Xitay hökümiti Uyghur élidiki yerlik ahalilerni dawamliq türde esli makanliridin yötkimekte

Xitay hökümitining yéqindin buyan Uyghur diyaridiki yerlik ahalilerni, bolupmu uzun tarixqa we küchlük yerlik medeniyetke ige kona mehellilerde olturaqlashqan ahalilerni öz jayliridin ayrip, atalmish yéngi olturaq rayonlargha köchürüwatqanliqi melum bolmaqta.

Shinxu'a agéntliqining 18-noyabir bergen xewirige qarighanda, xitay da'iriliri sanji xuyzu aptonom rayonida 6517 a'ilining “Emin öylerde olturaqlishish” türini tamamlighan.

Xewerge qarighanda, sanji oblastliq hökümet da'iriliri 2021-yilidimu atalmish “Güzel yéza” namidiki üch yilliq qurulush pilani tüzgen bolup, oblast tewesidiki yéza-kent ahalilirini dawamliq “Emin öy” lerge köchürüsh we yéngidin mehelle berpa qilish ishini dawamlashturidiken.

Xitay taratquliri tarqatqan bu heqtiki xewerlerge asaslan'ghanda, xitay hökümiti yene korla, aqsu qatarliq sheherlerdimu oxshash shekilde yerlik ahalilerni eslidiki mehelle we kentliridin yötkep, yéngidin sélin'ghan olturaq öylerge köchürüwatqanliqi melum.

Bu yil 10-ayning 24-küni qeshqer konasheher nahiyiside korona wirusi yuqumi tarqilip, pütün wilayet qamal qilin'ghan bolsimu, erzan bahaliq öy, yataqliq mektep qatarliq 832 xil qurulush türi tamamlan'ghanliqi xewer qilin'ghan idi.

Uyghur éli miqyasi boyiche élip bériliwatqan bu xildiki “Kona öy-mehellilerni chéqish” dolquni chet'ellik mutexessislerningmu diqqitini qozghimaqta. Mushu sahede tetqiqat élip barghan amérika brin mawr uniwérsitétining proféssori lorén xansén xanim bu heqtiki tetqiqat maqaliside, xitay hökümitining “Kona öylerni yéngilash” namida Uyghurlar topliship olturaqlashqan mehellilerni chéqish heriketlirini élip bériwatqanliqini ilgiri sürgen. U buni “Zémin bilen kimlik arisidiki munasiwetni üzüsh we shundaqla mutleq kontrolluqni ishqa ashurushni meqset qilghan,” dep chüshendürgen.

Xitay hökümiti 2017-yildin buyan milyonlighan Uyghurni lagérlargha qamash, yashlarni türküm-türkümlep xitay ölkilirige yötkesh bilen bir waqitta yene Uyghur élining her qaysi sheherlirining ul-eslihelirige zor meblegh sélip, xitay köchmenlirini türkümlep yötkep chiqishqa bashlighan.