Xitay hökümiti balilar ma'arip programmisidin “Az sanliq milletlerning tilini qoghdash” dégen maddini chiqiriwetken

Xitay hökümiti yéqinda ‍özining 10 yilliq yéngi “Balilar ma'arip tereqqiyat programmisi” ni élan qilghan. Biraq her pursette az sanliq milletlerning til-yéziqini qoghdawatqanliqini tekitlep kelgen xitay hökümiti, yéngi programmisida burunqi “Az sanliq milletlerning öz ana tilida terbiye élish hoquqigha hörmet qilish we qoghdash” dégen maddini chiqiriwetken. Melum bolushiche, uning ornigha “Ortaq dölet til-yéziqini kéngeytishni algha sürüsh” dégen madda kirgüzülgen.

Közetküchilerning qeyt qilishiche, xitay hökümiti Uyghur élide Uyghur tilini ma'arip we hökümet orunlirida cheklep, xitay tilini “Ortaq dölet tili” dégen namda omumlashturushqa kirishken'ge xéli bolghan bolsimu, biraq uning siyasiti bu qétim xitay merkizi hökümiti teripidin resmiyleshken. Tetqiqatchilar xitay hökümitining 2017-yili bashlan'ghan chong tutquni bilen bir waqitta 600 mingdin 800 mingghiche bolghan Uyghur balilirini mejburiy “Yataqliq mektepler” ge orunlashturup, ularning ana tili we en'enisi bilen bolghan alaqisini üzüp tashlighanliqini ilgiri sürüp keldi.

Melum bolushiche, xitay hökümitining 28-séntebir élan qilin'ghan 10 yilliq “Ösmürler tereqqiyat programmisi” ning 3-qismining 4-maddisi “Milliy rayonlarning ma'arip süpiti we sewiyesini östürüp, ortaq dölet til-yéziqini ilgiri sürüshni kücheytish, milletler ittipaqliqi we tereqqiyat terbiyesini chongqurlashturush” qa özgertilgen. Halbuki, uning 2011-yili élan qilghan 10 yilliq “‍Ösmürler tereqqiyat programmisida “Az sanliq milletlerning öz ana tilida terbiye élish hoquqigha hörmet qilish we qoghdash” telep qilin'ghanidi.