Xitay axbarati erdoghanning sözlirini “Ikki dölet munasiwitining tereqqiyati üchün bérilgen kapalet” dep bahalidi

Muxbirimiz irade
2019.07.08

Türkiye prézidénti rejep tayyip erdoghan 2-iyul küni xitaygha qilghan resmiy ziyariti mezgilide Uyghurlar uchrawatqan zulumni tilgha almighanliqi seweblik türkiyediki öktichi partiye rehberliri we jama'etning küchlük tenqidige uchrighanidi.

CNN Téléwiziyesining 5-iyul künidiki xewirige qarighanda, prézidént erdoghan xitay ziyaritidin kéyin qilghan bir sözide: “Men, her ikki terep üchün sezgür bolghan bu mesilige bir chare tapimiz, dep oylighan idim” dégen.

CNN Ning bayan qilishiche, erdoghanning axbaratqa mes'ul yardemchisi erdoghanning xitay dölet re'isi shi jinping bilen körüshkende Uyghur mesilisini tilgha alghanliqini, emma bu mesilining suyi'istémal qilinip, türkiye-xitay munasiwetlirige selbiy tesir körsitishidin endishe qilidighanliqini bildürgen.

Halbuki, türkiye axbaratliri we xitay axbaratlirining xewerliridin qarighanda, türkiye prézidénti erdoghan shi jinping bilen uchrashqanda herqandaq shexsning türkiye-xitay munasiwitige ziyan sélishigha yol qoyulmaydighanliqini, türkiyening qet'iy halda esebiylikke qarshi turup, xitay bilen bolghan siyasiy jehettiki ishenchni ashurushqa küch serp qilidighanliqini bildürgen. U shundaqla “Shinjangdiki xelqlerning bextiyar turmush kechürüwatqanliqi hemmige ayan pakit” dégen.

Xitayning hökümet awazi bolghan “Yershari waqti géziti” de 8-iyul küni élan qilin'ghan bu heqtiki bir maqalide, türkiye prézidénti erdoghanning yuqiridiki sözlerni qilish arqiliq xitaygha kapalet bergenliki ilgiri sürülgen. Maqalide “Xitay hökümitining shinjangda yürgüzüwatqan siyasetliri uning ichki ishi we héchkimning uninggha arilishish heqqi yoq. Erdoghanning shinjang heqqidiki so'allargha qayturghan jawabi ikki dölet munasiwetlirini yéngilashning aldinqi sherti we bérilgen kapalitidur. . . Türkiyening shinjang heqqidiki so'allargha arilashmasliqi uning özige paydiliq. Shundaq qilghandila türkiye xitay bilen bolghan munasiwitidin payda alalaydu” dégendek sözler orun alghan.

Türkiye tashqi ishlar ministirliqi bu yil 2-ayda axiri sükütini buzup, xitay hökümitining milyonlarche Uyghurni yépiq terbiye lagérlirigha solawatqanliqini bildürgen we uning qilmishlirini “Insaniyet üchün bir zor nomus” dep eyibligen idi. Halbuki türkiye prézidénti rejep tayyip erdoghanning bu qétimliq bayanlirini bolsa bezi axbarat organliri “Xitayni tenqid qilghan birdin-bir musulman dölet rehbiri erdoghanmu xitaygha téz pükti” dep xewer qildi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.