“Los-anzhélis waqti” géziti maqale élan qilip, kaliforniyediki Uyghurlarning béyjing qishliq olimpiki heqqidiki naraziliqlirini anglatqan

Amérikadiki nopuzluq gézitlerning biri bolghan “Los-anzhélis waqti” gézitide Uyghurlar uchrawatqan irqiy qirghinchiliq we bu irqiy qirghinchiliqqa qarimay xitayda ötküzülgen qishliq olimpik musabiqisi heqqide keng kölemlik bir maqale élan qilindi.

“Kaliforniyediki Uyghurlar üchün qishliq olimpik ularning yüzige urulghan bir shapilaq boldi” dep mawzu qoyulghan bu maqalide, kaliforniye shitatida yashawatqan erkin sidiq, nurnisa qurban, bughra erkin we bashqa Uyghurlar ziyaret qilin'ghan. Maqalide Uyghurlarning ténchliq we barawerlikning simowli bolghan olimpikning xitayda ötküzülgenlikidin hemde olimpikning qollighuchi shirketliridin zor derijide ümidsizlen'genliki yorutup bérilgen.

Mezkur xewer maqalisining aptorliri olimpikning qollighuchi shirketlirining pikrini élish üchün ular bilen alaqilashqan bolsimu, emma kokakola, panosanik, P&G, samsung, toyota we wiza qatarliq shirketler ulargha jawab qayturmighan. Intél shirkiti ularning so'algha jawab bérishni ret qilghan. Atos shirkiti qayturghan yazma bayanatida özining olimpik we méyiplar olimpik tenheriket musabiqisining uchur téxnika shériki bolushtek rolidin bashqa mesililerge baha bermeydighanliqini we shirketning nedila bolsa musabiqining digital téxnikasini qollaydighanliqini éytqan. Oméga shirkitimu özining olimpik qollighuchiliqini üstige alghan 90 yildin buyan siyasiy mesililerde biterep turghanliqini ilgiri sürgen.

Xewerde yene ismini ashkarilashni xalimighan bir soda meslihetchisi ziyaret qilin'ghan bolup, u sözide olimpik musabiqisining shirketler üchün özini bazagha salidighan altun purset bolghachqa, buningdin aldirap waz kechmeydighanliqini, kechken teqdirdimu buning ziyinining tenterbiyechilerge bolidighanliqini bildürgen. U sözide “Bu 206 dölettiki tenheriketchilerni qollash bilen munasiwetlik, hergizmu her qandaq bir dölettiki tenheriket musabiqisini qollash üchün emes,” dégen.

Amérikadiki tonulghan tarixchi jeymis milward “Los-anzhélis waqti” gézitige xitay hökümitining xaraktéri heqqide chüshenche bérip, uning 2008-we 2022-yilidiki her ikki olimpik musabiqisini öz teshwiqati üchün qollan'ghanliqini, del Uyghurlar mesilisi diqqet qozghawatqan bir peytte xitayning Uyghur tenheriketchi dilnigar ilhamjan'gha olimpik mesh'ili kötürgüzüsh arqiliq dunyagha “Hemme ishlar jayida, Uyghurlar bilen xitaylar yaxshi hemkarliship ötiwatimiz” dégen ségnalni bergenlikini éytqan.

Mezkur gézit öz xewiride yene los-anzhilistiki Uyghur teshkilatining hey'et ezaliridin nurnisa qurban xanimnimu ziyaret qilghan. U xitay 2008-yilliq olimpikke sahibxanliq qilishtin burunmu Uyghur we tibetlerning hoquqi üchün toplan'ghan pa'aliyetchilerning buninggha qarshi san-firansisko kochilirida namayish qilghanliqini eslep, “12 Yildin kéyin, biz yenila qishliq olimpik tenheriket musabiqisi heqqide sözlewatimiz. Elwette, biz musabiqining déplomatik boyqut qilin'ghanliqigha rehmet éytimiz, chünki bu dunyaning diqqet qiliwatqanliqini ipadileydu. Biraq buning tesiri néme boldi, u olimpik tenheriket musabiqisini shu yerde ötküzülüshtin toxtitalidimu?” dep so'al qoyghan.

Ismini ashkarilashni xalimighan yene bir Uyghur bolsa özining bu mesilide xelq'ara olimpik komitéti we qollighuchi shirketlerni eyibleydighanliqini, chünki ularning bu musabiqini xitaygha bérish arqiliq tenheriketchilerni qéyin ehwalgha qoyghanliqini bildürgen.