Üchinchi dunya hakimmutleqlirining texttin chüshüsh waqti kelmidimu?

Üchinchi dunyaning hakimmutleqliri hazirqi zamanning börilirige aylinip qaldi dések mubalighe bolmaydu. Zamanimizda éziliwatqan xelqler diktatorlardin azad bolushni arzu qilishidu.
Ixtiyariy muxbirimiz ömerjan
2011.03.07

Misirliq meshhur yazghuchi tewfiq wa'iy kuweytte chiqidighan “El mujteme zhurnili” ning 2011-yili 4-mart sanida élan qilghan bir maqaliside mundaq dep yazghan:‏
-Eplaton öz waqtida “Adem göshini birer qétim tétip baqqanlar börige aylinidu. Naheq adem öltürüshtin qorqmighanlar axiri wehshiy haywan'gha aylinip qalidu” dégen iken. Üchinchi dunyaning hakimmutleqliri hazirqi zamanning börilirige aylinip qaldi dések mubalighe bolmaydu. Zamanimizda éziliwatqan xelqler diktatorlardin azad bolushni arzu qilishidu. Xususen üchinchi dunya elliri shundaq bir azadliqni we heqiqiy démokratiyini, hakimmutleqlerning bir-birlep yer bilen yeksan bolushini töt közi bilen kütmekte. Emma, quruq arzu bilen héchqandaq bir ish emelge ashmaydighanliqi bir heqiqet. Misirdiki namayish qahirening azadliq meydanigha topliship namayish qilishni intérnét arqiliq biwasite uqturush qilish arqiliq bashlinip axiri ghelibe qildi. Eger, xelq zulumgha, heqsizlikke razi bolup, teqdirim mushu oxshaydu dep süküt qilip olturghan bolsa, bu ghelibe qolgha kelmigen bolatti.
Shunga diktatorlarni yétishtürgenler yenila xelqtur. Pir'ewn heqqide mundaq bir qisse bar. Pir'ewndin allah soraptu “Ey pir'ewn! qandaqlarche sen özüngni misirning ilahi dep élan qilding we xelqingni shunchilik ezding?”, pir'ewn jawab bérip deptu: “Ey rebbim! méni xelqim shundaq qilip qoyghanti. Chünki, men zulum qilsam, ular manga qarshi chiqmighan, men heddimdin ashsam, ular méni agahlandurmighan, men yalghan sözlisem, ular buni testiqlighan, yaman ishlirimnimu yaxshi ishlargha oxshash maxtap méni bu halgha keltürüp qoyghanlar méning xelqimdur. Men xelqimdin narazimen.”

Yéngi bashliqlirimiz qandaq bolidu?

Yazghuchi maqaliside yene mundaq dep yazidu:“Misirda néfit, tebi'iy gazdin bashlap nurghun bayliqlar chiqidu. Zira'etchiliktimu ereb döletlirining aldida turidu. Shundaq turup chet döletlerge töleydighan qerzi dölet xezinisining kölimidin éship ketken. Sabiq re'is hösni mubarek 30 yil jeryanida misirni qatmu-qat qerzge boghup qoyghan bilen özining shexsiy bayliqini 70 milyard dollargha yetküzgen. Misirning dölet xezinisidinmu bunchilik pul chiqmaydu. Bunchilik pulning hemmisini öz xezinisige salghandin köre, yérimi bilen bolsimu misirning qerzini üzüshke ishlitishni xalimighan idi. Mubarekning toymas nepsi özining béshini yédi.”

Höriyet eng qimmetlik bayliq

Maqalining axirida mundaq déyilgen, misir xelqi chong döletlerge qerzdar bolsimu, tebi'iy bayliqi chirikleshken hakimiyetning ademlirining chöntikige chüshüp ketkenlik sewebidin péqirliqta qalghan bolsimu, ular höriyetke érishti we heqiqiy démokratiyini emelge ashurush pursitige érishti. Höriyet bilen erkinlikni pulgha sétip alghili bolmaydighan qimmetlik bayliqtur. Bundin kéyinki yéngi bashliqlar diktatoriliqning sheklini özgertipla,xuddi burunqilardek boluwalamdu yaki insap bilen ish körüp démokratiyini emelge ashuramdu? buni xelqning segekliki belgileydu. Eger, xelq ishini bashliqlirigha tapshurup qoyup gheplet uyquda uxlisa, ish yene ilgirikidin perqlenmesliki mumkin. Chünki, bashliqlar xelqning tomurining soqushigha qarap ish körüshke adetlinip qalghan.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.