“Téren tintish” (Deep Seek) epide Uyghur we xitaygha munasiwetlik sezgür témilar cheklen'gen

Xitay yasap chiqqan sün'iy eqil epliridin “Téren tintish” (Deep Seek) ep magizinidin orun élish bilen tengla bu heqtiki tenqid we ghulghula chuqanliri herqaysi axbarat wasitiliridin orun aldi.

Ros andérson (Ross Anderson) imzasida “Közetküchi” gézitining 27-yanwar sanida élan qilin'ghan bu heqtiki obzorda éytilishiche, aptor mezkur epni chüshürgendin kéyin uningdin “Uyghurlar kim?” dep sorighan. “Téren tintish” buninggha jawab bérip, Uyghurlarning türkiy tilliq xelq ikenliki, ularning mol medeniyet miraslirigha ige ikenlikini tilgha alghan. Arqidinla xitay hökümiti ijra qiliwatqan kishilik hoquq depsendichilikliri tüpeylidin Uyghurlarning yéqindin buyan xelq'arada zor diqqet qozghawatqan témilardin boluwatqanliqini؛ Uyghurlarning zor tutqun, mejburiy emgek, kolléktip nazaret, diniy we medeniyet heqlirining cheklinishi qatarliqlargha nishan boluwatqanliqini eskertken. Arqidin ushtumtutla bu uchurlarning hemmisi biraqla yuyulup ketken hemde tézdin “Kechürüng! buninggha jawab bérish hazirche qolumdin kelmeydu. Bashqa témilar heqqide sözlisheyli” dégen uchurni körsetken.

Aptor yene “Tyen'enmén qirghinchiliqi” heqqide so'al sorighanda, mezkur ep yene oxshash shekilde özining buninggha jawab bérelmeydighanliqini tekitligen. Mezkur epni ishlitip baqqanlardin jordan isimlik bir yash “Qéni, shi jinpingni tenqidlep baqqin” dégende bu ep oxshashla buning özi jawab béreleydighan da'iridin halqip ketkenlikini éytqan. U qayturupla “Emise donald trampni tenqidlep baqqin” dégende mezkur ep tézdin donald trampning onlighan “Qamlashmighan” tereplirini qatirigha tizip chiqqan.

“Qebih xitay” namidiki qollan'ghuchi 28-yanwar küni “Téren tintish” heqqide söz qilip, mezkur epning emeliyette xitay kompartiyesining chongqur tesiride ikenlikini, xitaydiki bashqa eplerge oxshash buningmu xitay teshwiqati üchün xizmet qilidighanliqini eskertken. Shundaqla xitayning hazir gherb dunyasi temin etken yuqiri pen-téxnika arqiliq, xitay kompartiyesining teshwiqatini qilish we saxta uchur tarqitish bilen meshghul boluwatqanliqini tekitligen.