Misirning 2017‏-yildiki tutqunda xitaygha yardemleshkenliki ashkarilandi

Muxbirimiz erkin
2019.08.19

Firansiye agéntliqi misir hökümitining 2017‏-yili 7‏-ayning bashlirida Uyghurlarni tutqun qilip, xitay saqchilirigha yardemleshkenlikige da'ir bezi yéngi tepsilatlarni ashkarilidi.

Firansiye agéntliqining xewiride bildürülüshiche, tutqun bashlinishtin burun xitay bilen misir “Térrorluqqa qarshi turush” kélishimi imzalighan. Xewerde, kélishim imzalinip 3 heptidin kéyin tutqun bashlan'ghanliqi, tutqunda misir hökümiti xitay saqchilirining Uyghurlarni tutqun qilishi, soraq qilishi we xitaygha qayturup kétishige hemkarlashqanliqi tekitlen'gen.

Xewerde washin'gton uniwérsitétidiki insanshunasliq ilmiy mutexessisi derén baylérning sözidin neqil keltürülüshiche, shu qétimqi tutqunda “Xitay da'irilirige misirda misli körülüp baqmighan bir heriket erkinliki bérilgen” iken. Öz waqtida tutqun qilinip misir qamaqxanilirida yétip chiqqan, nöwette türkiyede panahliniwatqan bezi shahitlarning firansiye agéntliqigha bergen uchurida, özlirini xitay saqchilirining soraq qilghanliqigha heyran qalghanliqi we soraqta “Soraqchilarning ismi yaki kimlikini éytmighanliqi” ni bildürgen. Shahitlarning qeyt qilishiche, tora türmisige qamalghan tutqunlar millet terkibige qarap 3 guruppigha bölün'gen. Uyghurlar ikki guruppigha, xitaydiki bashqa musulman milletler bir guruppigha ayrilip, ulargha qizil, sériq we yéshil reng qoyulghan. Qayturulidighanlargha qizil reng, dawamliq soraq qilinidighanlargha sériq reng, qoyup bérilidighanlargha yéshil reng bérilgen.

Abdumalik abdu'éziz isimlik bir shahitning bildürüshiche, u tutqun qilin'ghanda bir qanche kün qahirening nasir rayonidiki 2‏-saqchi ponkitigha qamalghan. U shu yerde 3 neper xitay saqchisi teripidin soraq qilinip, tora türmisige yötkelgen. Shemshidin exmet isimlik yene bir shahitning bildürüshiche, u nasir rayonidiki musa ibn nasir meschitining aldida tutqun qilin'ghan bolup, umu tora türmiside 3 neper xitay saqchisi teripidin soraq qilin'ghan. Misir hökümitining shu qétimqi tutqunda qanche Uyghurni xitaygha ötküzüp bergenliki melum emes. Firansiye agéntliqining xewiride, tutqunlarning 90 din ashidighanliqi ilgiri sürülgen.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.