Tayland metbu'atlirida Uyghurlar heqqide xewerler köpeygen
2015.08.27

2015-Yili 17-awghust taylandning bangkok shehiridiki partlitish hujumi keltürüp chiqarghan aqiwiti heqqide dunyaning herqaysi jayliridiki teshwiqat wasitiliride bes-munazire qilin'ghandek, gollandiyening dölet téléwiziyisi NS timu, mezkur weqege alaqidar xewer élan qilindi we partlitish weqesining gumandarigha munasiwetlik pikirler diqqetni chekti.
Eyni chaghda weqe yüz bérip 2 sa'ettin kéyin muxbirlargha inkas bergen taylandtiki mes'ullardin beziliri gumandarning Uyghur bolush éhtimali barliqini bildürgen bolsimu, bir qanche kündin kéyin bu gumanning asasi ajiz dep qaralghanliqi melum bolghan idi.
Türkiye metbu'atliridiki menbelerde tayland da'iriliri mezkur partlitish gumandarining kamérada körün'gen qiyapitidin iz qoghlash netijiside, gumandarning türk pasportluq kishi ikenliki, pasportining saxta bolush mumkinliki, aldinqi ayda 109 Uyghur taylandtin xitaygha qayturup bérilgen küni istanbuldiki tayland konsulxanisining hujumgha uchrighanliqigha asasen, 17-awghust taylandning bangkok shehiridiki partlitish hujumining Uyghurlar teripidin élip bérilghan öch élish herikitining dawami bolush éhtimalliqi texmin qilin'ghan mulahiziler tarqaldi.
Mezkur weqede 22 adem ölüp 120 ademning yarilan'ghanliqi melum. Emma, hazirghiche héchqandaq bir guruppa ya bu partlitish herikitini üstige almidi we yaki héchbir guman, texmin we köz qarashlar yéterlik ispat bilen delillenmidi.
Hazir tayland pa'aliyet élip bériwatqan yaponiyede turushluq kishilik hoquq pa'aliyetchisi ilham mexmut ependi bangkoktiki bu partlitish herikitining taylandiki Uyghurlargha qandaq tesir körsitidighanliqi we tayland da'irilirining bu mesile seweblik Uyghurlargha qandaq qarawatqanliqi heqqide ziyaritimizni qobul qilip, weqege munasiwetlik bilidighanlirini radi'o anglighuchilirimiz bilen ortaqlashti.
Ilham mexmut ependi bangkoktiki partlitish weqesidin kéyin, taylandtiki xewer wasitilirining teklipi bilen 20-awghust taylandqa yétip kelgenlikini éytip, türlük sahelerning muxbirliri bilen Uyghurlargha alaqidar körüshüshlerde boluwatqanliqini bildürdi.
Uning bildürüshiche, tayland teshwiqat wasitiliridimu 17-awghust partlash weqesige alaqidar gumandarning kimliki toghriliq taylandtiki analizchilarning perqliq köz qarashliri teng mewjut iken.
Uning éytishiche, ötken ay 109 Uyghurning xitaygha qayturup bérilishi we 17-awghust bangkoktiki partlitish weqeside deslepte Uyghurlarningmu “Gumanliq kishiler” katégoriyesige kirgüzülgenliki seweblik, nöwette tayland metbu'atlirida Uyghurlargha alaqidar xewerlermu her küni dégüdek bérilmekte iken.
U yene hazir taylandtiki weqege munasiwetlik ziyade sezgürlük sewebidin, taylandta tutup turuluwatqan Uyghurlar heqqide éghiz échishmu qulaysiz boluwatqanliqini hés qilghanliqini bildürdi we hazirgha qeder tayland türmiliride tutup turuluwatqan Uyghurlarning mesilisini hel qilish üchün taylandtiki adwokatlar birleshmisi, xelq'ara kishilik hoquq teshkilatliri we xeyrlik ishlar wexpi qatarliq organlar bilen uzun muddet zich hemkarlishishqa toghra kélidighanliqini tekitlidi.