Uyghurlarning hijriti xitayning yoshurun suyiqestige chétishliqmu?

Bezi közetküchiler Uyghurlarning wetinini terk étip hijret qilishigha xitay zulumining seweb boluwatqanliqini tilgha alsa, yene beziliri bu hijretning arqigha xitay suyiqestining yoshurun'ghanliqini ilgiri sürmekte.

Yéqinqi bir qanche yildin béri ana wetinini terk étip chet'elge qéchiwatqan Uyghurlarning sani barghanséri köpiyip bardi. Mutleq köp qismi qachaq yollarni bésip, aldi bilen sherqiy jenubi asiya ellirige, andin türkiye we yawropa ellirige kélip yerlishishke bashlidi, yene nurghunliri özliri kirgen ellerde tutulup qélip, bir qismi xitaygha qayturuldi. Xitaygha qayturulghanlarning aqiwiti heqqide éniq melumat yoq.

Köpligen közetküchiler bu musapir Uyghurlarning wetinini terk étishige, xitay zulumining asasliq seweb boluwatqanliqini tekitlisimu hemde buning ré'alliq ikenliki éniq bolsimu, yene bir qisim kishiler oxshash qarashtin sirt, bu hijretni xitay hökümitining suyiqestigimu baghlimaqta. Shulardin béri, d u q ning yawropa parlaméntidiki wekili eniwerjan ependi.

Eniwerjan ependining eskertishiche, xitay hökümiti uzun yillardin béri özlirining milliy zulumlirini yoshurush üchün, Uyghurlarning chet'elge chiqish resmiyetlerni qiyinlashturush usuli bilen cheklep kelgen. Yéqinda xitay Uyghur élida pasportni asanlashturush siyasitini yolgha qoyghanliqini élan qildi we yene minglarche Uyghur pasportsiz chégralardin ötüp, yat ellerde panahlinip turmaqta yaki yat ellerning türmiliride yatmaqta. Uning éytishiche, xitay Uyghurlargha pasportni asanlashturush arqiliq özlirining sayahet erkinlikige hörmet qilidighanliqini dunyagha jakarlimaqchi.

Biraq, hijret qiliwatqan bu Uyghurlarning terkibi murekkep, köpliri xitay zulumining we xitay üchün xizmet qilidighan Uyghur mollilarning hijret teshwiqatining qurbanliri bolsimu, bir qismi xitay üchün xizmet qilidighan Uyghurlar. Eniwerjan ependi xitayning bu jehettiki muddi'asi toghriliq toxtilip, xitayning uzun yillardin béri toluq emelge ashuralmighan aqqunlar mesiliside meqsitige yetmekchi boluwatqanliqini ilgiri sürdi. U yene musapirchiliq hayatning müshkülatlirinimu tilgha aldi.