ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ຖືກບັງຄັບ ໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ຄົບ 11 ປີ

ຈຳປາທອງ
2023.12.15
ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ຖືກບັງຄັບ ໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ຄົບ 11 ປີ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ນັກພັທນາຊຸມຊົນອາວຸໂສລາວ, ໄດ້ຮັບຣາງວັນ ແມັກໄຊໄຊ ປີ 2005 ຖືກບັງຄັບ ໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ໃນປີ 2012 ຈົນຮອດປັຈຈຸບັນ.
ຮູບພາບ: ເວັບໄຊຕ໌ ສົມບັດ ສົມພອນ

ມາເຖິງວັນທີ 15 ທັນວານີ້ ຄົບຮອບ 11 ປີ ທີ່ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ນັກພັທນາຊຸມຊົນດີເດັ່ນຂອງລາວ ຜູ້ໄດ້ຮັບຣາງວັນ ຣາມອນ ແມັກໄຊໄຊ ປະຈໍາປີ 2005 ໄດ້ຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ຢູ່ກາງນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ໃນມື້ວັນທີ 15 ທັນວາ 2012 ໂດຍທີ່ມີເຈົ້າໜ້າທີ່ ທາງການລາວ ກ່ຽວຂ້ອງ, ແຕ່ຈົນມາເຖິງປັດຈຸບັນ ຄວາມຄືບໜ້າໃນການສືບສວນ, ສອບສວນ ແລະຕິດຕາມຫາ ຂອງທາງການລາວ ກໍຍັງບໍ່ມີຄວາມຄືບໜ້າ ແລະມິດງຽບຢູ່.

ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ໃນໂອກາດທີ່ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ຄົບຮອບ 11 ປີນີ້ ປະຊາຄົມໂລກ ກໍພາກັນລະນຶກເຖິງ.

ກ່ຽວກັບເຣື່ອງນີ້ ສະພາສິດທິມະນຸສ ຂອງສະຫະປະຊາຊາຕ (United Nations Human Rigths Council) ໄດ້ຕິດຕໍ່ໄປຍັງທາງການ ສປປລາວ ແລະພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ເພື່ອຂໍໄປຊອກຮູ້ກ່ຽວກັບກໍຣະນີດັ່ງກ່າວ ຢ່າງເປັນທາງການ ຊຶ່ງຂະນະນີ້ ຢູ່ໃນລະຫວ່າງການລໍຖ້າຄໍາຕອບ ຈາກທາງການລາວ.

ດັ່ງຍານາງ ອັງຄະນາ ນີລະໄພຈິດ ສະມາຊິກຄະນະເຮັດວຽກ ດ້ານການບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາຕ ຫຼື Working Group on Enforced or Involuntary Disappearances (WGEID) ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ວັນທີ 15 ທັນວານີ້ວ່າ:

(ພາສາໄທຍ) “ຄະນະເຮັດວຽກຄົນຫາຍຂອງສະຫະປະຊາຊາຕ ຂໍເຂົ້າໄປຢ້ຽມ ໄປກວດຢ້ຽມ ຢ່າງເປັນທາງການ ທີ່ເອີ້ນວ່າ Country visit ແຕ່ວ່າຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຮັບຄໍາຕອບ. ແຕ່ກໍຫວັງວ່າ ຣັຖບານລາວ ຈະສະແດງຄວາມເປັນຜູ້ນໍາ ແລ້ວກໍອະນຸຍາດໃຫ້ຄະນະເຮັດວຽກ working group ນີ້ ເຂົ້າໄປກວດຢ້ຽມ ທີ່ຢູ່ ຊາຕາກໍາຂອງເຂົາ ແລ້ວໃຫ້ສືບສວນ ຈົນສາມາດນໍາຄົນຜິດມາລົງໂທດ. ແລ້ວກໍໃຫ້ມີການປົວແປງຊ່ອຍເຫລືອຄອບຄົວ ໂດຍສະເພາະກໍຣະນີ ທ່ານ ສົມບັດ ນີ້ ກໍເປັນກໍຣະນີ ທີ່ມີຫລັກຖານຈະແຈ້ງວ່າ ທ່ານ ສົມບັດ ຫາຍສາບສູນໄປ ຕອນທີ່ທ່ານຢຸດຣົຖ ແລະລົງໄປໃນປ້ອມຕໍາຣວດ.”

ຄະນະເຮັດວຽກ ຂອງສະຫະປະຊາຊາຕ ດັ່ງກ່າວ ໄດ້ຮັບຣາຍງານ ຈາກບຸກຄົນ ແລະພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງວ່າ ປັດຈຸບັນ ມີຄົນລາວ 6 ຄົນ ຮວມທັງ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ແລະຈາກການສືບສວນ ສອບສວນໃນເບື້ອງຕົ້ນພົບວ່າ ມີເຈົ້າໜ້າທີ່ທາງການລາວ ກ່ຽວຂ້ອງ ດັ່ງຍານາງ ອັງຄະນາ ກ່າວຕື່ມອີກວ່າ:

(ພາສາໄທຍ) “ ຕອນນີ້ ລາວ ມີຄົນຫາຍສາຍສູນ ຢູ່ທັງໝົດ 6 ຄົນ. ກໍຫວັງວ່າ ລາວຈະໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນ ກັບກໍຣະນີຄົນຫາຍສາບສູນ ຢູ່ພາຍໃນປະເທດ ແລ້ວກໍຮີບຮ້ອນກວດສອບຂໍ້ເທັດຈິງ, ຄື 6 ຣາຍ ເປັນກໍຣະນີ ທີ່ຖືກຫາຍສາບສູນແລ້ວ ກໍໜ້າເຊື່ອວ່າ ກ່ຽວຂ້ອງກັບເຈົ້າໜ້າທີ່ຂອງລາວ ຊຶ່ງຄະນະເຮັດວຽກນີ້ ກໍຮັບເປັນຄົນຫາຍສາບສູນ, ນຶ່ງໃນນັ້ນກໍຄື ທ່ານ ສົມບັດ, ຂໍໃຫ້ຣັຖບານລາວ ສືບສວນ ສອບສວນ, ຈະໄດ້ຮູ້ວ່າ ຖ້າຣັຖບານບໍ່ແມ່ນເປັນຜູ້ເຮັດ ແລ້ວຈະແມ່ນຜູ້ໃດເປັນຜູ້ເຮັດ.”

ຍານາງກ່າວຕື່ມວ່າ ຖ້າຫາກເປັນໄປໄດ້ ກໍຢາກໃຫ້ທາງການລາວ ຮ່ວມລົງນາມໃຫ້ສັຕຍາບັນ ສົນທິສັນຍາສາກົລ ວ່າດ້ວຍການປົກປ້ອງບຸກຄົນ ທຸກຄົນ ຈາກການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ຫຼື International Convention for the Protection of All Persons from Enforced Disappearance (ICPCED) ແລະວ່າ ສົນທິສັນຍາທີ່ວ່ານີ້ ມີເປົ້າໝາຍຄຸ້ມຄອງບຸກຄົນ ທຸກຄົນ ຈາກການຖືກເຈົ້າໜ້າທີ່ຣັຖ  ບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ທີ່ສ້າງຄວາມຢ້ານກົວ ແລະຄວາມບໍ່ປອດໄພໃຫ້ສັງຄົມ.

ກ່ຽວກັບຄວາມຄືບໜ້າ ຂອງການສືບສວນ, ສອບສວນ ຂອງທາງການລາວ ກໍຣະນີການຫາຍສາບສູນຂອງ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໄດ້ພະຍາມຕິດຕໍ່ຖາມ ກົມສິດທິມະນຸສ ກະຊວງການຕ່າງປະເທດ ທີ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ, ແຕ່ໄດ້ຮັບຄໍາຕອບຈາກເຈົ້າໜ້າທີ່ ທີ່ກ່ຽວ ພຽງແຕ່ວ່າ ຢູ່ໃນລະຫວ່າງເກັບກໍາຂໍ້ມູນ, ຍັງບໍ່ທັນສະດວກ ທີ່ຈະເປີດເຜີຍໄດ້ໃນໄລຍະນີ້.
ເຖິງແມ່ນວ່າ ທາງການລາວ ແລະພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ຈະບໍ່ເປີດເຜີຍຄວາມຄືບໜ້າ ຂອງການສືບສວນ, ສອບສວນ ກໍຣະນີການຫາຍສາບສູນ ຂອງ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ແຕ່ຢ່າງໃດກໍຕາມ ແຕ່ທາງຄອບຄົວ ແລະຍາດພີ່ນ້ອງ, ໝູ່ຄູ່ ຂອງທ່ານ ກໍຍັງພະຍາຍາມຕິດຕາມ ເຣື່ອງນີ້ບໍ່ໄດ້ຂາດ ແລະຫວັງວ່າ ຄວາມຍຸຕິທໍາຈະເກີດຂຶ້ນໃນຕໍ່ໜ້າ.

ດັ່ງຍານາງ ອຶ້ງ ຊຸ່ຍ ເມັ້ງ ພັນລະຍາຂອງທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ກ່າວເຖິງຄວາມຮູ້ສຶກ ຂອງຕົນ ຕໍ່ເຫດການການບັງຄັບ ໃຫ້ຫາຍສາບສູນນັ້ນວ່າ:

ຢາກພົວພັນໂດຍກົງ ກໍຂຽນຈົດໝາຍໄປຫລາຍຄັ້ງແລ້ວ ຢາກໃຫ້ຂະເຈົ້າມາໃຫ້ຄໍາຕອບແນ່. ຢາກພົບແນ່ ແຕ່ວ່າ ບໍ່ມີຄໍາຕອບຈັກເທື່ອ. ຝ່າຍຣັຖບານກໍຕອບຈັ່ງຊິວ່າ ຍັງສືບສວນ, ສອບສວນຢູ່. ຜູ້ທີ່ວ່າສາບສູນ (ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ) ກໍສາບສູນຢູ່ລາວນໍ. ກໍເຫັນຊັດເຈນນໍ, ມັນບໍ່ແມ່ນວ່າ ບໍ່ເຫັນ ເວລາກໍຣະນີເກີດຂຶ້ນຈັ່ງຊີ້ນໍ. ຄວາມຮູ້ສຶກຂອງ ຊຸ່ຍ ເມັ້ງ ເອງນໍ ໝາຍຄວາມວ່າ ຂະເຈົ້າບໍ່ຢາກຊອກຫາ. ຂະເຈົ້າກໍບອກບໍ່ແມ່ນ ຂະເຈົ້າກໍຕອບວ່າ ເຮົາຈິງຈັງ ເຮົາຊອກ ແຕ່ວ່າຊອກບໍ່ເຫັນ.”

ກ່ຽວກັບກໍຣະນີທີ່ວ່ານີ້ ອົງການຈັດຕັ້ງດ້ານສິດທິມະນຸສ ທົ່ວໂລກ 75 ອົງການ ແລະບຸກຄົນສໍາຄັນ ອີກ 5 ທ່ານ ຮວມທັງຍານາງ ອຶ້ງ ຊຸ່ຍ ເມັ້ງ ໄດ້ຮ່ວມກັນອອກຖແລງການ ໃນມື້ວັນທີ 15 ທັນວານີ້ ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ທາງການລາວ ແລະພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ເລັ່ງສືບສວນ ສອບສວນ ແລະເປີດເຜີຍ ຄວາມຈິງ ກ່ຽວກັບການຫາຍສາບສູນ ຂອງທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ເພື່ອຄືນຄວາມຍຸຕິທັມ ໃຫ້ທ່ານ ແລະຄອບຄົວ.

ດັ່ງໂຄສົກ ອົງການນີຣະໂທດກັມ ສາກົລ ປະຈໍາພາກພື້ນເອເຊັຽ ຕາເວັນອອກ ແລະ ເອເຊັຽ ຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ແລະແປຊີຟິກ ຫຼື Spokesperson for Amnesty International’s East and Southeast Asia and Pacific Regional Office ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ:

(ພາສາໄທຍ) “ປົກກະຕິ ໃນກໍຣະນີຂອງອ້າຍ ສົມບັດ. ເຮົາແທບຈະບໍ່ສາມາດ ເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນໄດ້ເລີຍ ຊຶ່ງກໍບໍ່ຕ່າງກັບເຣື່ອງອື່ນໆໃນປະເທດລາວ. ທີ່ບໍ່ມີຄວາມໂປ່ງໃສ ໃນການເປີດເຜີຍຂໍ້ມູນ ແຕ່ວ່າຂໍ້ມູນນຶ່ງ ທີ່ມີເພີ່ມຂຶ້ນມາກໍຄື ທາງຣັຖບານລາວ ໄປຣາຍງານຕໍ່ສະຫະປະຊາຊາຕ ໃນເດືອນກັນຍາທີ່ຜ່ານມາ ວ່າ ບໍ່ເຄີຍຢຸດຄົ້ນຫາຂໍ້ເທັດຈິງ ກ່ຽວກັບກໍຣະນີນີ້ເລີຍ ແລະກໍຍັງພະຍາຍາມ ທີ່ຈະນໍາຄົນຜິດມາລົງໂທດຢູ່ ແຕ່ພັນລະຍາ ຂອງທ່ານ ສົມບັດ ກໍບໍ່ໄດ້ຂ່າວຄືບໜ້າແນວໃດ ເພີ່ມຕື່ມ ມາແຕ່ປີ 2017.”

ທ່ານກ່າວຕື່ມວ່າ ທາງຄະນະກັມມະການ ສິດທິມະນຸສ ຂອງສະຫະປະຊາຊາຕ ກ່າວໃນມື້ວັນທີ 25 ກັນຍາ 2023 ວ່າ ຣັຖບານລາວ ຍັງໃຊ້ຂໍ້ຄວາມຊໍ້າໆເກົ່າ ແລະບໍ່ສາມາດຣາຍງານ ເຖິງຄວາມຄືບໜ້າໃດໆ ກ່ຽວກັບກໍຣະນີດັ່ງກ່າວນັ້ນໄດ້ ວ່າຢູ່ໃນຂັ້ນຕອນໃດແລ້ວ.

ນັບແຕ່ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ໄດ້ຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ ມາ ກໍບໍ່ມີຄວາມຄືບໜ້າ ຢ່າງເປັນຮູບປະທັມ ໃນການສືບສວນ, ສອບສວນ ຫາ ອັນສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ຣັຖບານລາວ ແລະພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ ໃນເຣື່ອງນີ້ ຢ່າງຈິງຈັງເທື່ອ.

ດັ່ງທີ່ ທ່ານ ຟິລ ໂຣເບິດສັນ (Phil Robertson) ຮອງຜູ້ອໍານວຍການ ອົງການ Human Rights Watch ກ່າວວ່າ:

ຣັຖບານລາວຮູ້ ວ່າເກີດອິຫຍັງຂຶ້ນກັບ ສົມບັດ ສົມພອນ. ບັນຫາຄື ຣັຖບານລາວ ບໍ່ເປີດເຜີຍຄວາມຈິງອອດກມາ. ປົກປ້ອງຄົນທີ່ທໍາຮ້າຍ ທ່ານ ສົມບັດ ອູ້ມຫາຍເຂົາໄປ. ແລ້ວໃນທີ່ສຸດກໍຕ້ອງຍອມຮັບ ຕ້ອງເປີດເຜີຍວ່າ ຂໍ້ມູນທີ່ເກີດຂຶ້ນ ກໍຕ້ອງຕະໜັກວ່າ ພັນທະມິດ ແລະເພື່ອນຂອງ ສົມບັດ ກໍຍັງບໍ່ໄດ້ໄປໃສ ພວກເຮົາກໍຕ້ອງຕາມຫາ ຈົນກວ່າເຮົາຈະໄດ້ມາ.”

ກ່ຽວກັບບັນຫາສິດທິມະນຸສ ຢູ່ລາວ ທາງການອອສເຕຣເລັຍ ແລະທາງການລາວ ໄດ້ຈັດກອງປະຊຸມ ກ່ຽວກັບເຣື່ອງສິດທິມະນຸສ ຄັ້ງທີ 8 ຢູ່ກຸງແຄມເບີຣາ ປະເທດອອສເຕຣເລັຍ ໃນມື້ວັນທີ 23 ພຶສຈິກາ ທີ່ຜ່ານມາ ຊຶ່ງໃນນັ້ນໄດ້ມີການປຶກສາຫາລື ກັນ ກ່ຽວກັບບັນຫາສິດທິມະນຸສ, ສິດທິພົລເຮືອນ ແລະການເມືອງ ຮວມໄປເຖິງ ການມີສ່ວນຮ່ວມ ໃນກົລໄກສິດທິມະນຸສ ລະຫວ່າງປະເທດ, ການຮ່ວມມືສອງຝ່າຍ ແລະລະດັບພາກພື້ນ.

ຕໍ່ກັບເຣື່ອງນີ້ ອົງການ Human Rights Watch ໄດ້ສເນີໄປຍັງກະຊວງການຕ່າງປະເທດ ແລະການຄ້າຂອງອອສເຕຣເລັຍ ໃຫ້ທາງການອອສເຕຣເລັຍ ດໍາເນີນການຜັກດັນ ເຣື່ອງສິດທິ ໃນການສະແດງຄວາມເຫັນ ຂອງປະຊາຊົນລາວ ແລະເຣື່ອງການສືບສວນ, ສອບສວນ ກໍຣະນີການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ  ທີ່ເກີດຂຶ້ນກັບນັກເຄື່ອນໄຫວ ດ້ານປະຊາທິປະໄຕ ໃນລາວ ໃຫ້ມີຄວາມຈະແຈ້ງ.  

ອອກຄວາມເຫັນ

ອອກຄວາມ​ເຫັນຂອງ​ທ່ານ​ດ້ວຍ​ການ​ເຕີມ​ຂໍ້​ມູນ​ໃສ່​ໃນ​ຟອມຣ໌ຢູ່​ດ້ານ​ລຸ່ມ​ນີ້. ວາມ​ເຫັນ​ທັງໝົດ ຕ້ອງ​ໄດ້​ຖືກ ​ອະນຸມັດ ຈາກຜູ້ ກວດກາ ເພື່ອຄວາມ​ເໝາະສົມ​ ຈຶ່ງ​ນໍາ​ມາ​ອອກ​ໄດ້ ທັງ​ໃຫ້ສອດຄ່ອງ ກັບ ເງື່ອນໄຂ ການນຳໃຊ້ ຂອງ ​ວິທຍຸ​ເອ​ເຊັຍ​ເສຣີ. ຄວາມ​ເຫັນ​ທັງໝົດ ຈະ​ບໍ່ປາກົດອອກ ໃຫ້​ເຫັນ​ພ້ອມ​ບາດ​ໂລດ. ວິທຍຸ​ເອ​ເຊັຍ​ເສຣີ ບໍ່ມີສ່ວນຮູ້ເຫັນ ຫຼືຮັບຜິດຊອບ ​​ໃນ​​ຂໍ້​ມູນ​ເນື້ອ​ຄວາມ ທີ່ນໍາມາອອກ.