ເຈົ້າໜ້າທີ່ຕຳຣວດໄທຍ ກຳລັງສືບສວນ ຄະດີຄາຕກັມນັກເຄື່ອນໄຫວ ເພື່ອປະຊາທິປະໄຕໃນລາວ ແລະ ສາມາດເກັບກຳ ຂໍ້ມູນໄດ້ຈຳນວນນຶ່ງແລ້ວ ແຕ່ຍັງບໍ່ທັນສລຸບຄະດີໄດ້ເທື່ອ. ເວລາຜ່ານໄປ ເປັນເວລາ 10 ມື້ແລ້ວ ທີ່ ທ້າວ ບຸນສວນ ກິດຕິຍາໂນ ອາຍຸ 56 ນັກເຄື່ອນໄຫວ ເພື່ອປະຊາທິປະໄຕ ແລະ ສິດທິມະນຸສ ຖືກຄາຕກັມ ຢູ່ເມືອງສີເມືອງໃໝ່ ແຂວງ ອຸບົນຣາຊທານີ ປະເທດໄທຍ ໃນວັນທີ 16 ພຶສພາ ທີ່ຜ່ານມາ.
ພັນຕຳຣວດເອກ ສັກໄຊ ເກດໂກມົນ, ຜູ້ກຳກັບການຕຳຣວດ ພູທອນ ສີເມືອງໃໝ່ ແຂວງອຸບົນຣາຊທານີ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ ວິທຍຸ ເອເຊັຽ ເສຣີ ໃນວັນທີ 26 ພຶສພາ ວ່າ:
“ກຳລັງຮີບໂຮມພິຍານຫຼັກຖານ ໄປເລື້ອຍໆ ຊຸດສືບສວນ ຊຸດສອບສວນ ກໍເຮັດວຽກທຸກມື້ ກໍສອບພິຍານເພີ່ມໄປເລື້ອຍໆ 20 ຄົນແລ້ວ ກໍໄດ້ພຽງແຕ່ຣາຍລະອຽດ ກ່ຽວກັບວ່າ ໄປໃສມາ ນຳໃຜ ບຸກຄົນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ຮູ້ຈັກໃຜແດ່ ເຈດຕະນາ ສ່ວນໃນເຣື່ອງຣາຍລະອຽດ ກ່ຽວກັບເຈດຕະນາ ຫຼື ແຮງຈູງໃຈອິຫຍັງ ພວກເຮົາຍັງຕັ້ງຂໍ້ສົມມຸດຕິຖານບໍ່ໄດ້.”
ທ່ານ ກ່າວຕື່ມວ່າ ກ່ອນໜ້ານີ້ ທ່ານ ພົນຕຳຣວດຕຣີ ປະສົງ ເຣືອງເດດ ຜູ້ບັງຄັບການຕໍາຣວດ ພູທອນ ແຂວງອຸບົນຣາຊທານີ ໄດ້ຕິດຕໍ່ໄປຍັງສຳນັກງານ ຂ້າຫຼວງໃຫຍ່ ຜູ້ລີ້ໄພ ແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາຕ ຫຼື UNHCR ແລະ ສະຖານທູດລາວ ປະຈຳປະເທດໄທຍ ກ່ຽວກັບເຣື່ອງ ທ້າວ ບຸນສວນ ກິດຕິຍາໂນ ຖືກຄາຕກັມແລ້ວ ແຕ່ຍັງບໍ່ທັນທັນຮັບຮູ້ ຄວາມຄືບໜ້າເທື່ອ.
ທ້າວ ບຸນສວນ ກິດຕະຍາໂນ ຖືບັດຜູ້ລີ້ໄພ ທາງດ້ານການເມືອງ ແລະ ກຳລັງລໍຖ້າເດີນທາງໄປປະເທດ ອອສເຕຣເລັຽ, ແຕ່ວ່າ ຜູ້ກ່ຽວໄດ້ເສັຽຊີວິດກ່ອນ.
ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ກໍໄດ້ຕິດຕໍ່ຫາສະຖານທູດ ອອສເຕຣເລັຽ ປະຈຳບາງກອກ ປະເທດໄທຍ ກ່ຽວກັບການເສັຽຊີວິດຂອງ ທ້າວ ບຸນສວນ ທີ່ກຳລັງຈະຂໍລີ້ໄພ ທາງການເມືອງ ຢູ່ປະເທດອອສເຕຣເລັຽ. ສະຖານທູດອອສເຕຣເລັຽ ປະຈຳບາງກອກ ປະເທດໄທຍ ໄດ້ຕອບຄຳຖາມຜ່ານທາງອີເມລ ໃນວັນທີ 25 ພຶສພາ 2023 ວ່າ:
“ກະຊວງກິຈການພາຍໃນ ຂອງອອສເຕຣເລັຽ ແລະ ກອງກຳລັງຊາຍແດນ ອອສເຕຣເລັຽ ໄດ້ຮັບຮູ້ກ່ຽວກັບການເສັຽຊີວິດ ຂອງ ທ້າວ ບຸນສວນ ໃນສະຖານະບຸກຄົນທີ່ຖືກບັດຜູ້ລີ້ໄພ ຂອງ UNHCR ແລ້ວ ແລະ ຂໍສະແດງຄວາມເສັຽໃຈ ນຳຄອບຄົວ ແລະ ບຸກຄົນໃກ້ຊິດຂອງຜູ້ກ່ຽວນຳ ທັງນີ້ດ້ວຍເງື່ອນໄຂຄວາມເປັນສ່ວນໂຕ ແລະ ມີຄວາມຈຳເປັນທີ່ຈະຕ້ອງກວດສອບເພີ່ມເຕີມ ຈຶ່ງຍັງບໍ່ສາມາດໃຫ້ຄວາມເຫັນກ່ຽວກັບເຣື່ອງດັ່ງກ່າວ ໃນຕອນນີ້ໄດ້.”
ໃນວັນທີ 24 ພຶສພາ ທີ່ຜ່ານມາ, ອົງການສິ້ງຊອມ ດ້ານສຸດທິມະນຸສ ຫຼື Human Rights Watch ໄດ້ອອກຖແລງການຮຽກຮ້ອງໃຫ້ ທາງການໄທຍ ແລະ ພາກສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງເລັ່ງສືບສວນ ສອບສວນ ເພື່ອຊອກຫາໂຕ ຜູ້ທີ່ກໍ່ເຫດຄາຕກັມ ທ້າວ ບຸນສວນ ກິດຕິຍາໂນ ໃຫ້ເຂົ້າສູ່ຂບວນການ ຕາມກົດໝາຍຢ່າງຮີບດ່ວນ.
ຍານາງ Elaine Pearson ຜູ້ອຳນວນການ ອົງການສິ້ງຊອມ ດ້ານສິດທິມະນຸສ ປະຈຳພາກພື້ນ ເອເຊັຽ ໄດ້ກ່າວວ່າ:
“ການຄາຕກັມ ນັກເຄື່ອນໄຫວ ທາງດ້ານການເມືອງຄົນສຳຄັນ ຂອງລາວ ຢູ່ປະເທດໄທຍ ແບບເລືອດເຢັນ ແບບນີ້ ຈຳເປັນຕ້ອງໄດ້ຮັບການສືບສວນ ສອບສວນ ກ່ຽວກັບການເສັຽຊີວິດ ຂອງ ທ້າວ ບຸນສວນ ດ້ວຍຄວາມໜ້າເຊື່ອຖື ແລະ ເປັນກາງເພື່ອນຳຜູ້ກ່ຽວຂ້ອງ ທັງໝົດ ເຂົ້າສູ່ຂບວນການຍຸຕິທັມ.”
ທ້າວ ບຸນສວນ ເປັນນຶ່ງໃນສະມາຊິກກຸ່ມ “Free Laos” ທີ່ເຄື່ອນໄຫວ ຮຽກຮ້ອງປະຊາທິປະໄຕ ແລະ ສິດທິມະນຸສ ຢູ່ໃນລາວ.
ທີ່ຜ່ານມາ ສະມາຊິກກຸ່ມ “Free Laos” ເຊິ່ງເປັນການຮວມໂຕຂອງຄົນງານລາວ ແລະ ນັກເຄື່ອນໄຫວຊາວບ້ານ ທີ່ເຮັດວຽກຢູ່ໄທຍ ໄດ້ຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ຫຼື ຖືກຄາຕກັມ.
ທ່ານ Phil Robertson ຮອງຜູ້ອຳນວຍການ ອົງການສິ້ງຊອມ ດ້ານສິດທິມະນຸສ ປະຈຳພາກພື້ນເອເຊັຽ-ປາຊິຟິກ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸ ເອເຊັຽ ເສຣີ ເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້ ວ່າ:
(English) “ມັນຂ້ອນຂ້າງຊັດເຈນແລ້ວວ່າ ກຸ່ມ “Free Laos” ຕົກເປັນເປົ້າໝາຍຂອງຣັຖບານ ສເມີມາ ເປັນກຸ່ມທີ່ຣັຖບານລາວ ຕ້ອງການໂຕ ພວກເຂົາບໍ່ຄ່ອຍມັກສະມາຊິກໃນກຸ່ມນີ້ ເນື່ອງຈາກພວກເຂົາເປັນກຸ່ມຄົນງານລາວ ທີ່ເຮັດວຽກໃນໄທຍ ທີ່ອອກມາເຄື່ອນໄຫວເຣື່ອງສິດທິມະນຸສ ແລະ ປະຊາທິປະໄຕໃນປະເທດລາວ ຈາກຂໍ້ມູນເປັນຕົ້ນ ທ້າຍ ອ໊ອດ ໄຊຍະວົງ ນຶ່ງໃນສະມາຊິກກຸ່ມທີ່ຖືກບັງຄັບ ໃຫ້ຫາຍສາບສູນໄປ ໃນປີ 2019 ແລະ ອີກຫຼາຍໆ ກໍລະນີ ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ປະເທດໄທຍ ບໍ່ໄດ້ປອດໄພສຳລັບຜູ້ລີ້ໄພ ທາງການໄທຍຄວນຈະອອກ ມາຕະການໃນການຄຸ້ມຄອງ ຜູ້ລີ້ໄພ ແຕ່ພັດບໍ່ໄດ້ເຮັດ.”
ມູນນິທິ ມານຸສຍະ (Manushya Foundation) ກໍໄດ້ອອກຖແລງການ ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ປະຊາຊາຕ ລະຫວ່າງປະເທດ ໃຫ້ການສນັບສນູນ ແລະ ປົກປ້ອງນັກເຄື່ອນໄຫວ ເພື່ອປະຊາທິປະໄຕ ໃນລາວ ທັງຢູ່ໃນປະເທດລາວ ແລະ ປະເທດໄທຍ.
ຖແລງການຂອງ ມູນນິທິມານຸສຍະ ໄດ້ລະບຸໄວ້ຕອນນຶ່ງວ່າ:
“ໂດຍສະເພາະຢ່າງຍິ່ງຄື ຣັຖບານໄທຍ ຈະຕ້ອງບໍ່ເຂົ້າໄປມີສ່ວນຮ່ວມ ໃນການປາບປາມ ນັກເຄື່ອນໄຫວຊາວລາວໃນປະເທດໄທຍ ແຕ່ຄວນປະຕິບັດຕາມຫຼັກການ ດ້ານສິດທິມະນຸສ ລະຫວ່າງປະເທດ ເພື່ອຮຽກຮ້ອງຄວາມເປັນທັມ ຂໍໃຫ້ທາການໄທຍ ດຳເນີນການກວດສອບ ຢ່າງເປັນກາງ ແລະ ອິສຣະ ກ່ຽວກັບຄະດີຄາຕກັມ ທ້າວ ບຸນສວນ ກິດຕິຍາໂນ.”
ມູນນິທິມານຸສຍະ ລະບຸຕື່ມວ່າ: ຂໍຮຽກຮ້ອງໃຫ້ທາງການລາວ ຢຸດຕິການກົດຂີ່, ບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ແລະ ຄາຕກັມ ນັກເຄື່ອນໄຫວຊາວລາວ ແລະ ທາງການລາວຕ້ອງໃຫ້ການຄຸ້ມຄອງ ນັກປົກປ້ອງສິດທິມະນຸສ, ນັກກິຈະກັມ, ສື່ເສຣີ ແລະ ພາກປະຊາສັງຄົມ ໃຫ້ສອດຄ່ອງກັນສົນທິສັນຍາສາກົລ ວ່າດ້ວຍ ສິດທິຂອງພົລເມືອງ ແລະ ສິດທິທາງດ້ານການເມືອງ ຫຼື ICCPR.
ກ່ອນໜ້ານີ້ ໃນເດືອນເມສາ ທີ່ຜ່ານມາ ກໍມີເຫດການຈັບກຸມນັກເຄື່ອນໄຫວ ທີ່ເປັນສະມາຊິກກຸ່ມ “Free Laos” ແລະ ມີເຫດການຍິງ ທ້າວ ແຈກ ຫຼື ອານຸຊາ ຫຼວງສຸພົມ ນັກເຄື່ອນໄຫວ ດ້ານປະຊາທິປະໄຕໃນລາວ.
- ວັນທີ 20 ເມສາ 2023 ທ້າວ ສະຫວ່າງ ຫຼື ອຸດອນ ພະເລີດ ສະມາຊິກກຸ່ມ "Free Laos" ທີ່ເຮັດວຽກຢູ່ປະເທດໄທຍ ຖືກເຈົ້າໜ້າທີ່ຕຳຣວດລາວຈັບ ຫຼັງຈາກເດີນທາງມາຢາມຄອບຄົວ ຢູ່ ບ້ານດອນຊາດ ເມືອງສອງຄອນ ແຂວງສວັນນະເຂດ.
- ວັນທີ 29 ເມສາ 2023 ທ້າວ ແຈັກ ຫຼື ອານຸຊາ ຫລວງສຸພົມ ນັກເຄື່ອນໄຫວໜຸ່ມ ເພື່ອປະຊາທິປະໄຕໃນລາວ ແລະ ຜູ້ດູແລເພຈ ທີ່ຊື່ວ່າ ຂັບເຄື່ອນດ້ວຍຄີບອດ ຖືກມືປືນບຸກຍິງ ຈົນໄດ້ຮັບບາດເຈັບສາຫັດ ຢູ່ ເມືອງຈັນທະບູລີ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ແລະ ປັດຈຸບັນ ອົງການດ້ານມະນຸສທັມ ໄດ້ຊ່ວຍເຫຼືອຜູ້ກ່ຽວ ໃຫ້ເດີນທາງມາຮັບການປິ່ນປົວ ຢູ່ ຕ່າງປະເທດແລ້ວ.