“Sherqiy türkistanning qisqiche tarixi” namliq kitab istanbulda neshrdin chiqti
2019.07.10

Chet'eldiki Uyghurlarning sanining künsayin köpiyishige egiship neshriyatchiliq xizmetlirimu kücheymekte.
Uyghur ziyaliysi, neshriyatchi abdujélil turan ependi yazghan “Sherqiy türkistanning qisqiche tarixi” namliq kitab neshrdin chiqti. Mezkur kitab: birinchi bab islamiyettin burunqi Uyghur döletliri, ikkinchi bab sherqiy türkistanda islamiyet, üchinchi bab sherqiy türkistanda boran-chapqunluq yillar, tötinchi bab sherqiy türkistan tarixida ötken bir qisim namayendiler qatarliq 4 bab, 282 bettin terkib tapqan. Biz kitab heqqide tepsiliy melumat igilesh üchün kitabni yazghan abdujélil turan ependi bilen téléfon söhbiti élip barduq.
Abdujélil turan ependi chet'elde yash-ösmürlerning köpiyishige egiship ana tilda Uyghur tarixini ögitish éhtiyaji tughulghanliqini, shunga “Sherqiy türkistanning qisqiche tarixi” namliq bu kitabni yézip chiqqanliqini bayan qildi.
Kitabta Uyghurlarning miladidin burundin 1949-yilghiche bolghan tarixi bayan qilin'ghan. Abdujélil turan ependi kitabning mezmuni toghrisida qisqiche melumat berdi.
Ötken hepte istanbuldiki teklimakan Uyghur neshriyati teripidin neshr qilin'ghan “Sherqiy türkistanning qisqiche tarixi” namliq kitabning axirqi babida tarixta Uyghur diyarida ötken meshhur shexslergimu orun bérilgen. Abdujélil turan ependi bu heqte melumat berdi.
Mezkur eser yash-ösmürlerning Uyghur tarixini öginishini obyékt qilghan bolup, aptor eserni yézishta qazaqistanliq Uyghur tarixchi sabit abduraxman yazghan “Uyghurname”, tonulghan tarixchi turghun almas yazghan “Uyghurlar”, “Uyghur edebiyat tarixi” qatarliq kitablardin paydilan'ghan. Abdujélil turan ependi bu heqte toxtaldi.
“Sherqiy türkistanning qisqiche tarixi” namliq kitabni bashtin axir oqup chiqqan, hazir shiwétsiyede turuwatqan Uyghur ziyaliysi abdushükür memet ependi mezkur kitabning hon mezgilidin bügün'giche bolghan Uyghur tarixini addiylashturulup bayan qilin'ghan kitab ikenlikini, burun neshr qilin'ghan tarix kitablirigha oxshimaydighan teripining Uyghurlarning 2000 yilliq tarixining ammibab til bilen chüshinishlik qilip bayan qilin'ghanliqi éytti.
Izmirdiki ege uniwérsitéti proféssori doktor alimjan inayet ependi “Sherqiy türkistanning qisqiche tarixi” namliq kitabni sétiwalghan. U, gerche bu kitabni kespiy tarixchi yazmighan bolsimu, biraq hazir chet'eldiki Uyghurlar milliy kimlikni qoghdap qélishning charilirini izdewatqanda ammibab til we uslub bilen bundaq bir kitabning élan qilinishining Uyghur yash-ösmürlirining öz tarixini öginishide paydiliq bolidighanliqini bayan qildi.
Teklimakan Uyghur neshriyati xojayini, Uyghur ziyaliysi abdujélil turan tüzgen “Uyghur ösmürler üchün edebiyat” namliq kitabmu neshr qilin'ghan bolup, buni yéngi Uyghurche öginiwatqan ösmürler üchün oqushluq süpitide qollinishqa bolidiken. Uning burun “Uyghurlarda islamiyet”, “Hej qa'idiliri” namliq kitabliri we köp sanda maqalisimu élan qilin'ghan.