Hindistan bilen xitay b d t xewpsizlik kéngishidimu ixtilapqa chüshti

Xitay-hindistan chégra qoghdash qisimliri himalayadiki chégrasida bir-birige qarshi tash-toqmaqlar bilen toqunushup arqidinla b d t xewpsizlik kéngishidimu bir-birige qarshi ixtilapqa chüshken. Hindistan tashqi ishlar ministiri jayshenkar 15-dékabir xewpsizlik kéngishining térrorluqqa qarshi turush alahide yighinida söz qilghanda xitayni isharet qilip, bezi döletlerning köp tereplimilik munberlerni “Jinayi jawabkarlarni aqlash we qoghdashta qalaymiqan qolliniliwatqanliqi” ni éytishi, xitay wekilining qarshiliqigha uchrighan.

Hindistan 2008-yilidiki bumbay térrorluq hujumigha qatnashqan bezi pakistanliqlarni b d t ning térrorluq tizimlikige kirgüzüshni telep qilghan bolsimu, lékin xitay bu teklipni tosup qoyghan.

166 Adem ölgen bumbay térrorluq hujumigha pakistanni baza qilghan leshkeri ta'ibe jawabkar, dep eyiblen'genidi. “Jenubiy xitay seher pochtisi” gézitining xewer qilishiche, yighinda jayshenkar xewpsizlik kéngishige eza bezi döletlerning “Yéterlik seweb körsetmeyla delillerge tayan'ghan teklip layiheliri” ni tosup qoyghanliqini eyiblep, “Bu kéngeshning ichi we sirtida qosh ölchemni qandaq qilimiz? beziler uzundin béri térrorluqning bir xil wasite yaki taktika bolushini dawamlashturup keldi” dep sözligen.

Uninggha qarita xitayning xewpsizlik kéngishide turushluq wekili jang jün söz élip, pütün tereplerning térrorluqqa qarshi küreshte “Gé'o-siyasi we idé'ologiyelik bir tereplimiliklerdin waz kéchishi” ni, bu yerdiki eng muhim térrorluq teshkilatining “Sherqiy türkistan islam herikiti” ikenlikini ilgiri sürgen.

Uning qarishiche, bezi döletlerning “Térrorluqqa qarshi turushni siyasiylashturushi, wastilashturushi, qosh ölchem yaki tallash usulini qollinishi epsuslinarliq” bolup, “Bu, yershari térrorluqqa qarshi hemkarliqqa buzghunchiliq qilmaqta” iken. Amérika, kanada, yawropa ittipaqi qatarliqlar we xelq'araliq teshkilatlar xitayning Uyghurlarni yoqitishta térrorluqni bahane qilghanliqini qeyt qiliwatqan bir waqitta, xitay wekilining “Sherqiy türkistan islam herikiti” ni eng muhim térrorluq teshkilati déyishi diqqet qozghidi.