Ürümchidiki lagér we yéqin etraptiki gumanliq orunlar sistémiliq bir gewdimu?

Ürümchi shehirining tengritagh rayonigha jaylashqan xongyenchi su éléktr istansisi we uning yuqiri teripidiki liniye boyiche da'iridiki jaylashqan gumanliq orunlar. 2021-Yili aprél.

Norwégiyediki “Uyghur edliye arxipi” namliq tetqiqat merkizining xadimliri ürümchi shehirining tengritagh rayonigha jaylashqan xongyenchi su éléktr istansisi we uning yuqiri teripidiki liniye boyiche da'iridiki jaylashqan gumanliq orunlarning sün'iy hemrah süretlirini bir mezgillik közitip tekshürüsh jeryanida, nurghun gumanliq nuqtilarni bayqighan iken. Mezkur orunning mes'uli bextiyar ömer ependining bayan qilishigha qarighanda, ürümchi 310-yol qatnash aptobusining qarlighachliq yoli axirqi békitige jaylashqan herbiy gazarmigha yandash, qorshawgha élin'ghan bir lagér bayqalghan. Uning ichidiki ret-ret binalar we qorshaw tam, közitish munarliri, meydan qatarliq nuqtilar we sün'iy hemrah süretlerde ipadilen'gen nurghun nuqtilar, herbiy gazarmigha yandash sélin'ghan bu qurulushlarning lagér ikenlikini éniq körsitip béridiken.

Lagérdin bashqa nurghun gumanliq orunlar bir da'irige orunlashqan

Tengritagh rayonidiki bu lagérning 3 kilométir etrapidiki da'iride sün'iy hemrah süretliridin bayqalghan muhim nuqtilarni sanap ötken bextiyar ependining chüshendürüshiche, bir qurulush buyumliri zawuti mezkur lagérning orni bilen intayin yéqin. Herbiy gazarma, qebristanliq, qurulush matériyalliri orni 1 kilométir da'ire ichige jaylashqan. Kishide guman qozghaydighini uning 50 métir nérisida yene ürümchi shehiri jama'et xewpsizliki idarisining edliyelik anatomiye tejribixanisi (乌鲁木齐市公安局法医解剖室) barliqi melum bolghan.

Bextiyar ependining közitishiche, tengritagh rayonining qarlighachliq yolining axirigha jaylashqan bu herbiy gazarma da'irisidiki lagérning bixeterlik derijisi b bolup, sün'iy hemrah süretliridin qarighanda, tutup turush binasining omumiy sani 3, tutup turush öyining omumiy sani 64, da'irisige qarap tutup turush iqtidarini hésablighanda, ming neperdin bir ming 8 yüzgiche adem tutup turalaydighanliqini texminleshke bolidiken. Bu jayda lagér qurulushi bashlinish waqti 2017-yili 1-ay bolup, shu yili 6-ayda ishqa kirishken. Emma lagérlarning qorshaw tamlirigha békitilgen polat kepsherlik réshatka we tosuqlar 2020-yili 15-iyundin bashlap éliwétilgen.

Herbiy gazarmigha yandap sélin'ghan bu lagérning udulida bir kilométirgha yetmeydighan ariliqta yene mejburiy emgek orni dep guman qilishqa bolidighan bir zawut jaylashqan bolup, xitayning alaqidar xeritiliridin 2017-yili, 7-aydin bashlap 2 zawut qurulushi kéngeytilgen. Éniqlashlirimiz jeryanida lagérning yénidiki bu zawutning “Shinjang tengritagh qurulush matériyallirining yéngi tam matériyalliri cheklik shirkiti” ikenliki melum boldi.

Qelbinur sidiq: bu del érim ishligen zawut shu

Bu shirket nami ilgiri radiyomiz ziyaritini qobul qilghan sabiq lagér oqutquchisi qelbinur sidiqning érining ishleydighan orni bilen oxshash. U ilgiri érining özige bu qurulush matériyalliri zawutigha 2017-yilidin bashlap jenubtiki aqtu qatarliq jaylardin 114 din artuq yash tutqunlar élip kélinip, mejburiy ishlitiliwatqanliqi, ularning sirtqa chiqishigha ruxset yoqluqi we nahayiti qattiq bashqurulidighanliqidek ehwallarni éytip bergenlikini tilgha alghanidi. Qelbinur sidiq xanimgha bu zawutning sün'iy hemrah süretlirini we adréslirigha a'it uchurlarni ewetkinimizde, u derhalla bu zawutning del éri xizmet qiliwatqan shu zawutning özi ikenliki delillidi.

Lagérgha yéqin qurulush zawutida her jaylardiki lagérdin kelgenler ishleydu

Birqanche künlük tirishchanliq netijiside “Shinjang teritagh qurulush matériyalliri yéngi tam matériyalliri cheklik shirkiti” ning téléfoni ulandi.

Zawutning téléfonni alghan xadimi, bu zawutqa hemme jaydiki terbiyelesh merkezliridin kelgen ishchilar barliqini éytqan bolsimu, yénidiki lagérdin bu zawutta qanche adem ishleydighanliqini sorighinimizda, téléfonning chet'eldin kirgen téléfon ikenlikini bilip jawab bermey téléfonni qoyuwetti.

-Bu tengritagh yéngi qurulush matériyalliri zawutimu?

-He shundaq.

-Zawutunglarning orni nede? éniqraq dep béremsiz?

-Xungyenchi kölining üstide 2-éléktr zawutigha yéqin yerde, adrésimiz yén ér wo(qarlighachliq) yoli 260-qoru.

-Zawutunglarda ürümchidinmu bashqa aqtu qatarliq jaylardiki kespiy terbiyeleshtin kelgenlermu ishlemdu?

-Hemme aqtu, hemme yerdin bar, kélidu.

-Yéninglardiki kespiy terbiyelesh merkizidin qanche ishchi bar bu zawutta?

-Siz kimu ?. . . .

Téléfon üzüldi.

Bu zawutning mejburiy emgek bilen munasiwetlik ikenlikide guman qalmidi.

Edliye arxipi teminligen sün'iy hemrah süretliri we radiyomizdiki tekshürgüchi mutexessislerning qayta éniqlighan sün'iy hemrah süretliridin herbiy gazarma, lagér, ürümchi shehiri jama'et xewpsizliki idarisi edliyelik anatomiye tejribixanisining bir kilométir da'ire ichide we qarlighachliq mehelle rayonidiki bir yol üstige, yanmu-yan orunlashqanliqi melum boldi. Anatomiye tejribixanisining yeni jeset tekshürtüsh orni bilen uduldiki herbiy gazarma we lagérning ariliqi 200 métir kélidu.

Bu orunlarning bir da'iride, bir-birige yéqin orunlishishi tasadipiyliqmu? bu jaylarning öz ara qandaq baghlinishi bar? bular heqqidiki éniqlash netijilirimizning dawamini kéyinki programmilirimizdin anglighaysiler.