Éli, mewlan qatarliqlarning herikiti chet'eldiki Uyghurlarning diqqitini chekmekte

Uyghur aptonom rayonluq tashqi ishlar ishxanisining mu'awin mudiri, mezkur ishxanining chet'eldiki Uyghur muhajirlirigha mes'ul kadiri éli ablimit, mewlan qatarliq ikki Uyghur, ikki xitaydin teshkillen'gen töt kishilik bir guruppa 7-ayning 1-künidin bashlap türkiye, awstraliye we amérika qatarliq döletlerdiki xitay konsulxanilirining hemkarlishishi we shundaqla bir qisim Uyghur muhajirlarning maslishishi bilen yighin uyushturush we ular arqiliq shu döletlerdiki Uyghurlarning ehwalini igileshtek heriketlerde bolmaqta.

Mezkur töt kishilik guruppa amérikigha yétip kelgendin kéyin chet'eldiki Uyghurlar arisida küchlük ghulghula qozghimaqta.

Mezkur guruppidiki ikki Uyghur, Uyghur aptonom rayonluq tashqi ishlar ishxanisining xadimliri bolsimu, emma bu guruppidiki ikki neper xitay dölet ishliri ministirliqidiki muhajirlar ishxanisining xadimliridin ibaret iken.

Türkiyening istanbuldiki xitay konsulxanisining tor bétidiki uchurda körsitilishiche, “7-Ayning 1-küni istanbuldiki xitay konsulxanisi bilen shinjang muhajirlar axbarat-uchur tekshürüsh, tetqiq qilish guruppisi istanbuldiki shinjangliq muhajirlar bilen söhbet yighini ötküzdi” déyilgen. Yighin'gha istanbuldiki xitayning bash konsuli ten bilen éli ablimitning riyasetchilik qilghanliqi, undin bashqa béyjingdiki muhajirlar ishxanisidin chang we shyang famililik ikki xitayning qatnashqanliqi bildürülgen. Yighin'gha istanbuldiki Uyghur, qazaqlardin bolup jem'iy on kishining qatnashqanliqi ilgiri sürülgen. Yighinda asasliqi “Xitayning zémin pütünlükini hörmetlesh, shinjangning muqimliqini qoghdashqa hesse qoshush ” tin ibaret bir qatar mesililer muzakire qilin'ghan.

Chet'eldiki munasiwetlik kishilerning inkas qilishiche, Uyghur aptonom rayonluq tashqi ishlar ishxanisining mu'awin mudiri éli ablimit ilgiri pakistan, qirghizistan, se'udi erebistan qatarliq ellerdiki Uyghur muhajirlar xizmitige mes'ul bolghan.

Éli ablimit 2008-yili xitayda ötküzülgen olimpik yighinining bixeterliki we chet'eldiki sherqiy türkistan islam herikiti teshkilatining hujumidin saqlinish üchün pakistandiki Uyghur muhajirlardin mezkur teshkilat heqqide uchur toplash we ularning herikitige taqabil turush üchün pakistandiki rizaxan, qeyyum bashchiliqidiki Uyghur muhajirlar jem'iyitige xitay pulidin üch yüz ming somgha yéqin pulni mukapat qilip bergen.

Éli ablimit 2012-yili 6-ayning 2-küni qirghizistanda “Weten söyer muhajirlar xitay tili ma'arip merkizi” ni qurup bergen. Undin bashqa qazaqistan, özbékistan qatarliq ellerdiki Uyghur muhajirlar xizmitini tekshürüsh meqsitide 2013-yili 1-aydin 3-ayghiche bir qanche qétim ottura asiyadiki döletlerde pa'aliyet qilghan.

Türkiyediki bir qisim Uyghurlar mezkur guruppidiki mewlan isimlik Uyghurning anisining türkiye puqrasi ikenlikini we hazirmu türkiyede yashawatqanliqini ilgiri sürüsh bilen birge, xitay hökümitining mewlan'gha ishinip, uni xitayning muhim tarmaqliridin biri bolghan tashqi ishlar ishxanisigha xizmetke qoyushi we bu qétimqi xizmet guruppisi bilen chet'elge seperge yollishi, Uyghurlarning gumanini qozghawatqanliqini inkas qilmaqta.

Xitayning chet'elde élip bériwatqan Uyghur muhajirlar xizmitining tüp meqsiti toghrisida toxtalghan hazir firansiyening parizh shehiride yashawatqan Uyghur tijaretchi ehet hajim 1986-yili we 1994-yilliri pakistan we qazaqistanda özi bilen biwasite söhbette bolghan Uyghur aptonom rayonluq muhajirlar ishxanisining mudiri we xadimliri bilen bolghan söhbetlerni eslep ötti.

Éli ablimit bashchiliqidiki mezkur guruppining amérikining los anjlés shehirige yétip bérishi, bir qisim közetküchilerning diqqitini tartqan bolup, ziyaritimizni qobul qilghan, emma özining kimlikini ashkarilashni xalimighan bir xanimning bildürüshiche, los anjléstiki xitay konsulxanisining bash konsuli lyu 2010-yilidin 2013-yili 5-ayghiche xitayning pakistan islam'abadtiki elchixanisida bash elchilik wezipisini ötigen we bu jeryanda pakistandiki Uyghur muhajirlar we Uyghur aptonom rayonluq tashqi ishlar ishxanisining muhajirlar xizmitige mes'ul emeldari éli ablimit bilen birliship pakistanda muhajirlar xizmitige a'it köp pa'aliyetlerni élip barghan.

Mezkur guruppining chet'elde élip bériwatqan heriketlirige her qaysi döletlerdiki Uyghurlarning qandaq mu'amile qilishi toghrisida ziyaritimizni qobul qilghan Uyghurlarning sürgündiki rehbiri rabiye qadir xanim bu heqte toxtilip ötti.

Awaz ulinishidin tepsilatini anglang.