ສິດທິມະນຸດຢູ່ລາວ: ຣາຍງານ ພິເສດ
2019.04.06
ທ່ານ Philip Alston ຜູ້ຣາຍງານພິເສດ ສະຫະປະຊາຊາດ ດ້ານຄວາມທຸກຍາກຫລາຍທີ່ສຸດ ແລະສິດທິມະນຸດ ເດີນທາງໄປຢ້ຽມຢາມລາວ ຢ່າງເປັນທາງການ 11 ມື້, ແຕ່ວັນທີ 18 ຫາ 28 ມິນາ ຜ່ານມາ. ໃນການໃຫ້ສັມພາດ RFA ມື້ຕໍ່ມາ ໃນວັນທີ 29 ມິນາ ທີ່ສະໂມສອນ ນັກຂ່າວ ຕ່າງປະເທດ ຢູ່ບາງກອກ ປະເທດໄທ ທ່ານກໍໄດ້ກ່າວເຖິງ ບັນຫາທ້າທາຍ ສໍາລັບຣັຖບານລາວ ທີ່ຈໍາເປັນ ຕ້ອງເປີດກວ້າງຫລາຍ ຂຶ້ນຕື່ມ ຢູ່ໃນພາກປະຊາສັງຄົມ ແລະ ຈໍາເປັນຕ້ອງກ້າວສູ່ ຄວາມໂປ່ງໃສຫລາຍຂຶ້ນ ໃນຄນະຣັຖບານ ດັ່ງທີ່ທ່ານກ່າວວ່າ:
"ປະຊາຊົນ ຈໍາເປັນຕ້ອງ ຮູ້ເຖິງຂໍ້ຕົກລົງ ທີ່ຣັຖບານເຊັນກັບຕ່າງປະເທດ. ພວກເຂົາເຈົ້າຈໍາເປັນຕ້ອງບໍ່ຖືກຍ້າຍບ້ານເຮືອນ, ຈໍາເປັນຕ້ອງໃຫ້ ຄວາມບໍ່ພໍໃຈ ຂອງພວກເຂົາເຈົ້າ ຖືກພິຈາຣະນາເບິ່ງ ຢ່າງຈິງຈັງ ແລະບໍ່ຖືກບີບບັງຄັບ ແບບໂຫດຫ້ຽມ. ແລະທັງວ່າຣັຖບານລາວໄດ້ເຮັດ ສິ່ງທີ່ດີຫລາຍຈໍານວນນຶ່ງແລ້ວ ດັ່ງໄດ້ປາບປາມ ການສໍ້ຣາດບັງຫລວງ."
ແຕ່ກໍບໍ່ໄດ້ເຮັດໄປໄກເທົ່າທີ່ຄວນກວ່ານັ້ນ ໃນບາງບັນຫາ ເພື່ອໃຫ້ແນ່ໃຈວ່າ ປະຊາຊົນຮູ້ເຣື່ອງກໍາລັງເກີດຂຶ້ນ ແລະໄດ້ຂໍ້ມູນທີ່ຈໍາເປັນ ກ່ຽວກັບສະພາບການ ຂອງປະເທດ.
ເວົ້າເຖິງບັນຫາທ້າທາຍທີ່ສຸດຊຶ່ງເກີດຂຶ້ນໃນລາວ ທ່ານ Alston ບອກວ່າແມ່ນເຣື່ອງທີ່ຣັຖບານ ເຮັດງ່າຍສໍາລັບນັກລົງທຶນຕ່າງປະເທດ ໃນການໄດ້ຮັບສັມປະທານ ທີ່ດິນທີ່ກວ້າງຂວາງຂອງ ປະເທດ. ແລະຫາກບໍຣິສັດໃດນຶ່ງ ຕ້ອງການສ້າງເຂື່ອນ ຣັຖບານກໍໃຫ້ຄໍາປຶກສາ ຫລື ສິ່ງອໍານວຍຄວາມສະດວກ ອື່ນໆອີກ. ຫລັງຈາກນັ້ນ ຣັຖບານລາວ ກໍໂຍກຍ້າຍປະຊາຊົນ ຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍ ອອກຈາກເຂດໂຄງການນັ້ນ ຊຶ່ງການໃຫ້ໂຍກຍ້າຍ ຕາມຫລັກການແລ້ວ ແມ່ນຄວນເປັນໄປຕາມມາຕຖານສາກົລ.
ທ່ານກ່າວ: "ແຕ່ສິ່ງທີ່ຂ້າພະເຈົ້າເຫັນ ຄືປະຊາຊົນທີ່ຖືກໂຍກຍ້າຍ ໄດ້ຮັບເງື່ອນໄຂທີ່ບໍ່ດີ ຖືກໂຍກຍ້າຍໄປຢູ່ເຂດທີ່ພວກເຂົາເຈົ້າ ບໍ່ພໍໃຈ ຫລາຍ, ພວກເຂົາເຈົ້າໄດ້ທີ່ດິນທີ່ບໍ່ຊ່ວຍໃຫ້ມີຊີວິດດີຂຶ້ນ ຍົກຕົວຢ່າງ ປະຊາຊົນ ຢູ່ແຂວງ ອັດຕະປື ທີ່ຖືກໃຫ້ໂຍກຍ້າຍຍ້ອນ ເຂື່ອນແຕກ."
ພວກເຂົາເຈົ້າໄດ້ຮັບທີ່ດິນ ທີ່ພວກເຂົາເຈົ້າເວົ້າວ່າ ເປັນດິນ ຫີນແຮ່ ເປັນຂີ້ຊາຍ ແລະເປັນດິນເຊື່ອມໂຊມ. ດັ່ງນັ້ນ ຣັຖບານຈຶ່ງຈໍາເປັນ ຕ້ອງປັບປຸງ ສະພາບເງື່ຶອນໄຂ ຂອງບ່ອນທີ່ພວກເຂົາເຈົ້າ ຈະຖືກໃຫ້ໂຍກຍ້າຍໄປຢູ່.
ແລະ ເມື່ອຖາມເຖິງວ່າຍ້ອນ ສາເຫດອັນໃດ ລາວຈຶ່ງປະເຊີນກັບຫລາຍບັນຫາ ດ້ານສິດທິມະນຸດນັ້ນ ທ່ານຕອບວ່າ:
"ຣັຖບານລາວໄດ້ມີຄວາມກ້າວໜ້າ ທີ່ສໍາຄັນໃນ 20 ປີ ຜ່ານມານີ້ ເວົ້າເຖິງເຣື່ອງການຫລຸດຜ່ອນ ອັດຕຣາຄວາມທຸກຍາກ ຂອງ ປະຊາຊົນ."
ແຕ່ໃນຕົວຈິງ ເວົ້າເຖິງເດັກນ້ອຍຕໍ່າເຕັ້ຽ ປາກົດວ່າມີຫຼາຍ ເຖິງ 33 ເປີເຊັນ, ອັດຕຣາ ການເສັຽຊີວິດ ຂອງແມ່ກໍຍັງສູງຫລາຍ ແລະການ ປິ່ນປົວສຸຂພາບ ບໍ່ໄດ້ມາຕຖານ; ນັ້ນໝາຍຄວາມວ່າມີ ປະຊາຊົນຈໍານວນຫລາຍ ທີ່ເສັຽຊີວິດໂດຍທີ່ບໍ່ຈໍາເປັນ ກ່ອນວັຍອັນຄວນ.
ດັ່ງນັ້ນຈຶ່ງວ່າເປັນຫຍັງຣັຖບານ ຈໍາເປັນຕ້ອງເລີ່ມລົງທຶນ ຢ່າງຈິງຈັງ ແລະບໍ່ພຍາຍາມເພິ່ງພາ ການຊ່ອຍເຫລືອຂອງສາກົລ ໃນການແກ້ໄຂ ບັນຫາ ດັ່ງກ່າວ ເຊັ່ນການປິ່ນປົວສຸຂພາບ ການສຶກສາ ແລະການປົກປ້ອງສັງຄົມ.
ໃນການຢ້ຽມຢາມລາວ 11 ມື້ ນັ້ນ ທ່ານ Philip Alston ພຍາຍາມທີ່ຈະເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບເຣື່ອງທີ່ເກີດຂຶ້ນຢູ່ລາວ ຊຶ່ງສິ່ງສໍາຄັນຄືສາມາດ ໂອ້ລົມກັບປະຊາຊົນ ທ້ອງຖິ່ນ ເພື່ອໃຫ້ຮູ້ໄດ້ວ່າໃນຕົວຈິງ ມີຫຍັງເກີດຂຶ້ນຢູ່ລາວ:
"ຣັຖບານລາວ ໄດ້ພຍາຍາມເຮັດໃຫ້ ສິ່ງນັ້ນເປັນໄປໄດ້ຍາກ, ໄດ້ໃຫ້ພະນັກງານ ຕິດຕາມຂ້າພະເຈົ້າ ໄປທຸກບ່ອນ ໄດ້ໄປບອກຄໍາເວົ້າ ໃຫ້ປະຊາຊົນ ທີ່ຂ້າພະເຈົ້າ ຈະໄປໂອ້ລົມນັ້ນ ຮູ້ກ່ອນ."
ແລະວ່າຣັຖບານ ບໍ່ຕ້ອງການ ໃຫ້ທ່ານຊອກຮູ້ໄດ້ເຖິງ ສະພາບເງື່ອນໄຂ ຊີວິດການເປັນຢູ່ ທີ່ແທ້ຈິງຂອງປະຊາຊົນ. ແຕ່ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ໃນທີ່ສຸດທ່ານກໍສາມາດໄດ້ໂອ້ລົມ ກັບປະຊາຊົນ ຫຼາຍໆຄົນ ແລະກໍຮູ້ ສຶກໄດ້ເຖິງບັນຫາທ້າທາຍຕ່າງໆ ທີ່ພວກເຂົາເຈົ້າປະເຊີນຢູ່.
ພວກເຂົາເຈົ້າໄດ້ວາດພາບ ໃຫ້ທ່ານເຫັນວ່າມັນແຕກຕ່າງກັນຫຼາຍ ກັບສິ່ງທີ່ທ່ານໄດ້ຍິນຈາກເຈົ້າໜ້າທີ່ຣັຖບານ ຊຶ່ງທ່ານຄຶດວ່າໃນຫຼາຍ ກໍຣະນີ ເຈົ້າໜ້າທີ່ຣັຖບານລາວເອງ ບໍ່ຮູ້ວ່າມີຫຍັງເກີດຂຶ້ນ ໃນສັງຄົມລາວແທ້ ຍ້ອນມີແຕ່ອີງໃສ່ຄໍາເວົ້າຂອງພໍ່ບ້ານ ທີ່ເວົ້າໃຫ້ຟັງໃນສິ່ງທີ່ ພວກເພິ່ນ ຕ້ອງການຢາກໄດ້ຍິນ. ແລະພວກເພິ່ນກໍບໍ່ຕ້ອງໄດ້ເຮັດຫຍັງ ກັບບັນຫາທ້າທາຍປະຈໍາວັນທີ່ວ່າປະຊາຊົນ ກໍາລັງປະເຊີນຢູ່.
ແລະເມື່ອຖາມເຖິງຜົລປໂຍດ ທີ່ປະຊາຊົນລາວທ້ອງຖິ່ນ ໄດ້ຮັບຈາກອົງການສະຫະປະຊາຊາດ ຜ່ານການຊ່ອຍເຫຼືອລາວນັ້ນ ຜູ້ຣາຍງານ ພິເສດ ສະຫະປະຊາຊາດ ດ້ານຄວາມທຸກຍາກທີ່ສຸດ ແລະ ສິດທິມະນຸດ ຕອບວ່າທ່ານຄິດວ່າບົດບາດ ຂອງ ສະຫະປະຊາຊາດ ແລະ ປະຊາຄົມສາກົລ ໃນ ສປປລາວ ບໍ່ມີຄວາມສໍາຄັນ:
"ແຕ່ຂ້າພະເຈົ້າກໍຄຶດວ່າ ຄູ່ຮ່ວມພັທນາສາກົລ ຄວນໃຫ້ຄໍາແນະນໍາ ທີ່ແຂງຂັນຂຶ້ນແກ່ ຣັຖບານລາວ, ບໍ່ຄວນຮັບທຸກຂໍ້ຈໍາກັດ ທີ່ຣັຖບານ ລາວຮຽກຮ້ອງ ອັນໝາຍຄວາມວ່າ ສະຫະປະຊາຊາດ ແລະ ປະຊາຄົມສາກົລ ບໍ່ສາມາດທີ່ຈະເຮັດວຽກ ຢ່າງມີປະສິດທິພາບໄດ້ ໃນບັນຫາຕ່າງໆ."
ແລະກໍບໍ່ສາມາດຍົກບັນຫາ ຄວາມກັງວົນ ທີ່ກີດກັ້ນບໍ່ໃຫ້ມີຄວາມກ້າວໜ້າ ໃນຫລາຍບັນຫາຂອງສັງຄົມໄດ້. ດັ່ງນັ້ນ ສະຫະປະຊາຊາດ ທີ່ມີບົດບາດ ທີ່ສໍາຄັນ ຈຶ່ງຈໍາເປັນຕ້ອງເລີ່ມເຮັດສິ່ງທີ່ ແຕກຕ່າງ ໄປຈາກອັນເກົ່າ ແລະໃຫ້ຄໍາແນະນໍາ ແບບຄົບຖ້ວນ-ຮອບດ້ານ ແກ່ຣັຖບານລາວ. ແລະໃນການໂຕ້ຕອບ ຫລັງຈາກໄດ້ຄົ້ນພົບຄວາມຈິງ ຈາກການຢ້ຽມຢາມລາວຄັ້ງນີ້ ແລະເພື່ອຊ່ວຍ ປະຊາຊົນລາວ ໃຫ້ຫລຸດພົ້ນອອກຈາກ ຄວາມທຸກຍາກ ທ່ານເວົ້າວ່າ:
"ຣັຖບານສປປລາວ ບໍ່ພໍໃຈໃນການຄົ້ນພົບ ທີ່ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ສເນີຕໍ່ພວກເພິ່ນ. ແຕ່ກໍເປັນເຣື່ອງທັມດາ ເນື່ອງຈາກບໍ່ມີຣັຖບານໃດໆ ມັກຖືກຕິຕຽນ. ຂ້າພະເຈົ້າມາຈາກປະເທດ Australia."
ຣັຖບານ ອອສເຕຣເລັຽ ຈະໂຕ້ຕອບໄປໃນທາງລົບ ຢູ່ສເມີຕໍ່ຄໍາແນະນໍາ ຂອງຜູ້ຣາຍງານພິເສດ ສະຫະປະຊາຊາດ ມາຢ້ຽມຢາມລາວ ຊຶ່ງແຕ່ສິ່ງສໍາຄັນຄື ຣັຖບານລາວ ໃຈກວ້າງ ຊຶ່ງທ່ານຄິດວ່າ ກໍາລັງຕິດຕໍ່ພົວພັນ ກັບປະຊາຄົມສາກົລ, ໄດ້ເຊີນຜູ້ຣາຍງານພິເສດ ສະຫະປະຊາຊາດ ມາຢ້ຽມຢາມລາວ ຊຶ່ງເປັນເຣື່ອງສໍາຄັນ ແລະ ທ່ານເຊື່ອວ່າມັນສາມາດເປັນຈຸດ ເລີ່ມຕົ້ນການເຈຣະຈາ ທີ່ສໍາຄັນ:
"ແນ່ນອນບົດຣາຍງານຂັ້ນສຸດທ້າຍ ຂອງຂ້າພະເຈົ້າ ຈະມີຂໍ້ສເນີສເພາະເຈາະຈົງ ຫລາຍຂໍ້ຊຶ່ງຄິດວ່າ ຣັຖບານລາວ ອາດຈະພິຈາຣະນາ ແລະຫວັງວ່າ ຣັຖບານຈະໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນ ແລະປະຕິບັດ ຢ່າງຈິງຈັງ."
ນັ້ນກໍເປັນສ່ວນນຶ່ງຂອງຄໍາໃຫ້ສັມພາດ RFA ຂອງທ່ານ Philip Alston ຜູ້ຣາຍງານພິເສດ ສະຫະປະຊາຊາດ ດ້ານຄວາມທຸກຍາກທີ່ສຸດ ແລະສິດທິມະນຸດ ທີ່ບາງກອກ ປະເທດໄທ ໃນມື້ວັນທີ 29 ມິນາ 2019 ຄືນຶ່ງວັນຫລັງສິ້ນສຸດການຢ້ຽມຢາມລາວ 11 ມື້.
ທ່ານ Alston ເປັນຜູ້ຣາຍງານພິເສດຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ຄົນທີ 3 ທີ່ໄປຢ້ຽມຢາມລາວ ຫລັງຈາກຜູ້ຣາຍງານພິເສດ ສະຫະປະຊາຊາດ ດ້ານສາສນາ ຢ້ຽມຢາມໃນປີ 2009 ແລະຜູ້ຣາຍງານ ພິເສດ ດ້ານການຄ້າຂາຍເດັກ ແລະຂູດຮີດ ທາງເພດເດັກ ໃນປີ 2017. ທີ່ລາວ ທ່ານໄດ້ໄປຢ້ຽມຢາມນະຄອນຫລວງວຽວຈັນ ແຂວງອັດຕະປື ຈໍາປາສັກ ຊຽງຂວາງ ແລະແຂວງຫົວພັນ.
ທ່ານໄດ້ພົບພໍ້ກັບເຈົ້າໜ້າທີ່ ສາທາຣະນະສຸຂ ຊາວນາ ຊາວຫັຖກັມ ນາຍຄຣູ ຄນະພັທນາການສຶກສາຂັ້ນບ້ານ ຕົວແທນ ຂອງສະຫະພັນ ແມ່ຍິງລາວ ແລະ ຄນະປົກຄອງບ້ານ. ນອກຈາກນັ້ນ ທ່ານ ຍັງໄດ້ພົບພໍ້ກັບເຈົ້າໜ້າທີ່ຣັຖ ຂັ້ນເມືອງ ຂັ້ນແຂວງ ແລະຂັ້ນສູນກາງ ນໍາດ້ວຍ.
ແລະໃນການຖແລງຂ່າວ ທີ່ອອກໃນມື້ສຸດທ້າຍ ຂອງການຢ້ຽມຢາມນັ້ນ ທ່ານໄດ້ເວົ້າເຖິງຄວາມຄືບໜ້າ ທາງດ້ານເສຖກິດຂອງລາວ ທີ່ໜ້າ ປະທັບໃຈ ຊຶ່ງໄດ້ຫລຸດຈໍານວນປະຊາຊົນ ທີ່ມີຊີວິດຢູ່ ຫລຸດຂີດຄວາມທຸກຍາກ ລົງເຄິ່ງນຶ່ງ,
ອັດຕຣາການເຂົ້າໂຮງຮຽນເພີ່ມຂຶ້ນ ແລະ ຂຍາຍການມີໄຟຟ້າໃຊ້ ແລະສຸຂພິບານ. ແຕ່ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ການເຕີບໂຕທາງເສຖກິດ ຢ່າງໄວວານັ້ນ ບໍ່ໄດ້ນໍາໄປສູ່ ການຫລຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກ ແບບສົມສ່ວນ ໄປຄຽງຄູ່ກັນໄດ້ເລີຍ. ພົລເມືອງລາວເກືອບເຄິ່ງນຶ່ງ ຍັງທຸກຍາກ, ແລະປະເມີນວ່າ 80 ເປີເຊັນ ຂອງພົລເມືອງລາວ ສ່ຽງຕໍ່ການມີຊີວິດຢູ່ ໂດຍມີຣາຍໄດ້ບໍ່ຮອດ 2.50 ໂດລາ ສະຫະຣັຖ ຕໍ່ມື້.
ຕໍ່ຄໍາເຫັນຂອງທ່ານ Philip Alston ພາຍຫລັງການຢ້ຽມຢາມນັ້ນ ເຈົ້າໜ້າທີ່ກະຊວງການຕ່າງປະເທດລາວ ທ່ານ ເພັດວັນໄຊ ຄູສະກູນ ກ່າວຕໍ່ອົງການ ຂ່າວ AP ວ່າຂໍ້ມູນຈໍານວນນຶ່ງ ທີ່ທ່ານໄດ້ຮັບນັ້ນ ອາດເປັນການລໍາອຽງ.
ບົດຣາຍງານສຸດທ້າຍກ່ຽວກັບຜົນການຢ້ຽມຢາມລາວຂອງທ່ານ ຈະສົ່ງໃຫ້ສະພາສິດທິມະນຸດ ສະຫະປະຊາຊາດ ທີ່ນະຄອນ Geneva ໃນເດືອນມິຖຸນາ ທີ່ຈະມາເຖິງນີ້.