Amérika tashqiy ishlar ministirliqi xitay hökümitini rahile dawutni derhal qoyup bérishke chaqiriq qildi
2023.09.29
Amérika tashqiy ishlar ministirliqi 29-séntebir yazma bayanat élan qilip, xitay hökümitining “Shinjang uniwérsitéti” ning proféssori, folklorshunas rahile dawutni ömürlük qamaqqa höküm qilghanliqini eyibligen, shuningdek xitay hökümitining proféssor rahile dawutni derhal qoyup bérishi, Uyghurlargha qaritilghan irqiy qirghinchiliqni toxtitishini telep qilghan. Yéqinda amérikadiki “Diyalog fondi” rahile dawutning ömürlük qamaqqa höküm qilin'ghanliqini ashkarilap, xelq'arada zor ghulghula qozghighan idi.
Amérika tashqiy ishlar ministirliqining bayanatida mundaq déyilgen: “Biz xitay xelq jumhuriyiti hökümitining insanshunasliq, Uyghur folklori we medeniyet en'eniliri mutexessisi proféssor rahile dawutni mexpiy sotlash arqiliq, uninggha ömürlük qamaq jazasi höküm qilin'ghanliqini eyibleymiz. Proféssor (rahile) dawut we ilham toxtini öz ichige alghan bashqa Uyghur ziyaliyliri Uyghur medeniyiti we en'enilirini qoghdash bilen shughullan'ghanliqi üchün, naheq türmige tashlandi.”
Bayanatta tekitlishiche, proféssor (rahile) dawutning muddetsiz qamaq jazasigha höküm qilinishi, xitay xelq jumhuriyitining Uyghur kimliki we medeniyitini yoqitish, tutqun qilish we ghayib qiliwétishni öz ichige alghan wasitiler arqiliq ilmiy tetqiqat erkinlikige buzghunchiliq qilishtek chong kölemlik herikitining bir parchisi iken. Bayanatta yene mundaq déyilgen: “Xitay xelq jumhuriyiti hökümitini shinjangdiki Uyghur we bashqa az sanliq milletler hem diniy az sanliq guruppilarning ezalirigha qaritilghan irqiy qirghinchiliq we insaniyetke qarshi jinayetke derhal xatime bérishke we unlarning kishilik hoquq hem négizlik erkinlikke hörmet qilish heqqidiki xelq'ara ehdisige emel qilishqa chaqirimiz. Biz yene xitay xelq jumhuriyiti hökümitini proféssor (rahile) dawut we naheq tutqun qilin'ghan barliq kishilerni qoyup bérishke dawamliq chaqirimiz.”
Bu amérika tashqiy ishlar ministirliqining ötken hepte rahile dawutning ömürlük qamaqqa höküm qilin'ghanliqi ashkarilan'ghandin béri tunji qétim uning délosigha resmiy inkas qayturushidur.