Uyghur aptonom rayoni tarim wadisidiki toghraqliqlarni tizginlesh herikiti bashlidi
2016.06.27
Köp yillardin buyan tarim deryasi wadisida qalaymiqan boz yer échish, qumlishishning tebi'iy mudapi'e tosuqi hésablinidighan toghraqliqlarni qalaymiqan késish we bashqa türlük ékologiyilik muhitni buzush xaraktéridiki qilmishlar tüpeylidin toghraqliqlarning keng da'iride qurup kétish mesilisi ékologiye mutexxesisliriningla emes, belki jem'iyet xaraktérliq naraziliq inkaslirini kücheytiwatqanliqi melum idi.
Axiri Uyghur aptonom rayonluq hökümet mexsus türde deryasi wadisidiki toghraq ékologiyisini qoghdash herikitini resmiy bashlap, künséri qurup kétiwatqan toghraqliqni qutquzidighanliqini jakarlashqa mejbur bolghan.
Sina toridiki bu heqtiki xewerdin melum bolushiche, nöwette tarim deryasi wadisidiki 15 milyon mo toghraqliqlarning zawalliq tehditige duch kelgenliki otturigha chiqqan. Uyghur aptonom rayonluq hökümet 20 - iyun künidin étibaren mexsus tarim wadisi toghraqliqlirini qoghdash herikiti bashlighan.
Melum bolushiche, toghraqliq rayonining su ishlirini tizginlesh we qanunsiz boz yer échishni éniqlash, toghraqliq rayonidiki qalaymiqan késish, ormanliqni qalaymiqan igiliwélish, deryasi wadisi rayonida qalaymiqan quduq qézish, deryadin qalaymiqan su bashlash qatarliq qanunsiz qilmishlar omumyüzlük tizginlinidiken.
Toghraqlilarning qurup kétishi mesilisi heqqide hetta 2000 - yili, xelq torida élan qilin'ghan bir parche maqalidimu tarim deryasining ottura we töwen éqimida qalaymiqan boz yer échish qatarliqlar sewebidin bu jaylardiki toghraqliqlarning 1950 - 1990 - yilirida üzlüksiz aziyip, toghraqliqlarning 4 tin 3 qismining azlap ketkenliki körsitilgen idi.
Lékin, hökümet da'iriliri toghraqliqlarning qurup kétishide tarim deryayi su menbesini boghush, keng kölemde boz yer échishning muhim amil ikenlikini étirap qilsimu emma, tarim deryasi wadisi we uning tarmaq éqinliri rayonlirigha orunlashqan “Bingtü'en”, yeni ishlepchiqirish qurulush armiyesining keng kölemde su menbesini qamal qilishi we boz yer échish qatarliq heriketlirining asasliq amillar qatarida ikenlikini tilgha almighan.