តើជនដែលសម្លុតរារាំងមិនឲ្យជនរងគ្រោះដាក់ពាក្យប្ដឹងទៅតុលាការនោះ មានទោសឬទេ? បើមានទោស តើគេចោទពីបទអ្វី និងត្រូវផ្ដន្ទាទោសដូចម្តេច?
មនុស្សគ្រប់រូប កាលណាទទួលរងគ្រោះថ្នាក់ ឬការរំលោភបំពានលើសិទ្ធិ ឬរូបកាយផ្សេងៗ តែងតែការពារខ្លួន និងចង់ទទួលបានការបញ្ជាក់នូវភាពត្រឹមត្រូវរបស់ខ្លួន និងទទួលសំណង។
ប៉ុន្តែ មានប្រជាពលរដ្ឋខ្លះ ទោះបីជាទទួលរងគ្រោះថ្នាក់ ការរំលោភបំពាន ទាំងសិទ្ធិ និងរូបកាយក៏ដោយ ក៏មិនហ៊ានប្ដឹងទៅអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ឬដាក់ពាក្យប្ដឹងទៅតុលាការឡើយ ដោយសារទទួលរងការសម្លុតបំភ័យ ការព្រមាន ការបំភិតបំភ័យ ថាបើហ៊ានប្ដឹងអាចកើតមានគ្រោះថ្នាក់ចំពោះខ្លួន និងក្រុមសាច់ញាតិជាដើម។
ប្រជាពលរដ្ឋមួយរូបឈ្មោះ ជុន រស់នៅខេត្តកណ្ដាល ធ្លាប់ទទួលរងការធ្វើបាប និងសម្លុតពីអ្នកមានអំណាច គាត់យល់ថា កាលណាគេសម្លុតហើយ មិនងាយប្ដឹងឈ្នះគេទេ ហើយបើហ៊ានតតាំងខ្លាំងជាមួយគេ អាចទទួលគ្រោះថ្នាក់ទៀតផង។
លោក ជុន មានចម្ងល់ថា តើច្បាប់មានចែងអំពីការផ្ដន្ទាទោសទៅលើអ្នកសម្លុតគំរាមជនរងគ្រោះដែរឬទេ?
ឆ្លើយតបចំពោះចម្ងល់មិត្តអ្នកស្តាប់នេះ លោក សុក សំអឿន មេធាវីរបស់អង្គការក្រុមអ្នកច្បាប់ការពារសិទ្ធិកម្ពុជា បានពន្យល់ឲ្យដឹងថា កាលណាមានទំនាស់ ឬគ្រោះថ្នាក់អ្វីកើតមានឡើង ជនរងគ្រោះអាចដាក់ពាក្យប្ដឹងទៅអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច និងស្ថាប័នតុលាការប្រចាំនៅតំបន់ដែលកើតហេតុ។
លោកមេធាវី សុក សំអឿន បានឲ្យដឹងថា បើទោះបីជាមានការគំរាមសម្លុតបំភ័យមិនឲ្យដាក់ពាក្យប្ដឹងក៏ដោយ ក៏មានពេលខ្លះ ពាក្យគំរាមនោះមិនគួរឲ្យខ្លាចញញើតដែរ ពីព្រោះបើគ្រប់ការសម្លុតសុទ្ធតែមានប្រសិទ្ធភាពនោះ ប្រហែលជាសង្គមមនុស្សរស់នៅលែងមានការគោរពច្បាប់ ហើយប្រហែលជាអាជ្ញាធរមិនអាចបង្ក្រាបជនល្មើសបានឡើយ។
ប៉ុន្តែ លោកមេធាវី សុក សំអឿន បានសុំឲ្យអ្នកដាក់ពាក្យប្ដឹងនោះ គិតឲ្យបានច្រើនមុនពេលដាក់ពាក្យប្ដឹងទៅតុលាការ បើសិនជារឿងខ្លះអាចដាក់ពាក្យប្ដឹងនៅត្រឹមតែប៉ូលិសមូលដ្ឋាន។ ពីព្រោះ ការដាក់ពាក្យប្ដឹងទៅស្ថាប័នតុលាការ ត្រូវការចំណាយលុយ និងពេលវេលាច្រើន។
លោក សុក សំអឿន បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា ច្បាប់មានចែងអំពីការការពារចំពោះអ្នករងគ្រោះ និងផ្ដន្ទាទោសចំពោះអ្នកណាដែលសម្លុតគំរាមមិនឲ្យគេដាក់ពាក្យបណ្ដឹង។
មាត្រា៥២៧ ក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌទាក់ទងបទសម្លុតកុំឲ្យដាក់ពាក្យបណ្ដឹង បានចែងថា អំពើគំរាមកំហែងសម្លុតដើម្បីញុះញង់ជនរងគ្រោះកុំឲ្យដាក់ពាក្យបណ្ដឹង ឬដកពាក្យបណ្ដឹងរបស់ខ្លួន ត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ឆ្នាំ ទៅ ៣ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី ២លានរៀល ទៅ ៦លានរៀល។ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ២ឆ្នាំ ទៅ ៥ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី ៤លានរៀល ទៅ ១០លានរៀល ប្រសិនបើបទល្មើសនេះសម្ដែងចេញជាលទ្ធផល។
មាត្រា៥២៩ បានចែងថា រាល់បុគ្គលណាដែលបានដឹងពីបទឧក្រិដ្ឋដែលអាចនឹងបង្ការ ឬបន្ថយអានុភាពរបស់បទល្មើសបាន ហើយមិនបានប្ដឹងបរិហារដល់អាជ្ញាធរតុលាការ ឬអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចផ្សេងទៀត ត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ខែ ទៅ ១ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី ១សែនរៀល ទៅ ២លានរៀល។ ប៉ុន្តែ ត្រូវលើកលែងឲ្យរួចផុតទោស។ ទី១ បុព្វញាតិ និងបច្ឆាញាតិ បងប្អូនប្រុសស្រីរបស់ចារី ឬអ្នកដៃដល់ សហចារី អ្នកផ្ដើមគំនិត ឬអ្នកសមគំនិតនៃបទឧក្រិដ្ឋ។ ទី២ សហព័ទ្ធ ឬប្ដី ឬប្រពន្ធរបស់ចារី សហចារី អ្នកផ្ដើមគំនិត ឬអ្នកសមគំនិតនៃបទឧក្រិដ្ឋ។ ទី៣ បុគ្គលដែលច្បាប់តម្រូវឲ្យរក្សាអាថ៌កំបាំងនៃវិជ្ជាជីវៈ។
បើលោកអ្នកនាងមានចម្ងល់ផ្សេងៗទាក់ទងរឿងច្បាប់ លោកអ្នកអាចសាកសួរមកនាទីច្បាប់របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី តាមលេខ ០១៦ ២៦១ ២៧៣៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។