Xitay da'iriliri tarim deryasining muhitini yaxshilaydighanliqini dawrang qildi

Muxbirimiz eziz
2022.09.21

Uyghurlar üchün “Ana derya” dep qarilidighan tarim deryasi yéqinqi yillarda ghayet zor kölemde boz yer échish tüpeylidin su miqdari zor derijide aziyip kétish qismitige duch kelgenidi. Yéqinda xitay hökümiti özlirining “Tarim deryasini güllendürüsh” pa'aliyitining bir qismi süpitide tarim deryasigha bir milyon'gha yéqin sazang béliq qoyup bergen.

“Xitay xewer tori” ning 20-séntebirdiki xewiride éytilishiche, shu küni bingtu'en 1-déwiziyesi aral shehiride “Yerken sazang béliqini qoyup bérish pa'aliyiti” ötküzüp, üchinchi türkümdiki béliq qoyup bérish pa'aliyitini bashlighan. Xewerde éytilishiche, ötken birnechche yilda tarim deryasidiki béliq türi zor derijide qurup ketken bolup, bu tarim deryasining ékologiyelik tengpungluqigha éghir tesir körsetken.

Gerche tarim deryasidiki béliq türining qurup kétishidiki sewebler qatarida ziyade béliq tutush we bashqa chong béliqlarning göshxorluq tebi'iti tilgha élin'ghan bolsimu, san jehette tézdin éshiwatqan xitay köchmen ahalilirining buningdiki bir muhim seweb ikenliki texmin qiliniwatqanliqi melum.

Eslide pütünley Uyghurlar yashaydighan tarim we yerken deryalirining qoshulidighan aral yézisida 1950-yillardin bashlap bingtüen qurulup, xitay ahaliliri yildin yilgha köp yerliship 2021-yili 430 ming nopusqa yetken sheherge aylan'ghanliqi itay hökümiti teripidin élan qilin'ghanidi.

Bu qétim sün'iy usulda tuxumdin chiqirilghan bir milyon'gha yéqin bélijan qoyup bérish herikitini xitay hökümiti tarim deryasidiki su janliqlirini qoghdash herikiti qatarida teshwiq qilghan.

Bingtu'en we uninggha qarashliq herqaysi déwiziyeler ötken yérim esirde tarim deryasining ékologiyelik muhitini éghir derijide weyran qilghan bolup, Uyghur kishilik hoquq qurulushi ishligen “Yéri yoqning jéni yoq” serlewhilik doklatta ularning tarim deryasini qaysi derijide xarab qiliwetkenliki xitayning atom sinaqliridin qélishmaydighan ziyankeshlik ikenliki tepsiliy bayan qilin'ghanidi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.