Керийә вәқәси һәққидә мулаһизә

Хитай елан қанунниң 7-маддисида “елан мәзмуни хәлқниң җисманий вә роһи сағламлиқиға пайдилиқ болуши, җәмийәтниң аммиви әхлақи вә кәспи әхлақиға һөрмәт қилған болуши, еланлар, хурапий, террор вә зораван һәмдә номуссиз мәзмунларни өз ичигә алмаслиқи керәк” дәп ениқ көрситилиду.
Ихтиярий мухбиримиз руқийә
2012.12.04
romal-saqal-cheklesh-diniy-305.jpg Уйғур елидики бир дохтурханиниң алдиға есип қоюлған хитай түзүми. Ромал артқан вә 45 яштин төвән сақал қойған әрләрниң дохтурханиға кириши чәкләнгән уқтуруш.
RFA/Erkin Tarim

Әмма хитай һөкүмити өз қануниға хилап һалда, уйғурлар зич олтурақлашқан районларға уйғурларниң иззәт-абруйиға тегидиған елан вә рәсимләрни әркин чаплиған болуп, буниңға қаршилиқ билдүргән уйғур яшлирини қаттиқ қоллуқ билән бастуруш билән биргә, қанлиқ бастуруш вәқәлирини җениниң баричә йошуруп кәлмәктә.

Радиойимизниң керийидә йүз бәргән уйғур яшлирини бастуруш вәқәси тоғрисидики мәлуматида ашкарилинишичә, хитай һөкүмити вәқәниң ашкарилинип қелишидин қаттиқ әнсирәп барлиқ йолсизлиқлирини җимҗит бесиқтуруп қойған икән.

Уйғур елидә йүз бериватқан керийә вәқәсигә охшаш, уйғур яшлирини түрлүк баһанә-сәвәбләр билән өлтүрүш вәқәлириниң ашкарилиниши муһаҗирәттики уйғур тәшкилатлири вә инсан һәқлири тәшкилатлириниң диққитини тартмақта.

Хәлқара кәчүрүм тәшкилатиниң канададики шөбисиниң башлиқи аләх нев гәрчә бу вәқә тоғрисида хәлқара кәчүрүм тәшкилатиниң биваситә мәлумати йоқлуқини билдүргән болсиму, әмма уйғурларға йүргүзүлүватқан хитай зулуминиң һәқиқәтән чәктин ешип кетиватқанлиқини баян қилип мундақ деди:
“хитай һөкүмитиниң уйғурларниң инсаний һәқлирини дәпсәндә қиливатқиниға узун йиллар болуп кәтти, халиғанчә адәм тутуш, қийнап өлтүрүш вә өлүм җазасиға һөкүм қилиш тохтимай давам қилмақта. Хитайниң уйғурларға йүргүзүватқан қирғинчилиқи йошурун вә ашкара һалда давам қилмақта, шуғиниси, дуня әллири хитайға бу һәқтә йетәрлик бесим қилмайватиду, хитайниң бу хил узун муддәтлик инсан һәқлирини дәпсәндә қилишиға хатимә бериш үчүн тиришчанлиқ көрсәтмәйватиду.”

Дуня уйғур қурултийиниң баш катипи нурмәмәт мусабайиф әпәнди зияритимизни қобул қилип, хитайниң уйғурларни ашкара қирғин қилипла қалмай, йошурун қирғин қилишни давамлаштуруватқанлиқини әйибләп наразилиқ билдүрди.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.