Доналд трампниң йеңи сиясити вә униң уйғурларға тәсири

Пүтүн дуняниң, җүмлидин уйғур җамаитиниңму диққитини өзигә тартқан америка президент сайлими ахирлишип, җумһурийәтчиләр партийисиниң президент намзати доналд трамп америкиниң 45-нөвәтлик президенти болуп сайланди. Шуниң билән биргә, у келәр йили январда һакимийәт бешиға чиққандин кейин, америкиниң ташқи сияситидә оттуриға чиққуси мәзмунларниң уйғурлар мәсилисигә қандақ тәсир көрситиши мумкинликиму кишиләрниң муһакимә нуқтилиридин болуп қалди.

Америкидики җумһурийәтчиләр партийисиниң вәкили доналд трампниң йеңи бир нөвәтлик америка президенти болуп сайланғанлиқи һәққидики хәвәр пүтүн дуня ахбаратлиридики әң қизиқ нуқтиға айланған бир пәйттә, йеқин кәлгүсидә америкиниң ташқи сиясәтлиридә қандақ өзгиришләрниң болидиғанлиқи бу һәқтики муһакимиләрниң муһим нуқтилиридин болуп кәлмәктә. Бу һәқтики сөһбәтләрдә уйғурлар мәсилисиниң америка билән хитай оттурисидики мунасивәттә бәлгилик орун игиләйдиғанлиқи һәққидә чоң ихтилап мәвҗут болмисиму, америкиниң ташқи сияситигә йеқиндин көңүл бөлүп келиватқан бир қисим уйғур җамаити арисида җумһурийәтчиләр вә демократлар һакимийәт бешида турған мәзгилләрдики әһваллар һәққидә охшимиған пикирләр болмақта. Бу мунасивәт билән уйғурларниң сиясий вәзийитигә көңүл бөлгүчи бирқисим анализчилар радийомиз зияритини қобул қилип, җумһурийәтчиләрни асас қилған йеңи нөвәтлик америка һөкүмити тәшкил тапқандин кейин, уларниң уйғурлар вәзийитигә көрситидиған тәсири һәққидә өз пикрини баян қилди.

Америка уйғур бирләшмисиниң рәиси елшат һәсән бу мәсилиләр һәққидә тохтилип, бу қетим доналд трамп рәһбәрлик орниға чиққандин кейин, буниң уйғурларға қандақ тәсир көрситиш еһтималлиқи барлиқи һәққидә өз қиясини биз билән ортақлашти.

Бу һәқтә пикир қилған мәмәт тохти башқичә қарашни оттуриға қоюп, җумһурийәтчиләр вә демократлар һоқуқ тутқан мәзгилләрдә буниң уйғур давасиға қайси дәриҗидә тәсир көрсәткәнликини өз ‏- ара селиштурди.

Америкиға дәсләп кәлгән уйғур зиялийлиридин туғлуқ абдуразақ өзиниң сайлам белити ташлиғандики туйғулриға бирләштүргән һалда, өзиниң доналд трампқа беләт ташлиғанлиқини, һазирқи вақитта америкиниң иқтисадий җәһәттики әһвалини яхшилашниң әң муһим орунда туридиғанлиқини тәкитлиди. Униң қаришичә, бир қисим кишиләр ейтқандәк, доналд трамп һакимийәт бешиға чиқса, уйғурлар яки мусулманлар үчүн яман болиду, дәп ойлашниң һаҗити йоқ икән.

Мәмәт тохти америка һөкүмитини йетәкләп меңиватқан җумһурийәтчиләр вә демократларни уйғурлар мәсилисини чөридигән һалда баһалашта ноқул әһвалларни өлчәм қиливелишниң биртәрәплимә болуп қалидиғанлиқини, буниң үчүн америка һөкүмитини әйибләп кетишниң орунсиз икәнликини билдүрди.

Мәлум болушичә, дунядики һәрқайси дөләтләрниң рәһбәрлири, җүмлидин хитай рәиси ши җинпиңму доналд трампқа тәбрик телеграммиси әвәтип, йеқин кәлгүсидә америка билән өз ‏- ара достлуқ вә һәмкарлиқ мунасивитидә болушни халайдиғанлиқини билдүргән. Ақсарайдики һакимийәт алмишиш вә униң тәсири болса давамлиқ дунядики һәрқайси ахбарат васитилириниң қизиқ нуқтиси болуп турмақта.