ສະຖາບັນ Moody’s ທີ່ເປັນສະຖານບັນ ຈັດອັນດັບຄວາມໜ້າເຊື່ອຖື ຂອງການຈ່າຍໜີ້ ໄດ້ຈັດອັນດັບປະເທດລາວ ເປັນປະເທດທີ່ບໍ່ມີຄວາມສາມາດໃຊ້ໜີ້ ໃຫ້ຫຼຸດລົງໄປຕື່ມອີກ ຍ້ອນວ່າ ປະເທດລາວ ມີບັນຫາຂາດແຄນເງິນຕຣາ ຕ່າງປະເທດ ແລະ ເງິນຕຣາໃນປະເທດ ໃນໄລຍະຍາວ.
ໃນການເດືອນມິຖຸນາ 2022 ທີ່ຜ່ານມາ ຜແນກຝ່າຍນັກລົງທຶນ ຂອງສະຖາບັນ Moody’s ໄດ້ຈັດອັນດັບປະເທດລາວ ໃຫ້ຢູ່ໃນອັນດັບ Caa3 ຈາກແຕ່ກ່ອນຢູ່ໃນອັນດັບ Caa2.
ແຕ່ກ່ອນລາວ ຢູ່ໃນອັນດັບ Caa2 ກໍເປັນອັນດັບທີ່ ບໍ່ມີຄວາມສາມາດ ໃນການໃຊ້ໜີ້ຢູ່ແລ້ວ ແຕ່ມາຖືກຈັດຢູ່ໃນອັນດັບ Caa3 ກໍຍັງຍິ່ງຢູ່ໃນອັນດັບ ທີ່ຫຼຸດລົງ ຫຼືເປັນອັນດັບທີ່ ຂີ້ຮ້າຍກວ່າເກົ່າ.
ສະຖາບັນ Moody’s ມີຫ້ອງການໃຫຍ່ ຕັ້ງຢູ່ປະເທດສະຫະຣັຖອາເມຣິກາ ແລະ ຍັງມີຫ້ອງການທີ່ເປັນໂຕແທນຕັ້ງຢູ່ຫຼາຍປະເທດ (ສຖາບັນ ຈັດອັນດັບ ຄວາມໜ້າເຊື່ອຖື).
ສະບັນ Moody’s ໄດ້ຣາຍງານວ່າ ການຕັດສິນໃຈ ຈັດອັນດັບໃຫ້ລາວ ລົງມາຢູ່ໃນລະດັບ Caa3 ນັ້ນສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນເຖິງ ຄວາມສ່ຽງຂາດແຄນເງິນສົດ ແລະ ຄວາມບອບບາງ ທີ່ປະເທດລາວຕ້ອງຕົກເປັນໜີ້ ລວມທັງ ຄວາມອ່ອນແອຂອງ ຣັຖບານລາວ ທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມສ່ຽງຫຼາຍຂຶ້ນ.
ໃນການແກ້ໄຂບັນຫາ ທາງດ້ານການເງິນ, ປະເທດລາວ ກໍຍັງເພິ່ງພາອາສັຍ ການຄ້າພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ຫຼາຍຂຶ້ນກວ່າເກົ່າ ເຊິ່ງຈະສົ່ງຜົລເຮັດໃຫ້ ມີການເປີດເຜີຍໂຕເອງ ຕໍ່ຕລາດທາງການຄ້າ ຫຼາຍຂຶ້ນ.
ປະເທດລາວ ຂາດດຸນງົບປະມານປະຈຳປີ ແລະ ງົບປະມານພາຍນອກ ສົ່ງຜົລເຮັດໃຫ້ມີການຂາດດຸນ ງົບປະມານ ແລະ ຂາດດຸນທາງບັນຊີ ໃນປັດຈຸບັນ ແບບເປັນຕ່ອງໂສ້ກັນ.
ເຖິງວ່າ ປະເທດລາວ ໄດ້ເປີດໃຊ້ເສັ້ນທາງຣົຖໄຟ ລາວ-ຈີນ ຢ່າງເປັນທາງການ ແລະ ຈະນຳໄປສູ່ການປັບປຸງທາງການຄ້າ ແລະ ການທ່ອງທ່ຽວ, ແຕ່ ຄວາມສ່ຽງ ທີ່ປະເທດລາວ ຈະຜິດນັດການຈ່າຍໜີ້ ກໍຍັງມີສູງ ຍ້ອນການບໍຣິຫານງານທີ່ອ່ອນແອ.
ສະຖານັບ Moody’s ຍັງຣາຍງານວ່າ ປະເທດລາວ ຍັງມີຄວາມສ່ຽງທີ່ຈະຂາດແຄນເງິນທຶນ ເປັນເວລາຢ່າງໜ້ອຍ 3 ປີ ໃນຕໍ່ໜ້າ.
ລາວປະສົບບັນຫາ ການແຜ່ຣະບາດຂອງ ໂຄວິດ-19 ເປັນເວລາ 2 ປີ ປາຍ ທີ່ເຮັດໃຫ້ເສຖກິຈ ຂອງປະເທດ ຕ້ອງຢຸດສະງັກໄປ.
ອີກປັດໄຈນຶ່ງ ກໍຄືປະເທດລາວ ປະເຊີນກັບບັນຫາພັຍເງິນເຟີ ຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ ນັບແຕ່ເດືອນມົກກະຣາ 2022 ຈົນມາເຖິງປັດຈຸບັນ ນັ້ນກໍເປັນປັດໄຈນຶ່ງທີ່ສົ່ງຜົລ ຕໍ່ຄວາມສາມາດຂອງປະເທດລາວ ໃນການໃຊ້ໜີ້ຕ່າງປະເທດ.
ອີຕງາມຂໍ້ມູນ ຈາກເວບໄຊ້ຕ໌ ຂອງທະຫານແຫ່ງ ສປປ ລາວ ພົບວ່າ ອັດຕຣາເງິນເຟີ ຂອງລາວສູງຂຶ້ນຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ:
- ເດືອນມົກກະຣາ ອັດຕຣາເງິນເຟີຂອງລາວ25 ເປີເຊັນ
- ເດືອນກຸມພາ ອັດຕຣາເງິນເຟີ31 ເປີເຊັນ
- ເດືອນມີນາ ອັດຕຣາເງິນເຟີ54 ເປີເຊັນ
- ເດືອນເມສາ ອັດຕຣາເງິນເຟີ86 ເປີເຊັນ
- ເດືອນພຶສພາ81 ເປີເຊັນ
- ເດືອນມິຖຸນາ61 ເປີເຊັນ
- ເດືອນກໍຣະກະດາ62 ເປີເຊັນ
- ເດືອນສິງຫາ01 ເປີເຊັນ
ນັບແຕ່ ເດືອນມົກກະຣາ - ເດືອນສິງຫາ 2022, ສະເລັ່ຽແລ້ວ ເງິນກີບລາວເຟີ ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນປະມານ 10 ເປີເຊັນ ໃນແຕ່ລະເດືອນ.
ລາຄາອາຫານ ປະເພດເຂົ້າ, ລາຄາຊີ້ນໝູ, ຊີ້ນງົວ, ເປັດ, ໄກ່ ແລະປາ ມີລາຄາແພງ ຢ່າງລະ 10 ພັນກີບຂຶ້ນໄປ ເມື່ອທຽບໃສ່ 2 ເດືອນຜ່ານມາ.
ກ່ຽວກັບເຣື່ອງນີ້ ຊາວນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ຜູ້ນຶ່ງ ກ່າວຕໍ່ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ:
“ຂຶ້ນຫຼາຍ ເຂົ້າແພງຫຼາຍ ອັນໃດກະອັນແພງເບິດ. ເຂົ້າໝື່ນ ນຶ່ງ 120,000 (ກີບ) ຜ່ານມາຫວ່າງ ເດືອນ 6 ເດືອນ 7 ນ່າ, ດຽວນີ້ໝື່ນລະ 130,000, 150,000 (ກີບ) ເຂົ້າໜຽວງາມນ່າ, ຊີ້ນໝູໂລ 65,000 ດຽວນີ້ນ່າ ເດືອນແລ້ວຜ່ານມານີ້ ໂລ 55,000 ກີບ, ໂລ 50,000 ກີບ, ໄກ່ລາດ ໂລ 30,000 ກີບ ສອງເດືອນກ່ອນຜ່ານມານ່າ ມາຕົກມາດຽວນີ້ ໂລນຶ່ງ 42,000 ກີບ, ເປັດກະໂລນຶ່ງ 30,000 ກີບ ດຽວນີ້ນ່າ ແຕ່ກີ້ລະແມ່ນ ໂລລະ 20,000 ກີບ, ປານິນ ໂລລະ 20,000 - 25,000 ກີບ ມາດຽວນີ້ ໂລລະ 35,000 ກີບ.”
ສ່ວນຊາວລາວອີກຜູ້ນຶ່ງ ໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ກ່າວວ່າ:
" ກໍໄດ້ຮັບຜົລກະທົບໜັກສົມຄວນ ແລະ ຕາມການສັງເກດ ກໍເຫັນວ່າ ໃນໄລຍະນີ້ ຄົນລາວ ຈໍານວນບໍ່ໜ້ອຍ ພາກັນໃຊ້ຊີວິຕລໍາບາກຫຼາຍ ເພາະຫາເງິນຍາກຂຶ້ນ ຂະນະທີ່ລາຄານໍ້າມັນ ແລະສິນຄ້າທຸກຢ່າງ ກໍປັບລາຄາແພງຂຶ້ນຕໍ່ເນື່ອງ. "
ທາງການລາວ ໄດ້ປະກາດປັບຂຶ້ນລາຄານ້ຳມັນ ໃນວັນທີ 2 ກັນຍາ 2022 ທີ່ຜ່ານມາ:
- ແອັດຊັງພິເສດ ຂຶ້ນຈາກ 25,752 ກີບ ຕໍ່ລິດ ມາເປັນ 25,870 ກີບ ຕໍ່ລິດ.
- ແອັດຊັງທັມມະດາ ຂຶ້ນຈາກ 19,240 ກີບ ຕໍ່ລິດ ມາເປັນ 19,950 ກີບ ຕໍ່ລິດ.
- ກະຊວນ ຂຶ້ນຈາກ 18,860 ກີບ ຕໍ່ລິດ ມາເປັນ 19,810 ກີບ ຕໍ່ລິດ.
ປະເທດລາວ ຕິດໜີ້ຕ່າງປະເທດ ເພີ່ມຂຶ້ນເປັນລຳດັບ ໂດຍສະເພາະນັບແຕ່ປີ 2010-2016 ເຊິ່ງເປັນປີທີ່ຣັຖບານ ມີການຢືມເງິນຕ່າງປະເທດຫຼາຍ.
ຂໍ້ມູນຈາກທາງການລາວ ໄດ້ລະບຸວ່າ ໃນປີ 2022 ປະເທດລາວ ຕ້ອງຈ່າຍໜີ້ ມູນຄ່າ 1.2 ຕື້ໂດລ້າຣ໌ ແລະ ປີ 2023 ປະເທດລາວ ຕ້ອງໃຊ້ໜີ້ມູນ່າ 1.4 ຕື້ໂດລ້າຣ໌ ເຊິ່ງໃນນັ້ນປະມານ 70 ເປີເຊັນ ຂອງຈຳນວນໜີ້ສິນດັ່ງກ່າວ ແມ່ນໜີ້ມາຈາກເງິນກູ້ຢືມ ແລະ ໜີ້ຂາຍພັນທະບັດ.
ທ່ານ ບຸນໂຈມ ອຸບົນປະເສີດ ຣົຖມົນຕຣີ ກະຊວງການເງິນ ໄດ້ກ່າວ ຢູ່ໃນກອງປະຊຸມ ສມັຍສາມັນເທື່ອທີ 3 ຂອງສະແຫ່ງຊາຕ ຊຸດທີ 9 ຫຼື ກອງປະຊຸມສະພາ ໃນວັນທີ 20 ມິຖຸນາ 2022 ຕອນນຶ່ງວ່າ:
" ໃນ ປີ 2010 ເຮົາໃຊ້ໜີ້ຕ່າງປະເທດ ບໍ່ເກີນ 160 ລ້ານ ໂດລ້າຣ໌ສະຫະຣັຖ. ປົກຕິ ລາຍຮັບພາຍໃນເຮົາກະສາມາດປະຄັບປະຄອງໄດ້, ແຕ່ພວກເຮົາກະທົບແຮງເຣີ່ມແຕ່ປີ 2019 ຂຶ້ນມານີ້ ແມ່ນ 1,200 ລ້ານ ໂດລ້າຣ໌ສະຫະຣັຖ ຕໍ່ປີ ມາຮອດປີ 2022 ນີ້ລະແມ່ນ 1,400 ລ້ານໂດລ້າຣ໌ສະຫະຣັຖຕໍ່ປີ ສະເພາະໃຊ້ໜີ້ສິນຕ່າງປະເທດ."
ທ່ານ ບຸນໂຈມ ອຸບົນປະເສີດ ຍັງກ່າວຕື່ມອີກວ່າ:
" ເຈົ້າ ໜີ້ຕ່າງໆນີ້ ບໍ່ວ່າແຕ່ຝ່າຍໃດ ແມ່ນຖາມເຮົານີ້ວ່າ ເຈົ້າຈະເອົາຫຍັງມາຊຳລະ ໃນກໍລະນີເລື່ອນຊຳລະໃຫ້ ກະປີນັ້ນຈະເອົາຫຍັງມາຊຳລະ ອັນນັ້ນແມ່ນຄຳເຈາະຈີ້ມ ທີ່ເຂົາເຈົ້າຢາກໄດ້ນຳເຮົາທີ່ສຸດ ສຳລັບໜີ້ສິນຕ່າງປະເທດນີ້ ລະກະແຫຼ່ງລາຍຮັບທີ່ພວກເຮົາ ຈະຊອກຄົ້ນນີ້ ແມ່ນສ່ວນໃຫຍ່ຈາກແຮ່ທາດນີ້ແຫຼະເປັນພື້ນຖານ."
ນອກຈາກນີ້, ຣັຖບານກໍອອກມາຍອມຮັບເອງວ່າ ປະເທດລາວເງິນຢູ່ໃນຄັງສະສົມບໍ່ມີ ໂດຍສະເພາະ ສະກຸນເງິນຕຣາຕ່າງປະເທດ ແລະ ເງິນຢູ່ໃນຄັງສຳຮອງ.
ຂໍ້ມູນທະນາຄານໂລກ ໃນເດືອນເມສາ 2022 ໄດ້ລະບຸວ່າ ໃນປີ 2019 ໜີ້ສິນສາທາຣະນະ ຂອງລາວກວມເອົາ 68 ເປີເຊັນ ຂອງລວມຍອດຜລິຕພັນພາຍໃນ ຫຼື GDP ເທົ່າກັບ 12.5 ຕື້ໂດລ້າຣ໌ ສ່ວນວ່າ ປີ 2021 ໜີ້ສິນສາທາຣະນະ ຂອງລາວ ກວມເອົາ 88 ເປີເຊັນຂອງ GDP ເທົ່າກັບ 14.5 ຕື້ໂດລ້າຣ໌.
ນັກຄຳນວນ ດ້ານຄະນິຕສາຕ ທ່ານນຶ່ງ ທີ່ບໍ່ປະສົງອອກຊື່ ແລະ ສຽງ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ:
“ມັນກະບໍ່ລອດຫັ້ນແຫຼວ. ເປັນໜີ້ເຂົາ 88 ເປີເຊັນ [ຂອງ GDP] ສົມມຸດວ່າ ມີເງິນ 1,000,000 ລ້ານ ຕ້ອງໄປໃຊ້ໜີ້ເຂົ້າ 880,000 ເຫຼືອພຽງແຕ່ 120,000 ຫຼື 12 ເປີເຊັນ ແລະ ຖ້າຫາກທຽບໃສ່ລວມຍອດຜລິຕພັນພາຍໃນ ຫຼື GDP ມັນກະບໍ່ລອດຫັ້ນແຫຼ.”
ນັກຄຳນວນຄະນິຕສາຕ ທ່ານນີ້ ກ່າວຕື່ມວ່າ:
“ຂັ້ນໜີ້ 60-70 ເປີເຊັນ ສ່ວນທີ່ເຫຼືອ 30-40 ເປີເຊັນ ມັນກະຊິພໍຖູໄຖໄປ ແຕ່ ຖ້າໜີ້ 88 ເປີເຊັນ ຫັນໃຈຝືດ.”
ໃນຈຳນວນໜີ້ສິນ 14.5 ຕື້ໂດລ້າຣ໌ ໃນປີ 2021 ໜີ້ສິນໃນຂແນງການໄຟຟ້າ ກວມເອົາ 4.35 ຕື້ໂດລ້າຣ໌ ຫຼື ເທົ່າກັບ 30 ເປີເຊັນ ອີງຕາມຂໍ້ມູນ ຈາກທະນາຄານໂລກ.
ກ່ຽວກັບການຊໍາລະໜີ້ສິນ, ນັກຂ່າວຕ່າງປະເທດ ເຄີຍຣາຍງານຂ່າວທາງດ້ານ ເສຖກິຈລາວ ແລະ ຕິດຕາມບັນຫາ ປະເທດລາວ ມາຫຼາຍປີ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ:
“ທາງອອກທີ່ຣັຖບານລາວຈະເຮັດ ກໍຄື ຂໍເລື່ອນກໍາຊໍາລະໜີ້ສິນ ຫຼື ຂໍຍົກເລີກໜີ້ສິນ, ມີການແລກປ່ຽນໜີ້ສິນ ລະຫວ່າງທນາຄານແຫ່ງ ສປປ ລາວ ແລະ ທນາຄານແຫ່ງ ສປ ຈີນ. ທະນາຄານແຫ່ງ ສປ ຈີນ ເອົາເງິນໃຫ້ທະນາຄານແຫ່ງ ສປປ ລາວ ຢືມ ມາເປັນຄັງສະສົມ ເພື່ອຈ່າຍໜີ້ ຫຼື ຈີນ ຈະເອົາເງິນກູ້ຢືມໃຫ້ລາວ ເພື່ອໃຊ້ໜີ້.”
ນັກຂ່າວຕ່າງປະເທດ ທ່ານນີ້ ກ່າວຕື່ມວ່າ:
“ບໍ່ວ່າທາງໃດ ກໍຕາມ ຈີນຈະຕັ້ງເງື່ອນໄຂ ເພື່ອເຂົ້າມາຄວບຄຸມລາວ ດ້ວຍການເຂົ້າມາເອົາຊັບສິນ ທີ່ເປັນຣັຖວິສາຫະກິຈໃດນຶ່ງ ຂອງລາວ ເພື່ອແລກກັບການທີ່ຈີນ ເອົາເງິນໃຫ້ລາວມາໃຊ້ໜີ້.”
ສິ່ງທີ່ເກີດຂຶ້ນຜ່ານມາ ບໍຣິສັດຈີນທີ່ຊື່ວ່າ China Southern Power Grid ເຂົ້າມາຄວບຄຸມ ແລະ ຖືຮຸ້ນຫຼັກໃນໂຄງການ ລະບົບສາຍສົ່ງໄຟຟ້າລາວ ຂອງບໍຣິສັດ ຣັຖວິສາຫະກິຈໄຟຟ້າລາວ ຍ້ອນວ່າ ລາວຕິດໜີ້ຈີນ.