Qirghizistan yashliri ana tilni saqlash üchün tirishchanliq körsetmekte

Uyghur ösmürler ana til kursida. 2019-Yili 23-aprél, qirghizistan.

Bügünki künlerde qirghizistanda Uyghur til mesilisi chong bir mesilige aylandi. Bu mesilini hel qilish üchün qirghizistan Uyghurliri “Ittipaq” jem'iyiti bir nechche qétim pa'aliyetler élip bardi. Ularning ichide: jenubiy wilayetlerdiki ana til kursliri, “Edebiy kéchiler”, “Ana til bayrimi” we bashqilar muhimdur. “Ittipaq” gézitining sehipiliridimu Uyghur élipbesi tonushturulghan bolsimu, lékin bu mesililer hel bolmidi. Bolupmu yash balilar arisida Uyghur tilida sözliyelmeydighanlar hetta chüshenmeydighanlarmu köp. Bu munasiwet bilen “Yashliq awazi” namliq qirghizistan Uyghur yashliri uyushmisining teshebbusi bilen “Fiksiki” namliq köp qisimliq karton filimi Uyghur tiligha terjime qilinip tor we ijtima'iy taratqular arqiliq bikargha tarqitildi.

Radiyomiz ziyaritini qobul qilghan “Yashliq awazi” topining ezasi ilzat ebitof ependi néme sewebtin bu kartonni tallighanliqi we bu layihening asasiy meqsiti toghrisida toxtilip mundaq dédi:

“Néme sewebtin‚ fiksiki‛namliq kartonni tallidingiz désingiz, bu hem balilar bek yaqturidighan karton, hem buning arqiliq balilargha yol-qa'idilerni, tertip ögitishke bolidu. Yene bir sewebi-egerde ata-anilar özliri Uyghur tilini bilmise, bu kartonning ruschisini körüp perzentige chüshendürüp béreleydu. Elwette bu layihening asasiy meqsiti ana tilimizni saqlap qélish. Biz yash balilar Uyghur tilida kartonlarni körsun hem ana til qulaqlirigha quyulsun dégen iduq. Hazirqi peytte Uyghur til mekteplirining taqalishi munasiwiti bilen, ata-anilarmu perzentlirige Uyghur tilida gep qilmaydu, tinjisun dep qollirigha téléfonlarni bérip qoyidu. Shuning üchün biz ‛yashliq awazi‚ ezaliri meslihetliship, balilirimiz üchün kartonlarni Uyghur tiligha térjime qilayli dep kélishken iduq. Bu karton köpinche qirghizistan we qazaqistan baliliri üchün teyyarlan'ghan.”

Ilzat ependi karton filimning terjimisining süpetlik bolup chiqishi üchün hemkarlashqan zumret roziyéwa, zumret we nurtay abduréyimowlargha öz rehmitini bildürdi.

Uyghurlar zich oltur ashqan nowopokrowka yézisidiki mektepning mudiri peride nizamutdinowa xanim, Uyghur balilirining ana tilni bilmigenlikige qayghurup, her bir milletning millet süpitide saqlinip qélishida ana til alahide yuqirini rol oynaydu dep, töwendikilerni körsetti.

Londondiki Uyghur ziyaliysi eziz eysa ependi hazirqi shara'itta orta asiya döletliride hem gherb elliride yashawatqan Uyghurlarning, perzentlirini Uyghur tilida terbiyelep chiqishi chong bir mesilige aylan'ghanliqini, qirghizistan we qazaqistan Uyghur yashlirining oyghinishigha nisbeten özining xursen bolghanliqini éytti.

Eziz ependi yene Uyghur tilidiki léksikiliq mesililerge a'it bir nechche teklip-pikirlerni otturigha qoydi.

Ijtima'iy taratqularda tarqalghan bu karton filmi köpligen ijabiy inkaslargha érishti. Qazaqistan Uyghur yashliri birlikining ezasi adile mesimjan xanim Uyghur balilar üchün qiliniwatqan bu xizmetlerni yuqiri bahalap, “Yashliq awazi” topigha utuqlarni tilep töwendikilerni éytti.

Adile xanim yene karton filimning awazliri we süpiti bek yaxshi chiqqanliqini éytip, pütün qazaqistandiki Uyghur ata-anilarning rehmitini bildürdi. . . . . . .

Mezkur karton filimning awazlirini bérishte hemkarlashqan zumret abduréyim xanim, radi'o ziyaritimizni qobul qilip, bolghan qiyinchiliqlar heqqide toxtilip, özlirining hés-tuyghulirini izhar qildi. . . .

Mezkur karton filimni qanche bala körüp yaqturghanliqini we bu kartondin némilerni ögen'genliklirini igilesh üchün, biz toqmaq shehiridiki bir yeslige kirip balilardin sorap chiqtuq, ular so'allirimizgha jawab bérip, “Fiksiki” filimining naxshisini Uyghur tilida orundap berdi.