Qirghizistan xitayning téximu chongqur qerz patqiqigha pétishqa bashlighan

Qirghizistan yéqinda xitay bilen qirghizistanda yéshil énérgiye layihesini tereqqiy qildurush we kömür kan chéqishqa munasiwetlik bir qatar kélishimlerni imzalighan. Azadliq radiyosining xewer qilishiche, bu kélishimler qirghizistanni uning tashqi qerzining 40 pirsentini igileydighan xitaygha téximu mohtaj qilip, uning xitay qerz patqiqigha téximu chongqur pétishini keltürüp chiqiridiken. Shangxey hemkarliq teshkilatining bash ministirliri yighini 25-öktebir bishkek shehiride ötküzülgen, yighinda xitay bash ministiri li chyang qatnashqan. Bu kélishimlerning li chyang bishkekni ziyaret qilghan mezgilde imzalan'ghanliqi bildürülmekte.

Melum bolushiche, qimmiti bir milyard dollarliq 29 xil kélishim qirghizistanning Uyghur rayoni bilen bolghan chégrasidiki 6 orunda kömür kani échishni, qirghizistanda 3000 mégawatliq shamal we quyash énérgiye bazisi qurushni we qirghizistanning sariyazda bir su éléktr istansisi qurulushini öz ‍chige alidiken. Qirghizistan téximu köp énérgiyege mohtaj bolsimu, biraq uning bu qurulush türlirini ishqa ashurushta zörür bolghan mebleghge éhtiyajliq ikenliki bildürülmekte. Qirghizistan 24 KG xewer agéntliqi, qirghizistanning yene xitaydin qerz élishi mumkinliki we 6 kömür kanning ‍az dégende üchining ishlepchiqarghan kömürining 70 pirsenti qerz süpitide xitaygha éksport qilinishi mumkinlikini bildürgen.

Azadliq radiyosining qeyt qilishiche, bu, qirghizistanning muhitigha buzghunchiliq qilipla qalmay, uni xitayning qerz patqiqigha téximu chongqur patturidiken. Qirghizistanning xitay qerz patqiqigha téximu chongqur pétishi, kishilik hoquq teshkilatlirida qirghizistan kishilik hoquq xatirisining téximu nacharlishishi, bolupmu qirghizistandiki Uyghur puqralirigha bolghan kontrolluq we bésimning téximu küchiyishi endishisini peyda qilmaqta. Melum bolushiche, nöwette qirghizistanning bir milyard 700 milyon tashqi qerzining 40 pirsentini xitay igileydiken.