Muhajirettiki Uyghur yashliri néme deydu?

Tarixiy matériyallargha qarighanda, Uyghurlarning keng kölemde muhajiretke köchüshi 20-esirning otturiliridin bashlan'ghan iken. Yéqinqi yillardin buyanqi xitay hakimiyitining Uyghurlargha yürgüzüwatqan zulumining hessilep artip bérishi netijiside Uyghurlarning chet ellerge musapir bolup köchüsh dolquni téximu yoqiri pellige kötürülgen. Hazir qazaqistandin qalsa türkiye Uyghur musapirliri eng köp olturaqlashqan dölet bolup hésablinidiken. Uningdin bashqa awstraliye, amérika, gollandiye, gérmaniye, shiwétsiye, norwégiye, bélgiye, kanada, firansiye qatarliq gherb döletliride olturaqlashqan Uyghur muhajirlirining sanimu kündin-kün'ge köpeymektiken.

Muhajirettiki birinji ewlat Uyghurlarning ana yurtidin özliri bilen bille élip chiqqan baliliri we yaki chet elde tughulghan perzentliri hazir ottura mekteplerde yaki aliy mekteplerde oquwatqan bolup, ulardin bir türküm ixtisasliq ikkinchi ewlad Uyghurlar yétiship chiqishqa bashlighan.

Gérmaniyede turushluq 18 yashliq shahnur qasim, kanadada turushluq 15 yashliq mehliya chetinkayagha oxshash Uyghur yashlar özliri turushluq döletlerdiki mekteplerde yaxshi oqupla qalmastin, belki yene sawaqdashlirigha we shu yerdiki yerlik xelqqe xitayning Uyghurlargha yürgüzüwatqan “Irqi qirghinchiliqi” ni anglitishqa bashlighan. Ular ijtima'iy taratqularda Uyghurlarning béshigha kéliwatqan qorqunchluq weziyetni anglatqan widiyolarni ishlep tarqitish arqiliq, chet ellik yashlarning diqqitini Uyghur mesilisige tartqan.

Bu yash qizlar radiyomizning ziyaritini qobul qildi. Ular: “Biz chet ellerde, erkin dunyada chong bolghan Uyghur yashliri bolush süpitimiz bilen esli wetinimizde erkin nepes alalmaywatqan qérindashlirimizning awazi bolushni talliduq, bu bizning bizning burchimiz,” dep qaraydiken. Söhbitimizning tepsilatigha qiziqsanglar, diqqitinglar programmimizning tepsilatida bolghay.