Пакистанда 6 уйғур тутқун қилинди, уйғур вәқпиниң әзалири тәқиб астиға елинди

Мухбиримиз меһрибан
2015.04.20
Omer-Uyghur-wexpi-Pakistan-Su-apitide-yardemde-305 Сүрәт, пакистандики өмәр уйғур вәхпиниң апәткә учриғанларға йардәм қилиш паалийитидин бир көрүнүш болуп, өмәр уйғур вәхпи алдинқи 3 күн ичидә 1300 аилигә йемәк - ичмәк тарқатқан.
RFA Photo / Shohret Hoshur

Иҗтимаий таратқулардики учурларда хитай дөләт башлиқи ши җиңпиң 20-апрел пакистан зияритини башлашниң алдида, пакистанда туруватқан 6 нәпәр уйғур вә пакистандики уйғур паалийәтчилиридин өмәр уйғур вәхпиниң башлиқи өмәр әпәнди вә вәхпиниң бир қисим әзалири тутқун қилинғанлиқи һәққидә хәвәр тарқалди. Радиомиз пакистанға телефон қилип әһвал игиләш арқилиқ, тутқун қилинған алтә уйғурниң хитай пуқраси икәнлики, пакистан пуқраси өмәр әпәнди қатарлиқ уйғур вәхпи әзалириниң пакистан сақчилири тәрипидин сорақ қилинип, өйлиригә нәзәрбәнд қилинғанлиқи қатарлиқ әһваллар мәлум болди.

19-, 20-апрел күнлири иҗтимаий учур васитиси фейсбукта, хитай һакимийитиниң рәиси ши җинпиң пакистандики зиярити мәзгилидә, пакистанда 6 нәпәр уйғурниң тутулғанлиқи,шундақла пакистандики уйғур вәқпиниң башлиқи өмәр әпәндиниңму тутқун қилинғанлиқи һәққидә учур йолланди. Учурда, “20-апрел хитай рәисиниң пакистан зиярити башлиниши билән, пакистандики ‛уйғур вәқпи‚ ниң башлиқи өмәр уйғур пакистан сақчилири тәрипидин һечбир сәвәбсиз өйидин тутуп кетилди. Сақчи даирилириниң өмәр уйғурни нәгә елип кәткәнлики вә ақивитиниң қандақ болидиғанлиқи тоғрисида һечқандақ учур бәрмәслики униң аилиси вә уйғур вәқпидикиләрни әндишигә салди” дейилди. Йәнә бир учурда “пакистан сақчилири түркистан ислам партийиси әзалири дегән гуман билән 6 нәпәр уйғурни тутқун қилди. Уларни хитай рәиси ши җинпиңниң зиярити мәзгилидә хитайға яхшичақ болуш үчүн тутқун қилған болуши мумкин” дегәндәк баянлар берилди.

Биз өмәр әпәндиниң нөвәттики әһвалини игиләш үчүн өмәр әпәндигә вә униң аилисидикиләргә телефон қилдуқ.

Өмәр әпәндиниң телефони елинмиди. Өмәр әпәндиниң иниси әкбәр әпәнди телефонни алған болсиму, әмма өзиниң шу тапта сақчи мәһкимисидә икәнликини, шуңа телефонимизға җаваб берәлмәйдиғанлиқини, бирәр саәттин кейин қайта телефон қилишимизни билдүрди.

Өмәр уйғур вәхпиниң әзалиридин қеюм әпәндигә телефон қилғинимизда, у, өзи билидиған әһвалларни баян қилди.

Қеюм әпәндиниң билдүрүшичә, икки күн илгири равалпиндидики сақчи даирилири өмәр әпәнди қатарлиқ өмәр уйғур вәхпи әзалириниң өйлиригә келип, хитай рәиси ши җинпиңниң зиярити мәзгилидә өмәр уйғур вәхпиниң ши җинпиңға қарши намайиш уюштуруш пиланиниң бар-йоқлуқини сүрүштүргән. Вәхпә башлиқи өмәр әпәнди бирқанчә қетим сақчиханиға апирилип сорақ қилинған. Мәлум болушичә, сақчилар өмәр әпәндини ши җинпиңниң зиярити мәзгилидә һәрқандақ паалийәт уюштурмаслиқ һәтта өйидин сиртқа чиқмаслиққа агаһландурғандин кейин, юрт мөтивәрлириниң капалити билән өйигә қайтурған. Әмма 20-апрел кәчқурунлуқи өмәр әпәндиниң достлири униң йәнә сақчилар тәрипидин өйидин елип кетилгәнликини билгән.

Қеюм әпәнди йәнә, өмәр уйғур вәхпиниң актип әзалиридин бири болған өзиниңму сақчиларниң сорақ қилиши вә агаһландурушиға учрап өйигә нәзәрбәнд қилинғанлиқини билдүрди.

Қеюм әпәндидин, иҗтимаий таратқуларда тарқалған “пакистан сақчи даирилири 6 нәпәр уйғурни тутқун қилған” лиқи һәққидики учурдин хәвири бар-йоқлуқини сориғинимизда, у, түнүгүндин буян пакистандики һөкүмәт таратқулирида “түркистан ислам партийисиниң әзалири” дегән нам билән 6 нәпәр уйғурниң тутқун қилинғанлиқи һәққидә хәвәр бериливатқанлиқини билдүрди. У йәнә, пакистан даирилириниң 6 уйғурни тутқун қилишидики сәвәб һәққидә өз мулаһизисини оттуриға қойди.

Қеюм әпәнди өзиниң пакистан сақчилири тутқун қилған 6 уйғурни гунаһсиз дәп қарайдиғанлиқини билдүрүп, пакистан һөкүмитиниң хитайдин келидиған мәнпәәтни көзләп, хитайға яхшичақ болуш үчүн йеқинқи йиллардин буян хитай пуқраси уйғурларни тутуп, хитайға қайтуруп бериватқанлиқини, әмма буларниң әмәлийәттә хитай паспортиниң вақти өтүп кәткән яки пакистанда туридиған визисиниң вақти тошуп кәткән уйғурлар икәнликини тәкитлиди. Қеюм әпәнди бу қаришида чиң туридиғанлиқини билдүрүп, “мән бу қетим тутқун қилинған 6 нәпәр уйғурни пакистан һөкүмити тәшвиқ қиливатқандиқидәк түркистан ислам партийисиниң әзаси болуш еһтимали йоқ дәп қараймән. Чүнки пакистан һөкүмити һазир иқтисадий мәнпәәтни көздә тутуп уйғурларни һәр хил баһаниләр билән тутқун қилип, түркүм-түркүмләп хитайға қайтуруп бәрмәктә. Бу әһваллар илгириму көп қетим йүз бәргән” деди.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.