Хитай тәрәпниң америка-хитай сода келишимидики мәзмунларни өзгәртиши күчлүк диққәт қозғимақта

Америка билән хитай оттурисидики сода уруши күнсайин кәскинлишип, ахирқи келишим техи имзаланмиған бир мәзгилдә хитай тәрәп икки дөләт оттурисидики сода келишиминиң дәсләпки нусхисидики мәзмунларни пүтүнләй өзгәртивәткән.

“ройтерс” агентлиқиниң 8-майдики хәвиригә қариғанда, хитайниң муавин баш министири лю хе америка билән болған сода сөһбитини давамлаштуруш мәқситидә 9-май күни вашингтонға йетип келидикән. Шу күни кәчтә икки дөләт оттурисидики сода келишимниң бейҗиң тәрәп пүтүнләй өзгәртип тәйярлиған дәсләпки нусхисиму вашингтонға әвәтилгән. Хитай тәрәп тәйярлиған келишимниң дәсләпки нусхиси 150 бәткә йеқин болуп, хитай тәрәп буниң мәзмуниға пүтүнләй өзгәртиш киргүзгән һәмдә шу арқилиқ американиң ядролуқ тәләплиригә қошулмайдиғанлиқини ишарә қилған.

Хәвәрдә дейилишичә, әслидики сода келишиминиң дәсләпки нусхиси йәттә бөләктин тәркиб тапқан. Буниңда американиң хитай үстидин сода уруши қозғишиға сәвәб болған бәзи муһим мәсилиләргә қарита хитай тәрәпниң мувапиқ инкас қайтуруши, йәни хәлқара қанун-низамлар бойичә келишимгә келиши тәләп қилинған. Булар асаслиқи хитайниң американиң әқлий мүлүклири вә сода мәхпийәтликини оғрилиши, америка ширкәтлирини техника өтүнүп беришкә қистиши, адаләтсиз риқабәт, малийә вә пул-муамилә саһәсидики монуполлуқ қатарлиқларни өз ичигә алидикән.

Хәвәргә қариғанда, америка президенти доналд трамп хитайниң муавин баш министири лю хениң вашингтонға сода сөһбити үчүн кәлгән вақтиға тоғрилап тивиттерда бир учур йоллиған. У бу учурида хитайниң 200 милярд долларлиқ мәһсулатлириға %10 дин %25 пирсәнткичә таможна беҗи қойидиғанлиқидин бешарәт бәргән.

Көзәткүчиләрниң қаришичә, хитайниң әслидики сода келишимидики муһим мәзмунларни өзгәртип елип келиши вә америка оттуриға қойған ядролуқ мәсилиләрдин өзини қачуруши икки дөләт арисида айлардин бери давам қиливатқан сода урушиниң келишим билән һәл болмайдиғанлиқидин дерәк беридикән.