Iraqning néfit bayliqi nege kétip baridu?

Tehlilchilerge köre, iraq re'isi nuri maliki iran hökümitining bésimigha uchrap kelmekte iken.
Ixtiyariy muxbirimiz ömerjan
2012.10.17
sadam-olum-305.jpg Iraqning sabiq prézidénti sadam hüseyin dargha ésilghan körünüsh. 2006-Yili 30-dékabir, baghdat.
AFP

Iranliqlarning iraqning üstidin süriyige eslihe we esker toshushi, esed hakimiyitining wehshiylikini iraq xelqidin yiraq tutushqa tiriship, iraqning teshwiqat wasitilirige tesir körsitishi we iran hökümitining nurghunlighan yolsizliqlarni iraqta qilishi we iraqning siyasitige tesir körsitishi buning ispati iken.

Ilgiri sabiq re'is sadam hüseyn iraqning néfit bayliqini bihude urushqa qollinip xelqni namrat qaldurghan bolsa, hazir nuri maliki iraqning néfit bayliqini iranning paydisi we moskwaning menpe'iti üchün qiliniwatmaqta iken.

Londonda chiqidighan “Ottura sherq” gézitining 2012-yili 17-öktebir sanida, yazghuchi adil terifi dégen kishining qelimi bilen “Iraqning néfit bayliqi nege kétip baridu” dégen témida bir maqale élan qilin'ghan bolup, maqalide mundaq dep yézilghan:
“Xelq'ara atom énérgiye agéntliqi ötken hepte élan qilghan doklatida, iraqning künige 6 milyon tung néfit sétish aldida turuwatqanliqini bildürdi. Ilgiri iraqqa qarighanda iran köprek satatti. Emma iranning uninggha yawropa döletliri teripidin qoyulghan jaza seweblik néfit sétishta chékinishi bilen iraqning néfit ishlepchiqirishi kündin-kün'ge éship mangghan idi. Ilgiri sabiq re'is sadam iraqning bayliqini moskwaning qorallirigha ishlitip, xelqqe bermestin, iraq xelqining namrat qélishigha seweb bolghan bolsa, hazir nuri maliki iraqning barche bayliqlirini we asasliq iqtisadini yenila moskwaning qorallirini sétip élishqa we iranning menpe'iti üchün ishlitip kelmekte. Amérikiliq mutexessislerning bildürüshiche, iranning nuri maliki üstidiki bésimi chong bolup, nuri maliki peqet iranning paydisi üchünla siyaset qiliniwatmaqta iken. Hetta muhim qararlirini irandin alidiken.”

Iraq xelqi bayashat yashashqa heqliqtur

Se'udi erebistanida chiqidighan “El weten” gézitining 2012-yili 16-öktebir sanida, iraq toghriliq toxtalghan bir maqalide mundaq dep yézilghan:
“Iraq se'udi erebistanidin qalsa eng köp zapas néfit bayliqigha ige bir dölet. Iraq xelqimu se'udi erebistan xelqige oxshash yuqiri turmush sewiyisige ige bolushqa heqliq bir xelqtur. Emma hakimiyetning yolsizliqi seweblik bu xelq özining bayliqidin özi paydilinalmay, mohtajliqta yashimaqta. 1979-Yili sadam hüseyn iran'gha qarshi urush bashlighanda, iraqning künlük satidighan néfit miqdari üch yérim milyon tung idi. Bu bihude urushning sewebi bilen iraqning künlük néfit sétish miqdari 900ming tunggha chüshüp qaldi. Sadam kuweytni istila qilghandin kéyin, iraqning néfit sétishi 300 ming tunggha chüshti. Shuningdin kéyin töwenlep mangdi. Emdi sadam hakimiyiti axirliship, iraq xelqi höriyetning yüzini körey dégende, iraqning hazirqi siyasetchiliri moskwa bilen iranning xahishigha köre ish qilidighan we xelqini oylimaydighan bolghanliqtin, xelqning hali yenila yaxshilanmay turmaqta.”

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.