Marko rubiyo we jéf mérkléy amérika dölet mejliside “Uyghur qirghinchiliqining jawabkarliq we jaza qanuni” (UGASA) namliq yéngi bir qanun layihesini tonushـturghan
2023.06.01
Amérika dölet mejlisining ikki neper ezasi - marko rubiyo bilen jéf mérkléy 31-may élan qilghan bayanatida, gerche amérika “Uyghur kishilik hoquq siyasiti qanuni” we “Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanuni” ni maqullighan bolsimu, amma xitay hökümitining Uyghurlargha qaritiwatqan irqiy qirghinchiliqini hélihem toxtatmighanliqini tilgha alghan. Ular shu wejidin irqiy qirghinchiliqqa chétilghan xitay emeldarlirini jazalash da'irisini yenimu kéngeytish üchün yéngi bir qanun layihesini tonushturghan.
Bu yéngi qanun layihesi hélihem dawamlishiwatqan Uyghur qirghinchiliqida mes'uliyiti bolghan xitay hökümet emeldarlirigha qoyulidighan jaza tedbiri we sayahet cheklimisini kéngeytkendin bashqa, amérika tashqiy ishlar ministirliqi we amérika xelq'ara tereqqiyat orginining irqiy qirghinchiliqning ziyankeshlikige uchrighuchilargha yardem bérishi, ularning xitay kompartiyesining tetür teshwiqatlirigha taqabil turush pa'aliyetlirini qollishini öz ichige alidiken. Qanun layiheside yene Uyghurlarning medeniyet we til miraslirini saqlap qélishini ilgiri sürüsh, xitay kompartiyesining Uyghur élidiki irqiy qirghinchiliqini qollaydighan pa'aliyetler bilen biwasite yaki wasitilik shughulliniwatqan orunlarning bixeterlik we aksiye komitétining tekshürüshini qobul qilishini shert qilip qoshush, shundaqla Uyghur élidiki kishilik hoquq depsendichilikini höjjetleshtürüsh bilen shughulliniwatqan organlarni maliye jehettin qollash qatarliq maddilarmu yer alghan.
Kéngesh palata ezasi marko rubiyo tiwittéridiki uchurida özi tonushturghan “Bu yéngi qanun layihesining hazirqi mewjut qanunlarni asas qilip turup xitay hökümet emeldarlirigha qaritilghan jazani kéngeytidighanliqi, shundaqla irqiy qirghinchiliqning ziyankeshlikige uchrawatqan Uyghurlargha yardem béridighanliqini” éytqan.
Kéngesh palata ezasi jéf mérkléymu bayanatida, “Uyghur musulmanliri uchrighan dehshetlik nazaret, türme, qiynash we qayta terbiyelesh lagérliri milyonlighan kishilerni erkinlikidin mehrum qilip, pütkül jem'iyetni öz medeniyiti we ötmüshidin mehrum qilmaqta. Bu qanun layihesi irqiy qirghinchiliqning ziyankeshlikige uchrighanlarni qoghdash bilen birge, xitay kompartiyesining mes'uliyitini ilgirilep sürüshtürüshtiki halqiliq qedem” dep körsetken.
Melum bolushiche, mezkur qanun layihesining awam palata nusxisi awam palata ezasi kiris simis teripidin tonushturulidiken.