Uyghur dawasida izbasar kimler

D u q ning 2017-yilliq Uyghur yashlarni démokratiye kishilik hoquq we xelq'ara qanun boyiche terbiyelesh jeryanida rehberler bilen kursantlar xatire sürette. Bélgiye paytexti biryussél

Közitishlerge qarighanda, Uyghur siyasiy aktipliri ichide ottura yashliqlarning asas orunda tutidighanliqi melum.

Gérmaniyede pa'aliyet qiliwatqan dunya Uyghur qurultiyida yéshi eng kichik rehber 35 yash bolup köpincheylen 1960-yillarda tughulghanlar iken. Türkiyede pa'aliyet qiliwatqan sherqi türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitidiki rehberler asasen 1960-yillar we 1970-yillarda tughulghanlardin teshkil tapqan iken. Dunyada eza sani bir qeder köp bolghan bu ikki teshkilattiki yashlarning azliqi mesilisi ikkila teshkilatning diqqet-étibarini qozghawatqanliqi melum.

2009-Yildin 2012-yilghiche dunya Uyghur qurultiyining mu'awin re'isi bolghan mezgilde mexsus yashlar xizmitini tutqan, hazir d u q ijra'iye komitétida mu'awin re'islik wezipisini ötewatqan semet abla ependi öz waqtida Uyghur dawasida yashlarning kemchil bolush mesilisini otturigha qoyghan we hel qilish chariliri heqqide izden'gen.

Semet abla ependi yawropadiki Uyghurlarning yash qurulmisigha nisbetleshtürgende dunya Uyghur qurultiyida xizmet qiliwatqan yashlarning kemchil bolushini bir boshluq dep qaraydiken. Uningche, bu boshluq san jehettinla emes, belki Uyghur dawasida gherbte oqup yétishkenlerning azliqidek süpet jehettinmu toluqlashqa mohtaj iken.

Sherqi türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining mes'ulliri dawa sépide yashlarning kemchil ikenlikini tonup yetken bolup yighinlarda bu heqte toxtalghan. Mezkur jem'iyetning sefaköy shöbisining mes'uli sabirjan reshit ependi bu heqte ziyaritimizni bildürüp, öz qarashlirini otturigha qoydi.

Dunya Uyghur qurultiyi yashlar komitétining mes'uli gheyyur qurban ependi dawa ishlirida yashlarning kemliki we buni hel qilish üchün yolgha qoyuluwatqan chariler heqqide öz pikirini ortaqlashti.

Dunya Uyghur qurultiyining re'isi dolqun eysa ependi Uyghur dawasigha yaramliq yashlarni terbiyelesh üchün qilin'ghan xizmetler heqqide melumat berdi. Dolqun eysaning qarishiche, gerche dunya Uyghur qurultiyining teshkillishide 2018-yilghiche 14 qétimliq yashlarni démokratiye we kishilik hoquq bilimliri boyiche terbiyelesh kursi échilghan bolsimu, kursantlar ichidin dawada aktip rol alghanlar yéterlik bolmighan. U özining 1996-yili dunya Uyghur yashlar qurultiyini qurghan chaghlarni eslep, bügünki yashlarning shundaq bir teshkilatni qurup chiqishini ümid qilidighanliqini bildürdi. U hazirqi ewzellikler we özining yashlardin kütidighan ümidlirini bayan qildi.

Melumatlargha qarighanda, 1985-yildiki “12-Dékabir yashlar herikiti” ge qatnashqanlar bügünki Uyghur dawasining asasliq pa'aliyetchilirige aylan'ghan. 1997-Yildiki “5-Féwral ghulja weqesi” mu bir türküm munewwer dewagerlerning yétiship chiqishigha türtke bolghan. Halbuki, 2009-yildiki “5-Iyul ürümchi weqesi” seweblik chet'ellerge qéchip chiqqan yashlarning sani yuqiriqilargha sélishturghanda pewqul'adde köp bolsimu, emma ularning Uyghur dawasida közge körünmesliki diqqetke sazawer bir mesile bolup qalghan.

2013-Yildin bashlap qachaq yollar bilen türkiyege kelgen Uyghurlarning sani yette mingdin on mingghiche texmin qiliniwatqan bolup, asasliq salmaqni yashlar teshkil qilidiken. Közetküchilerning neziride Uyghur éli “Üsti ochuq türme” dep teripliniwatqan bu weziyette Uyghur teshkilatlirining yashlardin qan toluqlishi tarixtiki eng yaxshi pursetni yaratqan bolup, bu ular üchün dawaning kelgüsi istiqbalini belgileydighan ejellik wezipe iken.