Хитай баш әлчисиниң уйғурларни әйиблиши малайсияда күчлүк қаршилиққа учриған
2019.12.20
Хитайниң малайсияда турушлуқ баш әлчиси бәй тйәнниң малайсия таратқулирида мақалә елан қилип, уйғурларниң дәпсәндичиликкә учраватқанлиқини “ғәрб таратқулириниң тәшвиқати” дәп әйиблиши малайсияда қаттиқ наразилиққа учриған. Хоңкоңдики “җәнубий хитай сәһәри почтиси” гезитиниң хәвәр қилишичә, бәй тйәнниң мақалиси малайсияда муназирә қозғап қаттиқ тәнқидләнгән.
Хитай баш әлчисиниң мақалиси “юлтуз”, “малай почтиси”, “бәрита хариан” вә хитай тилидики “шинчи җипо” қатарлиқ гезитләрдә елан қилинғаниди. У: “ғәрб сиясәтчилири вә таратқулири ейтмиған шинҗаң тоғрисидики һәқиқәтләр” намлиқ мақалисидә, ғәрб таратқулириниң уйғур вә башқа аз санлиқ милләтләрниң тутқун қилинғанлиқиға даир доклатлирини “һессиятчил йерим ярмақ хәвәрләр” дәп әйиблигән. Бәй тийән, “хитайда уйғурдәк аз санлиқ милләтләрниң тән җазасиға әмәс, хитай қериндашлиридинму әвзәл сияси-иҗтимаий параванлиққа еришиватқанлиқи” ни илгири сүргән. Лекин, “җәнубий хитай сәһәри почтиси” гезитиниң билдүрүшичә, хитай әлчисиниң мақалиси у күткән нәтиҗә бәрмәй, әксичә мусулманларниң қаттиқ ғәзипини қозғиған.
Улар хитай баш әлчисиниң мақалисини басқан малайсия таратқулирини қаттиқ әйиблигән. Малайсиядики яш мусулман зиялийлириниң тәшкилати болған “ислами ойғиниш фронти” ниң директори әхмәт фәруқ муса, хитай даирлириниң һәр хил аммивий мунасивәт вастилирини ишқа селип, мусулманларни “буларниң һәммиси ғәрбниң сүйқәсти” дегәнгә қайил қилишқа урунуп келиватқанлиқи, лекин б б с ниң сүний һәмраһ сүрәтлиригә һечқандақ чүшәнчә берәлмәйватқанлиқини тәкитләп, “етник тазилаш елип бериливатқанлиқи бир пакит” дегән.
Бу муназирә 20 дәк мусулман дөлитиниң рәһбири өткән чаршәнбә күни малайсия пайтәхти куала-ломпурда йиғин өткүзүп, дунядики мусулманларниң мәсилиләрни музакирә қилған мәзгилдә йүз бәргән. Йиғинда уйғур мәсилисиниң музакирәқилинған-қилинмиғанлиқи мәлум әмәс, әмма малайсия баш министири махатир өткән һәптә ройтерс агентлиқиниң зияритини қобул қилғанда уйғур мәсилисиниң музакирә қилиниши мумкинликини билдүргәниди.