Marko rubiyo: “Pirézidént tramp xitayning ‛bir belbagh bir yol‚ qurulushigha taqabil turmaqchi”

Amérika tashqi ishlar ministiri marko rubiyo amérikaning xitayning “Bir belbagh bir yol” qurulushigha taqabil turushni meqset qilghan qedemlerni tashlaydighanliqini bildürgen.

Marko rubiyo bu sözlerni yéqinda amérikadiki “Bréytbart xewerliri” (Breitbart News) ning mexsus ziyaritini qobul qilghanda éytqan. U mundaq dégen: “Pirézidént donald tramp, xitayning ‛bir belbagh bir yol‚ qurulushigha taqabil turush üchün téximu köp kélishim tüzmekchi boluwatidu. Méningche, pirézidént tramp mezgilide biz bu heqtiki chong sodilarni körimiz”.

Xitay hökümiti teripidin yolgha qoyulghan we 150 tin artuq dölet qol qoyghan “Bir belbagh bir yol” qurulushining meqsiti, uzundin béri guman qozghap kéliwatatti. Bolupmu bu qurulushqa eza bolghan sirilanka qatarliq döletlerning qerz patqiqigha pétip, öz portini xitaygha ötküzüp bérishke mejbur bolushi bu qurulushning “Qerz tuziqi” dep atilishigha seweb bolghan.

Amérika tashqi ishlar ministiri marko rubiyo yuqiriqi gézitke qilghan sözide, bu qurulushqa qatnashqan döletlerning xitay aldida chüshüp qéliwatqan qiyin weziyitige sel qarashqa bolmaydighanliqini eskertip, mundaq dégen: “Biz yashawatqan bu dunyaning, bolupmu yer sharning yérimidin köprekining xitayning meblighini alghan we xitayning qerzige pétip, uning shapa'itige béqinip qalghan döletler bilen tolup kétishi, bizge paydiliq ehwal emes. . . Bu qurulush amérikaning menpe'etige tehdit peyda qilidu. Pirézidént tramp mana bu ehwalni özgertishke tirishiwatidu.”

Marko rubiyo yene, buning peqet amérikaningla arzusi emes, belki yene hindi-tinch okyandiki yaponiye, koréye, filippin, awstraliye we hindistan qatarliq döletlerningmu arzusi ikenlikini, ularningmu amérikaning dunya mesililiride köprek aktip bolushi we mewjutluqini dawamliq saqlishini ümid qilidighanliqini bildürgen.

Mushu ayning béshida, pirézidént tramp bilen hindistan bash ministiri naréndra modi hindistan arqiliq ottura sherq we yawropagha tutushidighan toshush liniyesi qurushni meqset qilghan bir qurulush türide hemkarlishishqa kélishken idi.

Aldinqi ayda tashqi ishlar ministiri marko rubiyo wezipige olturupla panamani ziyaret qilghan idi. Arqidinla panama xitayning “Bir belbagh bir yol” qurulushidin chékinip chiqqanliqini jakarlighan idi.