ្ងៃនេះអ្នកជំងឺសួតភាគច្រើនដែលលោកបានទទួល គឺទាក់ទងនឹងបារី។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិតបញ្ជាក់បន្ថែមដូច្នេះ ៖ «យើងបានទទួលជំងឺកន្លងមក គឺថា ជំងឺមហារីកសួតមានច្រើន ហើយសឹងតែ ៩០% អ្នកមានមហារីកសួតហ្នឹង គឺថាមានការពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងការជក់បារី។ ជំងឺទីពីរដែលជួបច្រើនដែរដោយសារផលប៉ះពាល់នៃការជក់បារីហ្នឹង គឺហៅថា ជំងឺត្បៀតទងសួតរ៉ាំរ៉ៃ ដែលភាសាអង់គ្លេសហៅថា COPD (Chronic obstructive pulmonary disease»។
អ្នកជំងឺជក់បារីច្រើនម្នាក់ដែលកំពុងព្យាបាលជំងឺសួតរបស់គាត់ថ្លែងថា ៖ «បារីហ្នឹងវាបង្កើតឱ្យសួតខ្ញុំទៅជាដុះសាច់ ដល់អ៊ីចឹងគ្រូពេទ្យស៊កសុងកាត់ដុំសាច់តូចៗពីរដង»។
អំពីការវិភាគរកជំងឺមហារីកសួត ៖ ដើម្បីវិភាគរកជំងឺមហារីកសួត គ្រូពេទ្យច្រើនច្រឹបយកសាច់ដែលសង្ស័យយកទៅពិសោធ។
ភ្ជាប់ទៅនឹងករណីរបស់អ្នកជំងឺខាងលើនេះ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត វ៉ាន់ មិច មានប្រសាសន៍បញ្ជាក់អំពីបច្ចេកទេសដូច្នេះ ៖ «សំខាន់យើងត្រូវធ្វើការរករោគវិនិច្ឆ័យ។ យើងពឹងផ្អែកទៅលើការឆ្លុះទងសួត ដោយដាក់ទុយោកាមេរ៉ាមួយចូលទៅក្នុងទងសួតទៅ ហើយពេលនោះយើងបានឃើញមានដុំមួយនៅត្បៀតទងសួតផ្នែកខាងឆ្វេងខាងលើ។ រោគវិនិច្ឆ័យបានមកដោយសារការវិភាគកោសិកាដែលយើងច្រឹបនៅក្នុងទងសួតបង្ហាញថា គាត់មានជំងឺមហារីក»។
ផលវិបាកនៃការជក់បារីមួយចំនួនត្រូវបានឯកសារពេទ្យបង្ហាញថា បណ្តាលឱ្យជ្រុះសក់ ភ្នែកឡើងបាយ ស្បែកជ្រួញ អន់ត្រចៀក មហារីកស្បែក ពុកធ្មេញ ពុកឆ្អឹង ហើមសួត មានជំងឺបេះដូង ដំបៅក្រពះ មហារីកស្បូន និងរលូតកូន ខូចទឹកកាមបន្តពូជ ដំបៅរលួយ Gangrene ឬអ្នកខ្លះហៅថា ពិសធ្យូង និងមហារីកផ្សេងៗទៀត។
ចំពោះជំងឺត្បៀតទងសួតដែលបណ្តាលមកពីការជក់បារីដែរ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត វ៉ាន់ មិច បានលើកករណីម្នាក់ទៀតដែលជក់បារីជាងមួយកញ្ចប់ក្នុងមួយថ្ងៃ តាំងពីកំលោះរហូតមកដល់អាយុជាង ៦០ ដូច្នេះថា ៖ «គាត់មកសម្រាកនៅកន្លែងយើង ដោយសារគាត់ហត់ជាប្រចាំ គាត់ត្រូវការពាក់អុកស៊ីហ្សែនជាប់។ យើងថតសួតគាត់ឃើញថា សាច់សួតគាត់មានបញ្ហា គាត់មានដក់ថង់ខ្យល់ ពីព្រោះការជក់បារីហ្នឹងធ្វើឱ្យសាច់សួតហ្នឹងដាច់រយះប្រហោងថង់ខ្យល់ អ៊ីចឹងទៅខ្យល់អុកស៊ីហ្សែនមិនអាចធ្វើបន្ធូរឧស្ម័នកន្លែងថង់ហ្នឹងបាន ធ្វើឱ្យគាត់ខ្វះអុកស៊ីហ្សែន។ យើងមើលទៅគាត់ មាត់គាត់ ដៃគាត់ឡើងញ័រ»។
ទាក់ទងនឹងការព្យាបាល ត្រូវលោកវេជ្ជបណ្ឌិត វ៉ាន់ មិច ថ្លែងថា ៖ «កាលមុនយើងថា របេងច្រើន ប៉ុន្តែឥឡូវហ្នឹងមហារីកសួតក៏ច្រើន ច្រើនមែនទែន! ហើយអ្នកជំងឺ COPD ក៏មានច្រើនដែរ។ គឺជាជំងឺវាពិបាកព្យាបាល ហើយធ្វើខាតបង់ថវិកាអ្នកជំងឺខ្លួនឯងផ្ទាល់ ហើយចុងក្រោយជាបន្ទុកធ្ងន់»។
ចំពោះករណីអ្នកជំងឺដែលលោកលើកឡើងនេះ លោកបញ្ជាក់ដូច្នេះ ៖ «ការព្យាបាលយើងគ្រាន់តែទប់ៗគាត់ទេ គ្មានវិធីព្យាបាលណាឱ្យគាត់ជាទេ»។
អត្រាអ្នកស្លាប់ដោយសារមហារីកសួតត្រូវបានគេកត់ត្រាថា មានចំនួន ១០ដងច្រើនជាងអ្នកដែលមិនជក់បារី។
ដើម្បីចៀសវាងផលវិបាកពីការជក់បារី លោកវេជ្ជបណ្ឌិត វ៉ាន់ មិច ផ្តល់ឱវាទថា មានតែការបញ្ឈប់ការជក់បារីជាបន្ទាន់៕