Gérmaniye tashqi ishlar ministiri xitayni “Sistémiliq chong reqib” dédi
2023.05.10
5-Ayning 10-küni, gérmaniye tashqiy ishlar ministiri annaléna bayérbuk (Annalena Baerbook) xitayni “Dunya sehniside barghanche küchiyiwatqan sistémiliq chong reqib” dégen hemde xitay hökümitini rusiyening ukra'inagha hujum qilghuchi dölet ikenlikini étirap qilishqa chaqirghan.
“Amérika radiyo tori” (ABC) ning xewirige qarighanda, xitay tashqiy ishlar ministiri chin gangning bu hepte yawropagha ziyaretke bérishi, yawropa döletlirining xitaygha tutqan pozitsiyeside melum burulush hasil qilghan؛ gérmaniye tashqiy ishlar ministiri bilen firansiye tashqiy ishlar ministiri birdek halda yawropaning iqtisadiy jehette xitaygha bek tayi'inip qalmasliqi kéreklikini tekitligen.
Gérmaniye tashqiy ishlar ministiri annaléna bayérbuk mundaq dégen: “Biz xitay bilen hemkarlishishqa bolidighan yerde hemkarlishishni ümid qilimiz. Emma xitaygha bek tayinip qalsaq xeterlik, jümlidin xewpsizlik mesilisidimu xeterlik, buninggha kirip qalsaq exmeqliq qilghan bolimiz. Shuni tonush kérekki, xitay biz bilen reqib, belki künséri küchiyiwatqan sistémiliq chong reqib”.
Annaléna bayérbuk yawropaning xitaygha qaritidighan siyasitining “Tamamen ayrilmasliq, emma xeterni tügitish” ikenlikini, chünki buning yawropaning xewpsizliki we erkinliki bilen zich munasiwiti barliqini bildürgen.
Xewerde körsitilishiche, xitay bilen soda munasiwiti küchlük bolghan we xitaygha izchil yumshaq mu'amile qilip kelgen gérmaniye bu qétim xitaygha qaratqan diplomatiyesini özgertken, yeni gérmaniyening üch partiyedin teshkillen'gen yéngi hökümiti xitaygha qattiq qol pozitsiye tutush yolini tallighan.
Xitay tashqi ishlar ministiri chin gang 5-ayning 9-küni annaléna bérbok bilen körüshkende, xitayning ukra'ina urushidin nep élish niyiti yoqluqini, xitayning bu yilning béshida otturigha qoyghan “Tinchliq pilani” ning yenimu ilgiriligen halda muzakirige qoyulidighanliqini bildürgen. Chin gang 5-ayning 10-küni firansiye tashqi ishlar ministiri kolonna (Colonna) bilen körüshken.
Gérmaniye bilen firansiyening tashqi ishlar ministirliri xitayni rusiyening “Hujumchi dölet” ikenlikini éniq tonushqa, rusiyege qoral teminlimeslikke, belki rusiyeni esker chékindürüp bu urushni ayaghlashturushqa qayil qilishqa chaqirghan.
Xitay diplomati chin gangning bu qétimliq yawropa ziyariti yawropa ittipaqi bilen xitay ukra'ina mesiliside kélishelmeywatqan we ziddiyet ulghiyiwatqan bir waqitqa toghra kelgen. Yawropa ittipaqi rusiyege bérilgen iqtisadiy jazadin egip ötüp rusiyege yardem qiliwatqan döletlerge émbargo qoyidighanliqini élan qilghanda, xitay eger bu jaza ijra qilinsa yawropadin öch alidighanliqini bildürgenidi.