Jorj washin'gton uniwérsitétida xitaydiki irqiy qirghinchiliqqa shérik bolmasliq témisida söhbet yighini ötküzülgen

23-Féwral, jorj washin'gton uniwérsitéttiki démokratlar, jumhuriyetchiler we atina instituti Uyghur kishilik hoquq teshkilatliri bilen birlikte Uyghurlar uchrawatqan irqiy qirghinchiliqini anglitish pa'aliyiti uyushturghan bolup, bu pa'aliyetke Uyghur herikiti teshkilatining bashliqi roshen abbas xanim, lagér guwahchisi zumret dawut qatarliqlar qatnashqan, Uyghur kishilik hoquq qurulushi teshkilatidin elis andérson söhbetke riyasetchilik qilghan. Bu pa'aliyet asasen jorj washin'gton uniwérsitétidiki oqughuchilargha Uyghurlar duch kelgen irqiy qirghinchiliqni bildürüsh hemde ulargha bu qirghinchiliqni toxtitish yollirini körsitish üchün ötküzülgen bolup, oqughuchilarni mezkur uniwérsitét bilen hemkarliqi bolghan, shundaqla xitaydiki qul emgiki bilen chétishliqi bolghan shirketlerni bu jinayetke shérik bolmasliqqa chaqiriq qilishqa ündesh muhim nishan qilin'ghan.

Bu pa'aliyetke qatnashqan Uyghur herikiti teshkilatining bashliqi roshen abbas xanim we lagér shahiti zumret dawut bu söhbetning tolimu ehmiyetlik bolghanliqini bayan qildi. Zumret dawutning éytishiche, bu söhbet ariliqida mektepte jiddiy ehwal yüz bergen bolsimu, yérim sa'ettin kéyin pa'aliyet yene dawamlashqan we muweppeqiyetlik ayaghlashqan.

Bu pa'aliyette roshen abbas xanim söz qilip, her qandaq uniwérsitét xitaydin mal sétiwalsa xitaygha yardem bergen bolidighanliqini, oqughuchilarning mushu nuqtidin uniwérsitétlargha bésim ishliteleydighanliqini otturigha qoyghan. U yene “Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanuni” testiqlan'ghan bolsimu eger uni ijra qilmisa ehmiyiti bolmaydighanliqini, dunya siyasitining merkizi bolghan washin'gtonda bu qanunni emeliy heriket bilen qollashning muhimliqini, öz etrapidiki kishiler, bolupmu siyasetchiler, amérika dölet mejlisi ezaliri we aliy mekteplerge terbiye ishlep, ularni xitay bilen soda qilishtin tosush arqiliqmu bu irqiy qirghinchiliqni toxtitishqa yardem qilghili bolidighanliqini bildürgen. U mundaq dégen: “Xitay hökümiti Uyghurlarni qul qilip, ularning qan-terini sümürüp tapqan haram puli bilen bashqilarning aghzini tuwaqlap qoydi. Jinayetchiler hoquq bilen pulgha érishken chaghda ghaljirlishidu, bundaq chaghda insanlar ayallar we balilarning hoquqi hemde emgek hoquqini qoghdishi kérek”.

Roshen abbas xanim oqughuchilar qilalaydighan ishlarni körsitip, xitayning iqtisadigha zerbe bérish üchün uning amérikadiki sodisigha zerbe bérishning muhimliqini tekitligen bolup, xitayning erzan bahaliq kiyim kéchekliri we bashqa mallirining aliy mektepke kirishini cheklesh üchün, bu mallarning Uyghur qul emgikining mehsuli ikenlikini köprek teshwiq qilish, mektep mudiridin tartip oqughuchilarghiche buni bildürüsh, mesilining éghirliqini tonutush we xitay mallirini bayqut qilishqa heriketlendürüsh kéreklikini bildürgen. U amérikadiki aliy mekteplerge xitaben mundaq dégen: “Insanlarni adaletke chaqirish üchün bu uniwérsitéttiki oqughuchilar xitaydin meblegh chékindürüsh herikitige awaz qoshsa yaxshi. Bu ularning mushu sahede basqan tunji muhim qedimi hésablinidu. Bu yaxshi ishning amérika we pütün dunyagha kéngiyishini ümid qilimen, chünki irqiy qirghinchiliq bizning axirqi chékimizdur”.

Roshen abbas xanim bu söhbetke qatnashqan oqughuchilarning qizghinliqining nahayiti yuqiri bolghanliqini we zulumgha uchrawatqan Uyghurlargha qandaq yardem qilalaydighanliqi heqqide yol sorighanliqini tilgha élip ötti. Uning bildürüshiche, Uyghur herikiti teshkilati buningdin kéyinmu bundaq pa'aliyetlerni dawamliq ötküzüp, amérikadiki aliy mekteplerni xitay bilen sodilashmasliqqa, irqiy qirghinchiliqqa shérik bolmasliqqa chaqiridiken we köpligen oqughuchilarni Uyghurlarni qutquzush sépige qétilishqa ündeydiken.