“Yaponiye dölet mudapi'e aq tashliq kitabi” da Uyghur, tibet mesililirining tilgha élinishi toghrisida inkaslar

26-Awghusttin bashlap yaponiye dölet mudapi'e ministirliqi resmiy tarqitishqa bashlighan “Yaponiyening 2016-yilliq dölet mudapi'e aq tashliq kitabi” da Uyghur, tibet mesililiri tilgha élin'ghan.

Yaponiye dölet mudapi'e ministirliqi bésip tarqatqan 483-betlik aq tashliq kitabning xitay heqqidiki babida mundaq déyilgen: “Xitayning sherqiy déngiz we jenubiy taqim aralliridiki herbiy heriketlirining üzlüksiz küchiyishi asiya rayonning bixeterlikige zor tehdit élip keldi. Xitay xelq'ara qanun'gha boy sunmay qoshna ellerning endishisini kücheytiwetti”.

Aq tashliq kitabta xelq'ara weziyet,asiya rayonining bixeterlik mesilisi toghrisidimu türlük mulahiziler yürgüzüsh bilen birge shimaliy koréyening üzlüksiz élip bériwatqan uzun musapilik bashqurulidighan bomba siniqini yaponiye özi üchün chong tehdit dep körsetken.

Kitabta xitay dölitining yaponiye déngiz tewelikige we sénkaku arili etrapigha qilghan türlük hujumliri yilliq jedweller arqiliq körsitilgen bolup, buningda 2016-yili 15-awghust xitay béliqchi kémiliridin 300 ge yéqin kémining birla waqitta sénkaku arili etrapida peyda bolushining özini yaponiye terep qobul qilghili bolmaydighan heriket, dep éytilghan.

Kitabta yaponiye amérika bilen herbiy hemkarliqlarni kücheytip birlikte asiya-tinch okyan rayonining bixeterlikini qoghdaydighanliqini bildürgen.

Mezkur aq tashliq kitabning xitay ichki weziyiti heqqide toxtalghan qismida xitay kompartiyisining 18-nöwetlik qurultiyidin kéyinki xitay weziyitidiki chong özgirishler heqqide toxtilip,buningda shi jinping bashchiliqidiki xitay kompartiyisining chériklik we parixorluqqa qarshi turush herikitini yuqiri dolqun'gha kötürüp, xitay merkizi hökümitidiki ju yungkangdek emeldarlarni qolgha élip ularni qanuniy jawabkarliqqa tartqanliqini misal qilip qilip körsetken.
Bu qismida xitay weziyitining üzlüksiz halda tewresh ichide turuwatqanliqini bayan qilish arqiliq xitaydiki kompartiyige qarshi xitay démokratliri bilen xongkong we chet'eldiki xitay kishilik hoquq pa'aliyetchilirining birlikte béyjing hökümitige qattiq tehdit séliwatqanliqini ilgiri sürgen.

Mezkur qisimda xitaydiki millet mesilisi tilgha élinip uningda: “Xitayning Uyghur, tibet aptonom rayonliridiki Uyghur, tibetler xitaydin ayrilip chiqip öz aldigha musteqil dölet qurush herikitide boluwatidu. Uyghur, tibetlerning musteqilliq arzusi kündin-kün'ge küchiyiwatidu” déyilgen.

Yaponiye dölet mudapi'e aq tashliq kitabining yuqiriqi mezmunliridin xewerdar bolghan yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi ilham mexmut bu heqte özining qarashlirini bayan qildi.

Yaponiyede közge körün'gen qanunshunas yamada yaponiye dölet mudapi'esining mezkur aq tashliq kitabida Uyghur, tibet mesilisining tilgha élinishi toghrisida toxtilip: “Yaponiye Uyghur, tibet kishilik hoquq mesililirige uzundin buyan köngül bölüp kéliwatidu. Yaponiye Uyghur, tibet mesilisining xelq'araliq yönilishige we kelgüsige tolimu qiziqidu. Shunga aq tashliq kitabqimu Uyghur, tibet mesilisini kirgüzgen bolushi we buninggha nisbeten yaponiye bashqiche qarashta boluwatqan bolushi mumkin dep oylaymen” dédi.

Axirida ziyaritimizni qobul qilghan yaponiye Uyghur birliki teshkilatining re'isi turmuhemmet hashim aq tashliq kitabqa kirgüzülgen Uyghur, tibet mesilisi heqqide toxtaldi.

Igilishimizche, yaponiye dölet mudapi'e ministirliqi 2015-yili élan qilghan dölet mudapi'e aq tashliq kitabidimu Uyghur, tibet mesililirige alahide orun bergen.

Yuqiriqi awaz ulinishtin tepsilatini anglang.