Елшат һәсән: “хитайниң етибар бериш сиясити арқилиқ хитай көчмәнлириниң көңлини тиндурмақчи”

Хитай һөкүмәт мәтбуатлиридин “хәлқ” ториниң 14-авғуст хәвәр қилишичә, йеқинда хитай дөләтлик малийә министирлиқи, таможна идариси вә баҗ идариси бирләшмә уқтуруш чиқирип, ғәрбни ечиш қурулушиға қатнашқан ширкәтләргә қаритилған баҗ етибар бериш сияситиниң йәнә 2020-йили 31-декабирғичә узартилғанлиқини елан қилған.

Хотән вә қәшқәрдә йүз бәргән һуҗум қилиш вәқәлиридин кейин, 16-авғуст корлида ечилған “көчмә нопусларға мулазимәт қилиш йиғини” да, уйғур аптоном районлуқ һөкүмәт даирилири йеңи қарар мақуллап, райондики көчмә нопусларниңму йәрлик нопустикиләр бәһримән болуватқан иҗтимаий параванлиқ сияситидин охшаш дәриҗидә бәһримән болидиғанлиқини уқтурди.

Йиғинда уйғур аптоном районида елип бериливатқан “һалқима тәрәққият қурулуши” ниң еһтияҗи сәвәбидин районға бундин кейин келидиған көчмә нопусларниң техиму көпийидиғанлиқи тәкитләнгән вә “көчмә нопустикиләрниң райондики мәнпәити вә бихәтәрликигә капаләтлик қилинип, уларға шинҗаңда хатирҗәм яшаш пурсити яритип бериш, көчмә нопустикиләрниң йәрлик нопустикиләр еришкән барлиқ иҗтимаий параванлиқлардин охшаш бәһримән болушини капаләткә игә қилиш” тәләп қилинған.

Чәтәлләрдики сиясий анализчилардин елшат һәсән әпәнди зияритимизни қобул қилип, хитай һөкүмитиниң районда йүргүзүватқан барлиқ етибар бериш сияситиниң йиллардин буян шәрқий түркистанға йәрлишиватқан хитай көчмәнлириниң мәнпәитини чиқиш қилип кәлгәнликини илгири сүрди.

Елшат әпәнди райондики уйғурларниң хитай һөкүмити йолға қойған баҗда етибар бериш сияситидин бәһримән болалмайдиғанлиқини билдүрүп, баҗда етибар бериш сияситиниң райондики байлиқларни ечиш вә пайдилиниш һоқуқини өз еликигә еливалған хитай ширкәтлириниң мәнпәити үчүн чиқирилғанлиқини тәкитлиди.

Елшат әпәнди йәнә, уйғур аптоном район даирилириниң хотән вә қәшқәрдә йүз бәргән хитай пуқралириға һуҗум қилиш вәқәсидин кейин, көчмән нопустикиләрниң йәрлик нопустикиләр билән охшаш параванлиқтин бәһримән болидиғанлиқини уқтуруш һәмдә һуҗумлардин кейин вәһимә ичидә қелип, райондин кетишни қарар қилған хитай көчмәнлирини райондики имтиязларға җәлп қилиш арқилиқ уларни райидин яндуруш, шундақла техиму көплигән хитай пуқралирини шәрқий түркистанға келип йәрлишишкә җәлп қилиш икәнликини билдүрди.

Уйғур аптоном район даирилири хотән һәм қәшқәрдә йүз бәргән һуҗум қилиш вәқәлиридин кейин, вәқәни “террорлуқ” билән әйибләп, районда “террорлуқ вә зораванлиқ җинайәтлиригә қаратмилиқ зәрбә беридиғанлиқи” ни билдүргән иди.

Елшат әпәнди хитай даирилириниң хотән һәм қәшқәр вәқәсидин кейин, бир тәрәптин районда террорлуққа зәрбә беридиғанлиқини тәкитләп, уйғурларға һәйвә қилип, хитай көчмәнлириниң көңлини әмин таптурушқа урунса, йәнә бир тәрәптин бу хил етибар бериш сиясәтлирини йолға қоюш арқилиқ хитай көчмәнлирини шәрқий түркистанға җәлп қилип, районда хитай көчмәнлирини нопусини көпәйтип, уйғурларни өз земинидики аз санлиқларға айландуруш мәқситигә йетиш икәнликини, әмма хитай һөкүмитиниң бу хил сиясәтлири шәрқий түркистан уйғурлириниң хитай һөкүмитигә болған наразилиқлирини техиму күчәйтип, уйғурларниң радикал қаршилиқлири һәм һуҗумлириниң техиму көпийишини кәлтүрүп чиқиридиғанлиқини тәкитлиди.