Rejep tayyip erdoghanning xitayda bergen bayanatliri türkiyediki Uyghur we türklerning tenqidige uchridi

Xitayning Uyghurlargha yürgüzüwatqan basturush we dinsizlashturush siyasitige qarshi türkiyede élip bérilghan namayishta xitay bayriqi köydürülmekte. 2015-Yili 5-iyul, istanbul.

D u q hey'iti séyit tümtürk rejep tayyip erdoghan bilen bille

Türkiye bash ministiri rejep tayyip erdoghan chong bazarda Uyghurlar bilen körüshti. 2012-Yili 8-aprél, ürümchi.

Rejep tayip erdoghan 6 - ayning 7 - küni qeyseri ziyaritide, bir uyghur ailisini ziyaret qilip, 75 yashtiki gülmetxanning ailisidin hal sorighan. Sürette, rejep tayip erdoghan d u q muawin bashliqi séyit tümtürk ependi ailisi bilen birge.

Türkiye re'is jumhuri rejep tayyip erdoghanning 7-ayning 28-künidin 30-künigiche xitaygha élip barghan resmiy ziyariti jeryanida bergen bayanatliri türkiyediki Uyghur we türklerning naraziliqini qozghidi.

Rejep tayyip erdoghan yash waqtidin tartip Uyghur mesilisini yaxshi bilidighan, 1990-yillarda istanbul sheher bashliqi bolup saylan'ghanda sherqiy türkistan wexpining sabiq re'isi eysa yüsüp alptékinni ziyaret qilip, uninggha bolghan hörmitini we sherqiy türkistan dewasigha bolghan hésdashliqini ipadiligen idi.

2002-Yili uning partiyesi hakimiyet béshigha kelgende ziyaritimni qobul qilip, eysa yüsüp alptékinning sherqiy türkistanliqlarningla emes pütün türk dunyasining lidiri ikenlikini tekitligen idi.

U, adalet we tereqqiyat partiyesining re'isliki wezipisini ötewatqan yillarda her saylamda, saylam meydanlirida Uyghur mesilisini tilgha alghan idi. 2009-Yili ürümchi weqeside bayanat élan qilip, xitaylarning Uyghurlargha irqiy qirghinchiliq siyasitige oxshap kétidighan siyaset yürgüzüwatqanliqini dep, Uyghurlarning qelbide muhim orun igiligen idi.

U, Uyghurlar eng köp olturaqlashqan Uyghurlar mehellisini ikki qétim ziyaret qilip, Uyghurlardin hal sorighan idi. U, bash ministir mezgilige köp qétim dunya Uyghur qurultiyi mu'awin re'isi séyit tümtürkni qobul qilip, Uyghurlarning échinishliq weziyiti we türkiyediki Uyghurlarning qiyinchiliqi toghrisida melumat igiligen idi.

Uyghur mesilisige bunchiwala köngül bölgen bir kishining xitay ziyariti jeryanida türklerning Uyghur bilen bolghan tarixiy uruq-tughqanliq munasiwitinimu tilgha almasliqi némining béshariti? türkiyening dangliq siyasetchisi sami kohen ependi “Milliyet” gézitide 8-ayning 2-küni élan qilghan “Xitay bilen türkiye otturisidiki ré'al siyaset” mawzuluq maqaliside jumhur re'isi rejep tayyip erdoghanning Uyghurlargha köngül bölidighan bir kishi turuqluq, mesilining türkiye-xitay munasiwitige selbiy tesir körsitishige diqqet qilghanliqini bayan qilghan. U, türkiye istratégiyilik ehmiyetke ige bolghan türk-xitay munasiwitining emeliyette mushundaq bolushi kéreklikini ilgiri sürgen.

Türkiye parlaméntidiki öktichi partiyelerdin biri bolghan milletchi heriket partiyesi mu'awin re'isi oktay wural ependi, pütün dunya döletliri xitayning Uyghurlargha bésim ishlitiwatqanliqini, insan heq-hoquqliri depsendichilikining eng éghir boluwatqanliqini eyiblewatqan shu künlerde jumhur re'isi erdoghanning buni tilgha almasliqi xitayning Uyghurlargha élip bériwatqan bésimini qollap quwwetligenliki bolidighanliqini, bundin kéyin Uyghurlargha zulum qilishqa dawam qil dégenlik bolidighanliqini éytti. Oktay wural ependi türk xelqining her da'im Uyghurlarni qollap quwwetleydighanliqini bildürdi.