Америка президенти җов байден украинаға таҗавуз қилған русийәгә йеңи җаза тәдбирлирини елан қилди

Америка президенти җов байден 24-феврал пәйшәнбә күни украинаға таҗавуз қилған русийәгә қарита йеңи җаза тәдбирлириниң қоюлидиғанлиқини елан қилди.

Президент байден росийә украинаға шу йәр вақти пәйшәнбә сәһәрдә һуҗум қозғиғандин кейин, ақсарайдин қилған тунҗи нутуқида мундақ дегән: “путин таҗавузчидур, бу урушни путин таллиди. Шуңа у вә униң дөлити барлиқ ақивәткә мәсул болуши керәк”.

CNN Телевизийәсиниң хәвәр қилишичә, президент байден елан қилған йеңи җаза тәдбирлири росийә банкиси қатарлиқ 4 банкини җазалаш, уларниң мал-мүлкини тоңлитилиш, америка вә явропаниң русийәгә салидиған мәбләғлирини тохтитиш, йәниму көплигән рос әмәлдарлириға җаза тәдбири қоюш вә пән-техника чәклимиси қоюш қатарлиқларни өз ичигә алидикән. Хәвәрдә бу җаза тәдбириниң росийәниң иқтисадий вә һәрбий санаитигә еғир зәрбә беридиғанлиқи илгири сүрүлгән.

Байден йәнә шималий атлантик әһди тәшкилати қуруқлуқ вә һава қисимлириниң шәрқий явропаға йеңиваштин орунлаштурулғанлиқини елан қилған. Әмма у америка армийәсиниң украинада урушқа қатнашмайдиғанлиқини әскәрткән.

Росийә қисимлири америка вә явропа иттипақиниң күчлүк агаһландурушлириға қаримай пәйшәнбә күни сәһәрдә украинаға һуҗум қозғиған иди. Русийә әскәрлириниң шимал вә җәнубий тәрәпләрдин чеградин бөсүп өткәнлики, пайтәхт кийевни өз ичигә алған бир қанчә шәһәрләрдә партлашларниң йүз бәргәнлики хәвәр қилинған иди.

Путинниң украинаға қаратқан бу һуҗуми америка вә явропа әллири тәрипидин “таҗавузчилиқ” дәп қаралған вә қаттиқ әйибләнгән. Әмма мушундақ бир пәйттә хитай һөкүмитиниң росийәниң бу һәрбий һәрикитини “таҗавуз” яки “ишғал” дәп атимаслиқи күчлүк диққәт қозғиди.

Хитай ташқий ишлар министерлиқиниң баянатчиси хуа чунйиң 24-феврал күни мухбирларниң бу һәқтики соалиға җаваб бәргәндә: “биз буниңға дәрһал баһа бәрмәймиз. Хитай әң йеңи вәзийәтни йеқиндин көзитиватиду. . . Таҗавузчилиқниң ениқлимисиға кәлсәк, мениңчә, биз украинаниң һазирқи вәзийитигә қандақ қаришимиз керәкликини баһалишимиз керәк. Һәммә адәм етирап қилишни халимисиму, украина мәсилисиниң башқа интайин мурәккәп тарихий арқа көрүнүши бар,” дегән. У һәтта росийәниң украинаға киришидә американиң “гунаһи” барлиқини илгири сүргән.

Тивиттер қатарлиқ иҗтимаий таратқуларда хитайниң бу позитсийәси қаттиқ әйибләнмәктә. Нурғун тәһилилчиләр хитайниң росийәниң украинаға таҗавуз қилишини қоллап кәлгәнликини илгири сүрмәктә. Нопузлуқ гезитләрдин “малийә вақти гезити” бүгүнки бир мақалисидә, хитайниң росийәни иқтисадий җәһәттин қоллап, америка вә явропаниң русийәгә қаритидиған кәлгүси иқтисадий җазалириға қарши қоғдашқа тәйярлиқ қиливатқанлиқини билдүргән.