Xitay da'iriliri Uyghur diyarida “Yézilardiki yerlerning tewelik hoquqini békitish” xizmitining pat arida axirlishidighanliqini bildürgen

Muxbirimiz irade
2019.05.09

Uyghur aptonom rayoni miqyasi boyiche “Yézilardiki hödde yerlerning hoquq tewelikini békitish, tizimlash we kinishka tarqitish xizmiti” bu yil 9-ayda tamamlinip bolidiken.

Ikkinchi qétimliq yer islahati tüsini éliwatqan bu heriket 2014-yili bashlan'ghan bolup, eyni chaghda bu heqte tarqitilghan uqturushlarda mezkur xizmet netijiside békitilgen yerlerning déhqanlarning ‛muqim mülki‚ ge aylinidighanliqi bayan qilin'ghan. 

Shinxu'a torining 9-may tarqatqan xewiridin qarighanda, Uyghur aptonom rayon da'iriliri dölet teripidin Uyghur élida békitilgen 35 milyon 620 ming mo yerning ölchesh we hoquqini békitish xizmitini tamamlap bolghan. Hazirghiche 93 nahiyening 43 ide yer kinishkisi tarqitip bérilgen.

Chet'ellerdiki Uyghur közetküchilerning qarishiche, bu heriketning del Uyghur élida keng kölemlik tutqun bashlinip, 2 milyon'ghiche bolghan Uyghur lagérgha qamalghan bir shara'itta élip bérilishi guman qozghaydiken. Ular, mezkur siyasetning emeliyette Uyghurlarning térilghu yerlirini xitay höddigerlerge erzan bahada ötküzüp bérishni, shundaqla hökümetning yéza térilghu yerlirini mejburiy yosunda öz ilkige ötküzüwélishni qanunlashturush üchün chiqirilghanliqini bildürmekte. 

Ularning ilgiri sürüshiche, 1950‏-yillarda élip bérilghan “Yer islahati” dimu térilghu yerler ataqqa baylarning qolidin namratlarning ilkige ötken bolsimu, mahiyette yerlik ahalilerning qolidin döletning qoligha yeni xitaylarning qoligha ötken.

Radiyomiz 2017-yili mushu siyaset heqqide xoten wilayitige téléfon qilip ehwal igiligende bir qisim Uyghurlar radiyomizgha höddige élin'ghan yerlerni tizimlash üchün kelgen kadirlarning “Bu yerlerni térimaydikensen, paydilanmaydikensen” dégen bahaniler bilen tartiwalghanliqini bildürgen idi.

Melum bolushiche, yéqinqi yillardin béri Uyghur rayonidiki köpligen térilghu yerler bilen we boz yerler döletning himayisi seweblik xitay köchmenlirining qoligha merkezleshken.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.