“хитай әң чоң демократик дөләт” сәрләвһилик мақалә мәсхиригә учриди

Хитай сақчилириниң интернет ишләткүчиләрниң кимликини тәкшүрүватқан көрүнүши. 2013-Йили 31-июл.

Хитайниң һөкүмәт гезити-“йәр шари вақти” да елан қилинған “ким әң чоң демократик дөләт” сәрләвһилик мақалә 14 саәт ичидила хитай тордашлириниң кәң көләмлик мәсхирисигә учриған. Бу әһвал хәлқара мәтбуатларниңму диққитини тартқан.

“ким әң чоң демократик дөләт” сәрләвһилик обзор мақалисини бейҗиң чәтәл тили университети партком секретари хән йоң қәләмгә алған.

27-Авғусттики гогул торидин тәкшүргинимиздә хәлқарада тонулған нурғунлиған хәвәр агентлиқлири, даңлиқ тор бекәтлириниң күлкилик хәвәрләр стони, иҗтимаий алақә торлирида “йәр шари вақти гезити” дә елан қилинған бу мақалә вә 1000 дин артуқ хитай тордашлириниң инкас язғанлиқи һәққидә хәвәр вә хәвәр анализлири елан қилинған.

Әнглийә б б с агентлиқи бүгүн елан қилған “йәр шари вақти гезитиниң җуңго әң демократик дөләт дегән мақалиси муназирә қозғиди” сәрләвһилик хәвәр анализида мақалиға нисбәтән хитай торлирида йезилған хитай тордашлар мақалә апторини “чәтәл тиллири университетниң 1-қол башлиқи бундақ мақалини йезип елан қилғинида башқиларниң күлкә обйектиға айлиништин қорқмиғанмиду?! йәр шари вақти гезити бу мақалини елан қилиш арқилиқ ишәнчлик һалда өзиниң демократийә уқумидин хәвири йоқлуқини ипадиләпту,” дегән инкаслар нәқил қилип елинған.

Яхоо ториниң бүгүнки санида “йәнә бир күлкилик хәвәр чиқти, җуңго дунядики әң демократик дөләт имиш” дегән мавзу билән “йәр шари вақти гезити” дики мақалә вә хитай тордашлириниң инкаслири бесилған.

Хитай тордашлири мақалидә ишлитилгән “җуңго әң чоң демократик дөләт”, “җуңго демократийәси әң һәқиқий” дегән ибариләргә қапийидаш“җуңго әң қәдимий демократик дөләт”, “җуңго әң мукәммәл демократик дөләт”, “рәис мав зедоң улуғ демократийә тәшәббусчиси”, “мәдәнийәт инқилабий пролетариятниң демократийәси”,“җуңгода әмәлдарлар демократийәдин пайдилинип бейиди” дегәндәк мавзулар қоюлуп кинайилик инкаслар йезилди.

Бейҗиң чәтәл тили университетниң партком секретари мақалисиниң 1-абзасидила ғәрбниң демократийә тәшәббусиға һуҗум қилип: “ғәрб таратқулири һәр вақит һиндистанни әң чоң демократик дөләт дәп мәдһийәләйду, хоңкоңдики өктичиләрни ‛демократийини тәшәббус қилғучилар‚ дәп тәрипләйду. Уларниң мәқсити җуңгони демократ дөләтләр қатаридин сиқип чиқириш, җуңгода һөкүмәтсизлик қалаймиқанчилиқ кәлтүрүп чиқириш. Әмәлийәттә җуңго 21-әсирдики әң һәқиқий демократийини намаян қилди. Җуңго һөкүмити әң үнүмлүк демократийини әмәлгә ашурди.” дегән ибариләрни ишләткән.

Хәнйоңниң мақалисигә инкас язған гуаңдуңлуқ бир тордаш хәнйоңниң сөзини мәсхирә қилип, “секретар җанаблири тоғра дәйду. Мәнму қошумчә қилай. Мақалиға ‛җуңго әң қәдимий демократик дөләт‚ дегән ибариләрни қошқан болса техиму мукәммәл болаттикән. Чүнки җәнго дәвридики миңзи ‛авамниң көңлини алсаң җаһанни қолға алисән дегән‚. Рәис мав зедоң ‛хәлқ үчүн хизмәт қилайли!‚ дегән. Җуңгода хәлқ компартийәни таллиди. Улуғ, дана, һеч қачан хаталашмайдиған компартийә вә һөкүмити һакимийәтни мәһкәм тутуп, изчил хәлқниң мәнпәәтни үчүн хизмәт қилмақта. Шуңа дөлитимиз хәлқиниң аталмиш ‛кишилик һоқуқ‚ дегән қуруқ емизгигә әлвәттә еһтияҗи йоқ. Җуңгода миңзи демократийини тәшәббус қилғанда америкалиқлар техи мәвҗут әмәс иди. Шуңа ‛җуңго әң чоң демократик дөләт дегән бу сөз задила хата әмәс!‚ дәп язған.

Хубей тийәнмин шәһиридики бир тордаш “җуңгочә демократийә” дегән мавзуни қоюп, “даһиймиз мав зедоң ‛хәлқ демократийәси асасидики диктатор барлиқ әксийәтчиләргә зәрбә бериду‚ дегән. Мана бу пәқәт җуңгодила бар демократийә. Биз компартийә яритип бәргән һәммә адәм баравәр, хатирҗәм тәрәққий қилған бүгүнки турмушимизға рази. Шуңа биз пәхирләнгән һалда бизгә җуңгочә демократийә керәк, ғәрбниң қалаймиқанчилиқ туғдуруш ғәризидики аталмиш кишилик һоқуқ демократийәси керәк әмәс” дегән инкасни язған.

Бейҗиң чәтәл тили университетниң партком секретари хәнйоң мақалисидә йәнә “бәзи дөләтләр демократийә дегән сөзни дәстәк қиливелип, пул вә мәнпәәт гуруһлириниң контроллуқидики бирқанчә сиясий партийиләр ичидин дөләт рәһбири сайлимақта. Улар ‛демократик сайлам‚ намидики бу түзүмни җуңгоға таңмақчи.” дәп йезип, ғәрб демократик дөләтлириниң демократик сайлимиға һуҗум қилған.

Хәнйоңниң бу сөзлиригә инкас қайтурған гуйҗулуқ бир тордаш өз наһийисидики бир қетимлиқ аталмиш демократик сайламни нәқил елип, мәсхирилик ибариләр арқилиқ җуңгочә демократик сайламни тәнқидлигән.

У мундақ дегән:“мән башқа гәп қилмай пәқәт өз бешимдин өткүзгән наһийимиздики демократик сайламнила нәқил алай. Бизниң районда хәлқ вәкили сайлиғанда идаримизниң тәшкиллиши билән алдинала исми бәлгиләп қоюлған үч кишигә беләт ташлидуқ. Бизгә бу үч кишидин өзүңлар таллиған кишигә бәлгә қоюңлар деди. Бу кишиләрни мән билмәйдикәнмән, уларниң немә иш қилидиғанлиқи һечкимгә аян әмәс икән, әмма биз йәнила уларниң ичидики бирәйләнгә халиғанчә бәлгә урдуқ. Мана бу һазир биздә омумлашқан җуңгочә демократик сайлам. Биздә әлвәттә чәтәлләрдикидәк өзини намзатлиққа көрсәткән кишиләр җапа тартип өз пиланлирини сөзләп, пуқраларға немә иш қилип беридиғанлиқи һәққидә вәдә бәрмәйду. Кишиләрдин өзини қоллап беләт ташлашни тәләп қилмайду. Һөкүмитимиз хәлқни вақти зайә болмисун, сайлинидиған башлиқни издәп аварә болмисун дәп, өзила әң мувапиқ намзат көрситип бериду. Бизму буниңға көнүк. Биз әлвәттә ғәрбчә демократик сайлам елип баримиз дәп җәмийәтни қалаймиқан қилсақ болмайду-дә?”

Нәнҗиң шәһиридин бир тордаш “хәнйоң әпәнди, ‛ғәрб дөләтлири җуңгони демократик дөләтләр қатаридин чиқиривәтти‚ дәп вайсимиса боптикән. Мениңчә дөлитимиздә һөкүмәт әмәлдарлири демократийәдин пайдилинип таза бейиватиду. Қараңлар һәтта әң төвән дәриҗидики һөкүмәт әмәлдарлириму җуңгочә демократийәдин үнүмлүк пайдилинип, парихорлуқ билән бейип ‛кичик йолваслар‚ ға айлинип болди. Һазир балилиримизни мәктәпкә киргүзүш үчүн мәктәп мудириға пара беримиз. Дохтурға давалиниш үчүн ‛қизил болақ‚ беримиз. Һөкүмитимиз паш болған бу парихор әмәлдарларни тутупму түгитәлмәйватиду. Тйәнҗиндики партлаш вәқәсигә сәвәб болғиниму шу җайдики сақчи башлиқиниң оғлиниң игидарчилиқидики химийилик буюмлар искилати икән. Мана бу җуңгода һөкүмәт әмәлдарлири демократийәдин әң үнүмлүк пайдилиниватқанлиқиниң әмили мисали” дәп язған.

Нәнҗиңлиқ йәнә бир тордаш кинайилик қилип, “әҗәба ғәрбниң демократик түзүми яхши болмиса, ундақта пүтүн дунядики көплигән дөләтләр йәнә немә үчүн демократийини тәшәббус қилиду? демократик сайлам түзүмини йолға қойиду? хоңкоң җуңгоға қайтуруп берилгәндин кейин җуңго йәнә немә үчүн бир дөләт икки хил түзүмни тәшәббус қилиду? хоңкоңлуқлар немә үчүн чоң қуруқлуқниң түзүмини қобул қилишни халимайду? тәйвәнликләр немә үчүн җуңгониң түзүмини йолға қоймайду?” дәп язған.