Sedirdin: “Heyranmen, olimpik ötküzüwatqan xitayning bizge séliwatqan zulumlirini dunya bilmemdighandu?”

Qazaqistan puqrasi sedirdin radiyomiz we bashqa xelq'ara xewer agéntliqlirining ziyaritini qobul qilip, atushta lagérgha qamalghan ayali, yeni 3 balisining anisi muyesserni qutquzush üchün, a'ilisining we Uyghurlarning wezitini aktip anglitip kelmekte. Bu yil 38 yashqa kirgen muyesser, lagérlar deslep bashlan'ghan mezgillerde yurti atushta sewebsiz tutqun qilin'ghan. Uning 2019-yilidin buyan zawutlarda mejbury emgekke séliniwatqanliqi melum. Yéqinda muyesser qizining tughulghan küni munasiwiti bilen alahide ruxset élip, a'ilisidikiler bilen widéyoluq körüshken. Teshwish ichidiki bu qisqa körüshüshte sedirdin ayalining melum zawutta mejbury emgekke séliniwatqanliqidin xewer tapqan. Tepsilatini muxbirimiz gülchéhre anglitidu.

Bu widéyodiki yighlamsirighan ana buningdin 5 yil ilgiri, yeni 2017-yili 3-ayda atushta lagérgha qamalghan muyesser muhemmettur. Bu uning lagérgha qamalghandin buyanqi 5 jeryanida qizining tughulghan künini tebriklep tunji qétim téléfon qilishi iken.

Muyesser muhemmetning yoldishi qazaqistanliq sedirdin bu widéyoluq körüshüsh xatirisini yéqinda radiyomizgha teminlidi. Ular 2006-yili misirda oqush jeryanida öz'ara tonushup toy qilghan. 2007-Yili qazastanda bextlik bir a'ile qurup, ikki oghul bir qiz perzentlik bolghan.

Sedirdinning bildürüshiche, ayali muyesser muhemmet 2016-yili 9-ayda pasport uzartish ishi bilen qazaqstandin yurti atushqa qaytqan, emma aridin uzun ötmeyla xitay da'iriliri teripidin atushta tutqun qilinip, lagérgha qamalghan. U tutulghanda 4-perzentige yéngila éghir ayagh iken. Muyesser lagérgha élip kétilip bir mezgildin kéyin, u lagér doxturxanisidin sedirdin'ge qisqa uchur yollap “Bala yoq boldi” dégen.

Sedirdin 2019-yili 7-aydin bashlap, ayalining tutulushi, lagérgha qamilishi we kéyinche atushtiki lagérdin chiqirilip zawutta mejburiy emgekke séliniwatqanliqi toghriliq özi anglighan ehwallarni radiyomizgha yetküzüp kelmekte.

Lagérlar dunyagha pash bolghandin kéyin, “Ipadisi yaxshi” dep qaralghan bir qisim tutqunlarning “Kesipke chiqirilghanliqi”, ularning yenila shu lagérlargha yandash sélin'ghan zawutlarda qul ornida mejburiy emgekke séliniwatqanliqi pash bolghan idi. Sedirdin birqanche yildin buyan xelq'araliq axbarat agéntliqliri we kishilik hoquq teshkilatlirigha guwahliq bérip, ayalini qutquzush üchün heriket qilip kelmekte.

Sedirdin yéqinda undidar arqiliq ayali bilen sözleshkinide, uning atushtiki melum éléktir zapchasliri zawutida éyigha 200 yüen ma'ash bilen mejburiy ishlewatqanliqidin xewer tapqan. U yéqinda en'giliyediki “Xewer qanal-4” ning ziyaritini qobul qilghandimu “Ayalim qul ornida ishqa séliniwétiptu. Éyigha 200 yüen xitay puli nimige yétidu! ?. . .” dégen.

Yoldishi bilen widéyoluq körüshkende muyesser özining lagérdin zawutqa ishleshke chiqirilghanliqi, 200 yüen ayliq alidighanliqini éytqan bolsimu, emma özining qaysi zawutta, künige qanche sa'ettin ishleydighanliqi we bashqa ehwallar heqqide gep qilalmighan.

Teshwish, wehime ichidiki bu tunji körüshüshtin kéyin, sedirdin ayali bilen yene “Körüsheleymenmu-yoq” dégen endishe ichide qalghan. U özining ayalini qutquzush üchün peqet metb'u'atlargha sözleshtin bashqa amalining yoqliqini, qazaqistan da'iriliridinmu ümidining üzülgenlikini bayan qildi.

Sedirdin öz a'ilisige oxshash milyonlighan a'ililerni parchilap, anilarni baliliridin ayrip, bigunah insanlarni türme, lagér we qulluq emgikining qurbanigha aylanduriwatqan, irqiy qirghinchiliq jinayitini hélihem dawam qiliwatqan xitaygha qarita pütün dunyaning amal qilalmay sükütte turghanliqigha bolghan epsusluqini ipade qildi. Sedirdin axirida chongqur epsusluq ilkide: “Heyranmen, olimpik ötküzüwatqan xitayning bizge séliwatqan zulumlirini dunya bilmemdighandu?” dep so'al qoydi.