Әсәд тәхттин чүшәмду?

Чүнки, пүтүн дуня сүрийә хәлқи тәрәптә турған болсиму, әсәдни русийигә охшаш күчлүк бир дөләт қоллап кәлмәктә. Русийиниң әслиһәлири билән иранниң әскәрлири сүрийә хәлқини өлтүрүшкә ярдәмләшмәктә.

Әрәб дуняси сүрийә кризисини қандақ һәл қилиш мәсилисидә қаттиқ баш қатуруватқан мушу пәйттә, әрәб дөләтлири ташқи ишлар министирлириниң қатар пайтәхти дәвһә шәһиридә чақирилған чоң йиғинида, әсәдни тәхттин чүшүшкә қисташ пикри оттуриға қоюлған. Бу пикир русийиниң париждики баш әлчисиниң “әсәд тәхтни мәдәнийлик билән өткүзүп бериду” дегән баянатиға асасланған болуши мумкин. Қандақла болмисун, әрәбләр әсәдни казафийдәк йоқитишниң орниға мубарәк вә ели абдулла салиһтәк тәхттин чүшүрүш пикридә иттипақлашқан.

Тәһлилчиләргә көрә, москваниң “әсәд тәхттин чүшүп бериду” дегән баянатиму бир хил һийлә-микир болуп, әрәбләрни алдап туруп вақит қазиниш мәқсәт қилинған болуши еһтимал. Чүнки, әрәбләр қатарда әсәдкә тәхттин чүшүш тәклипини бериш қарарини алған пәйтниң өзидә, бәшшар әл әсәдниң қериндиши маһир әсәд дәмәшиқ кочилирида сүрийилик яшларни тутқан йәрдә өлтүрүш җинайитини садир қиливататти.

Лондонда чиқидиған “оттура шәрқ” гезитиниң 2012-йили 24-июл санида, язғучи тариқ һәмид тәрипидин “әсәд тәхттин чүшәмду?” дегән темида бир мақалә елан қилинған болуп, мақалидә мундақ дәп йезилған: “бәшшар әсәдниң әрәбләр қойған тәклипни қобул қилиши еһтималдин йирақ. Әгәр москва күч ишләтсә иш башқичә болуши мумкин. Әң яхшиси әрәб дөләтлири америкидики баш әлчилирини бирләшкән дөләтләр тәшкилатиниң омумий йиғиниға чақирип, сүрийидә хәлқни һимайә қилидиған алаһидә район қоруш вә сүрийә армийисидин хәлқ тәрәпкә өткән әскәрләрни қоғдаш тоғрилиқ қарар елишни тәләп қилғини түзүк. Чүнки, сүрийиликләрни һимайә қилиш ишини арқиға созғанниң зийини көп болиду. Һеч болмиғанда, сүрийидики хәлқчил қошунларниң қолида болған районларни болсиму қоғдилидиған район қилиш зөрүрдур. Әрәбләрниң әсәд һакимийитидин бирәр иҗабий җаваб келишини күтүшиниң пайдиси йоқ. Чүнки әсәд күчлири сүрийә хәлқидин интиқам елиш үчүн яш-қери демәстин өлтүрүп кәлмәктә. Вәһшийләрчә өлтүрүлгән нарәсидиләрниң саниму аз әмәс. Һазир сүрийә хәлқи үчүн қилишқа тегишлик әң зөрүр иш уларға сүрийә ичидә қоғдилидиған, хатирҗәм район қуруп бериштур. Шундақ қилғандила сүрийә хәлқини өлүмдин қутулдуруп қалғили болиду.”