Xitayning amérika düshmenlikini kücheytish yolidiki teshwiqati

Bundin az dégende töt yil ilgiri amérikining meshhur rand shirkiti élan qilghan xitay millitining kishilik tebi'itige a'it doklatni xitayning hökümet teshwiqat orgini bolghan yershari waqit tori 16-iyul küni qayta élan qilip, xitay puqralirining amérikigha bolghan ghezeplirini qozghidi. Mezkur doklatqa “Dunyadiki 1-derijilik eqil-paraset xezinisining xitaygha bolghan bahasi” dep mawzu qoyulghan. Rand shirkitining doklatining béshigha alahide eskertish bérip “Bu doklat héchqandaq siyasiy meydan'gha wekillik qilmaydu, peqetla paydilinish qimmitige ige, tepekkur qilish, bahalashtinmu muhim” dep yézip qoyghan. Emma bu doklatni körgen xitay ziyaliyliri, doklatta otturigha qoyulghan xitay millitining illetliridin ghezeplinip, amérikini eyibleshke, haqaretleshke bashlighan.

Doklatta xitaylarning illetliri 7 téma boyiche pash qilin'ghan bolup, birinchisida “Xitay millitide jem'iyet we dölet aldidiki mes'uliyet hem mejburiyetni ada qilish exlaqi yoq. Xitay medeniyiti uruqdashliq munasiwetliri asasigha qurulghan bolghach, shexsiyetchilik we shepqetsizlikidin bashqa nerse emes, hemme özining uruq-tughqanlirinila oylaydu, bashqilarning ölüm-körümi bilen kari yoq” déyilgen bolsa, ikkinchiside, “Xitaylar dunyadiki az sandiki din'gha ishenmeydighan qorqunchluq millet. Ularda din bolmighanliqi üchün exlaq qarishimu, heqqaniyet qarishimu, jinayet tuyghusimu yoq. Herkim özigila ishinidu, özining prinsipi, qarashliri boyiche yashaydu. Pütün xitay tarixigha nezer salghanda, yüz bergen barliq jinayetler, wehshiylikler hem qirghinchiliqlargha ularning murekkep rohi dunyasi seweb bolghan” déyilgen. Üchinchiside, “Xitaylar tilgha éliwatqan atalmish siyasette aldamchiliq we xa'inliqtin bashqa nerse yoq, xitayda ezeldin qanun bilen idare qilinidighan bir jem'iyet qurulup baqmidi, buning sewebi, ularning idé'ologiyiside bundaq bir layaqet yoq. Xitaylarda héssiyat her zaman qanundin üstün, heqqaniyet üchün térishish we qurban bérish rohi xitaylarda mewjut emes” déyilgen bolsa, tötinchiside, “Xitaylar ezeldin némining layaqet we hörmet bolidighanliqini öginip baqmighan, ular hayatta men némige érishtim dégennila oylaydu, men insaniyetni némige érishtürdüm dégenni oylimaydu. Da'im bashqilarning hörmitige érishishni, mertiwisini östürüshningla koyida yüridu” déyilgen. Beshinchiside, xitaylardiki qimmet qarishining peqetla shexsiyetchilik üstige qurulghanliqi yorutup bérilgen bolsa, altinchiside “Xitaylarning yashash idiyisi haywanatlarning jinsiy we ozuqluq izdesh sewiyiside turup qalghan” déyilgen. Yettinchiside, xitay ma'aripining meghlubiyetke yüzlen'genliki pash qilin'ghan.

Elwettiki, rand shirkiti xitaylardiki bu illetler toghriliq yéterlik melumat we misallar bergen bolup, bu yerdiki mesile, xitay hökümitining organ tori bolghan yershari waqit torida 2008-yili élan qilin'ghan bir doklatni qayta otturigha chiqirip, xitay puqralirida amérikigha bolghan qarshiliq tuyghulirini yükseltish gherizidur.

Awstraliyidiki Uyghur ziyaliysi hüsen hesen ependi xitay da'irilirining bu arqiliq xitay milletchilikini kücheytishni meqset qiliwatqanliqini tilgha aldi. U sözide, xitayning hazir shangxey hemkarliq teshkilati namida gherbke qarshi bir siyasiy lagér berpa qilishqa tirishiwatqanliqini, gherbni öz xelqige düshmen küchler dep tonutushqa urunuwatqanliqini tekitlidi. Hüsen hesen ependi yene, xitayning bügünkidek iqtisadiy jehette yüksilishige amérikining zor hessisi bolghanliqini, emma bu milletning wapagha japa qiliwatqanliqini, xuddi Uyghurlarning yaxshiliqlirigha yamanliq bilen jawab qayturghandek exlaqsiz yol tutuwatqanliqini éytti.